İqor Petrenko
Beynəlxalq perspektivli tədqiqatlar mərkəzinin eksperti özəl olaraq Eurasia Diary üçün
Mixeil Saakaşvilinin Ukraynaya qayıtması ölkədəki siyasi vəziyyətin inkişafında önəmli faktora çevrildi. Hakimiyyətin uğursuz cəhdləri və Gürcüstanın keçmiş prezidentinin qayıtması fonunda baş verən proseslər Saakaşvilini ətrafında güclü “antiporoşenko” hərəkatına dönüşəbiləcək siyasi qüvvələrin birləşdiyi milli qəhrəman, rejimin qurbanına çevirir.
Mixeil Saakaşvili və digər müxalifətçilər hakimiyyətin yenidən qurulması üçün növbədənkənar seçkilərin elan olunmasında maraqlıdırlar. Bütün bunlar cəmiyyətdə əlaqəsiz proseslərə təhrik edə bilər. Qeyd etmək lazımdır ki, Saakaşvili Ukraynanın qüvvədə olan qanunvericiliyinə əsasən seçkilərdə iştirak etmək üçün məskunlaşma ilə bağlı şərtə cavab vermədiyi üçün nə deputatlığa nə də prezidentliyə namizədliyini irəli sürə bilməz. Birinci halda o ölkədə beş il, ikincidə isə 10 il daimi yaşamalıdır.
Buna görə deputat və ya prezident olmaq üçün Saakaşvili və onun tərəfdarları qanunvericiliyi dəyişməli olacaq. Eyni zamanda bu ona müxalifətçi hərəkatın lideri olmağa mane olmayacaq. Hazırda Mixeil Saakaşvili ətrafında “demokratik avropa yönümlü müxalifət qüvvələrinin” birləşməsi prosesi başladılıb.
Bu birləşmə barədə Mixeil Saakaşviliyə Ukraynaya qayıtmaqda fəal köməklik göstərən Yuliya Timoşenko elan etdi. Hakimiyyətin qeyri-adekvat adımları faktiki olaraq etirazçı əhval-ruhiyyənin artması üçün müxalifətin əlinə “bayraq” verdi və onun birləşməsi üçün əsas yaratdı.
Əgər əvvəl müxalifət dağınıq və daim öz aralarında mübahisə edir və hakimiyyətsə bu ixtilafların yaranmasına yol verirdisə indi vəziyyət tam olaraq dəyişə bilər. Bu birləşmənin başında Mixeil Saakaşvilinin “Yeni qüvvələr hərəkatı”, Yuliya Timoşenkonun “Batkivşina”, Andrey Sadovonun “Özünə yardım”, Anatoliy Qriççenkonun “Vətəndaş mövqeyi”, Valentina Nalivayçenkonun “Ədalət” eləcə də, “avrooptimistlər”in bir hissəsi (Dmitriy Dobrodomov Mustafa Nayem, Svetlana Zalişşuk) çıxış edir.
Mixeil Saakaşvili və Yuliya Tomoşenko
Güman ki, söhbət seçkilər üçün perspektiv yaradacaq vahid siyasi qüvvələrin yaradılmasından deyil, onların növbədənkənar parlament seçkiləri təyin etməsi istiqamətində fəaliyyətlərinin koordinasiyasından gedir. “Yeni müxalifətçi qüvvələrin fəaliyyətlərinin gücləndirilməsi üçün əlavə stimul Yuliya Timoşenko və Saakaşviliyə sərhədi keçməkdə kömək edən digər deputatların təqibi ola bilər.
Mixeil Saakaşvili ilə bağlı yaranmış vəziyyət Ukrayna Xalq Cəbhəsindən olan Pyotr Poroşenko və onun müttəfiqləri üçün sərfəli ola bilər. Оdessa vilayətinin keçmiş icra başçısı digər koalisiya üzvlərinin rolu barədə susmaqla birbaşa olaraq hazırki prezidenti tənqid edir. Xalq cəbhəsi hazırda kiçik tərəfdaş kimi bu vəziyyəti prezidentin zəiflədilməsi və Bankovo ilə münasibətlərdə mövqeləri yaxşılaşdırmaq üçün istifadə edə bilər. İndi prezident administrasiyası Mixeil Saakaşvilini Ukrayna qanunlarını, onun ərazi bütövlüyünü və s. pozan “dövlətçiliyin dağıdıcısı” ampluasında göstərmək istəyir.
Bunlar Gürcüstanın keçmiş prezidentinin gəlişi ilə əlaqəsi olan ilk növbədə Yuliya Timoşenko da olmaqla bütün siyasətçilərin reputasiya ilə bağlı itkilər verməsinə hesablanıb. Mixeil Saakaşvili və onun ətrafındakı müxalifətçilərin kartı bu siyasi-texnoloji fikirdən daha güclüdür. ABŞ Mixeil Saakaşvilini ciddi şəkildə dəstəkləyir. Onun bu sıçrayışı Amerika hakimiyyətinin bir hissəsi üçün sərfəli idi. Bəzi məlumatlara görə Ukrayna ilə sərhədə qədər onu ABŞ-ın Polşadakı səfiri müşayiət edib. Bundan əlavə Donbasdakı vəziyyətin həllinə dair ABŞ-ın xüsusi nümayəndəsi Kurt Volker Pyotr Poroşenkoya keçmiş müttəfiqini həbs etməməyi və ona məhkəmədə müdafiə olunmaq imkanının verilməsini tövsiyyə edib. Faktiki olaraq xüsusi nümayəndə Vaşinqtonun Mixeil Saakaşvilinin Ukraynada ABŞ-a lazım olduğunu səsləndirib. Mixeil Saakaşvilinin ölkədə daxili siyasi gərginlik yaratması Ukraynada müəyyən siyasi qüvvələrin vasitəsilə növbədənkənar parlament seçkilərinə və Pyotr Poroşenkonun devrilməsinə nail olmaq istiqamətində Rusiya Federasiyası üçün də sərfəlidir. İstənilən siyasi stabilliyin pozulması halı Rusiya üçün münasibdir. Belə ki, ABŞ-ın ilk növbədə dəstəyini və Ukrayna xalqının xeyirxahlığını və indiki hakimiyyətdən yorulduğunu hiss edən Mixeil Saakaşvili Ukrayna şəhərlərinə səfər planlaşdırıb. 17-19 oktyabrda isə Kiyevin mərkəzində iri miqyaslı etiraz aksiyası planlaşdırıb. Bu aksiyalar zamanı təxribatların olması ehtimalı böyükdür. Çünki, “İnqilab”a diqqəti qoruyub saxlamaq ancaq onun hüquq mühafizə orqanlarının və ya dəbilqəlilərin güc tətbiq etmək yolu və yaxud da ki, “müqəddəs qurban” lar ilə aktuallaşdırıla bilər.
Belə olduğu təqdirdə Saakaşvilinin gəlişi ilə Ukrayna hakimiyyəti (ilk növbədə prezident) hələ ki “çuqçvanq” (şahmatda istənilən növbəti gedişin vəziyyəti daha da ağırlaşdırdığı situasiya) vəziyyətindədir hansı ki istənilən hərəkət vəziyyətin daha da pisləşməsinə gətirib çıxaracaq. Öz növbəsində “yeni müxalifət” növbədənkənar seçkilərin yaxınlaşması istiqamətində qüvvələrin birləşdiriliməsi üçün yaxşı fürsət qazanıb. İndi sosial sorğulara görə kifayət qədər ciddi potensiala malik anti-Poroşenko müxalifəti formalaşır.
