Osmanlı dövlətinin, Rusiya və Avstriya-Macarıstan imperiyalarının dağılması nəticəsində Fransanın xaricə kapital ixracı 40 faiz aşağı düşdü. Ağır sosial-iqdisadi nəticələrinə baxmayaraq müharibədə iqtisadiyyatın bəzi sahələri, xüsusən də hərb sənayəsi inkişaf etdi. Fransa Avropanın ən güclü dövlətlərindən birinə çevrilir. Aqrar ölkədən aqrar-sənayə ölkəsinə çevrilir. 1-ci dünya müharibəsində Fransa istəyinə çatmış, Avropada geniş ərazilər əldə etmişdi. Zəngin təbii sərvətləri olan Elzas və Lotaringiya vilayətlərini özünə qaytarmışdı. Bu dövrdə baş nazir olan Klemonsonun yeritdiyi xarici siyasət fəal və səmərəli idi. Müharibədən sonra hökümət kartoçka sistemini ləğv edir. Klemonso müxalifətin sərt tənqidləri qarşısında duruş gətirə bilmir və istefa verməli olur. Hakimiyyətə Puankare gəlir. Lakin hökumət dəyişikliyi də siyasi vəziyyəti sabitləşdirə bilmir və ölkə növbədənkənar seçkilərə gedir. Keçirilən yeni seçkilərdə onun əsas rəqibləri Klemonso və Milyeran olur. Seçkilərdə Milyeranın rəhbərlik etdiyi blok qalib gəlir və o, baş nazir seçilir. Lakin Milyeran sentyabr ayında ölkənin prezidenti vəzifəsinə seçilir.
Milyeran prezident olduqdan sonra baş nazir J.Leyq olur. Lakin o, 4 ay sonra-1921-ci ilin yanvarında istefa verməli olur və onun yerinə yanvarın 16-da Aristiad Brian keçir. Fransa 1921-ci ildə Polşa ilə siyasi pakt və hərbi əməkdaşlıq konvensiyası imzalamışdır.
1920-1921-ci illərdə Çexoslovakiya Yuqoslaviya və Rumıniyanın Kiçik Antantada birləşməsinə kömək edir. 1938-ci ilədək mövcud olmuş bu ittifaqın məqsədi Almaniyada nasizmin SSRİ-də isə bolşevizmin güclənməsinin qarşısını almaq idi.Fransa məhz bu dövrdə nasizmi və bolşevizmi Avropa və bütün dünya üçün təhlükə hesab etdiyi üçün onlara qarşı belə bir cəbhə açmışdı.Bu dövrdə Fransanın bir problemidə Almaniya ilə meydana gəlir.Almaniyanın 1-ci dünya müharibəsində üzərinə götürdüyü təzminatı ödəməyi gecikdirməsini bəhanə edən Fransa və Belçika ordularını yeridərək 1923-cü ilin yanvarın 11-də Rur və Reyn vilayətlərini tutur.Lakin Fransa ABŞ və İngiltərənin təzyiqi ilə qoşunlarını geri çəkməyə məcbur olur.Beləliklə Fransa rəsmən bütün dünyaya biyabr olur.Bu ölkədə ciddi siyasi böhran yaradır və hakimiyyətdəki Milli Blok istefaya gedir.Həmçinin Fransanın faşistləşməsinində əsasını qoyur.Fransızlar arasında meydana gələn millətçilik ilk faşist təşkilatlarınında əsası qoyulur.Fransada faşizm İtaliya faşismin təsiri altında meydana gəlir.Bu dövrdə ölənin iqdisadiyyatı rəsmən ABŞ və İngiltərənin ayırdığı kreditlərdən asılı halda idi.Ölkəni dəmək olar ki, ingilis və amerikan kapitalistləri idarə edirdi.1928-ci il avqustun 27-də Parisdə Fransanın təklifi ilə İngiltərə, Belçika, Almaniya, İtaliya, Polşa, Fransa, Çexoslovakiya və Yaponiya pakt imzalayaraq milli siyasətdə müharibələrdən imtina etmək və mübahisəli məsələləri dinc yolla həll etmək öhdəliyini götürürlər.Beləliklə Fransa özünün Panavropa palanını həyata keçirməyə başlayır.Nəticə etibarı ilə Fransa ABŞ-ı Avropadan sıxışdarmaq siyasəti yeridirdi.Panavropa lahiyəsidə buna xidmət edirdi.Fransada bu dövrdə şovinist əhval-ruhiyyə özünün pik nöqtəsinə çatmışdı.Belə bir şəraitdə Fransada hakimiyyətə faşizm əlehinə sosial yönümlü partiyalardan qurulmuş Xalq Cəbhəsindən dəstək alan Eduard Daladye gəlir.Lakin E.Daladye baş nazir olduqdan sonra Xalq Cəbhəsindən üz döndərərək faşistlərlə yaxınlaşmaq siyasəti aparır.E.Daladyenin apardığı yanlış siyasətin nəticəsində Fransa 2-ci dünya müharibəsində Almaniyanın qarşısında tarixi məğlubiyyətini yaşayır, ərazisi isə müharibə dövründə kankret olaraq hərbi poliqona çevrilir.
Müəllif-Qərbi Kaspi Universtetinin Tətbiqi Politologiya Mərkəzinin Tarixçilər Qrupunun araşdırmacısı Ağca Ələsgərova
