ABŞ Suriyadan çəkilsə nələr olacaq? 3 ortaq qazanacaq, kürdlər, İsrail və Səudiyyə isə...

Analitika 20:05 08.04.2018

Çərşənbə günü Astana prosesinin ortaqları – Rusiya, İran və Türkiyənin dünyaya birlik və güc mesajı verdiyi haqqında çox yazıldı. Dünyada da bu toplantının verdiyi mesaya diqqət edildi. Bu toplantının fotoşəkillərini çərşənbə axşamı Rusiya prezidenti Putin ilə Türkiyə prezidenti Ərdoğanın Akkuyu Atom Elektrik Stansiyasını uzaqdan komanda ilə açma fotoşəkilləri və S-400 raketləri satışındakı inkişafla birlikdə qiymətləndirənlər, Türkiyənin strateji kimliyində bir dəyişiklik olub-olmadığını da soruşurlar.

Bu kontekstdə AB naziri Ömər Çəlikin Fransaya gedərək, NATO üzvlərinin bir-birləri qarşısındakı öhdəliklərini xatırlatması bəlkə də bunu soruşanlara qarşı cavab keyfiyyəti də daşımaqdadır.

Nə olursa olsun, müttəfiqlərinin Rusiyaya yönəlik sanksiyalarına və ya diplomatik reaksiyalarına qatılmayan, təhlükəsizlik qayğıları ilə bağlı Qərbli müttəfiqlərindən anlayış görmədiyi üçün Rusiyaya getdikcə daha çox yaxınlaşan bir Ankara mövqeyinin olması aydındır. Daxildəki Qərb düşməni ritorikasının da təsirilə ictimai rəyin nə tarixi, nə də geopolitik reallıqları nəzərə alma ehtiyacı duyaraq, bu gedişatdan məmnun olduğuna dair də kifayət qədər əlamətlər var.

Analiz və məlumatları doğru müzakirə etmənin də çətin olduğu bir şəraitdə bütün bunların hara gedəcəyini proqnozlaşdırmaq asan deyil. Ötən həftə Tramp fantaziyası olaraq zühur edən “ABŞ-ın hərbçilərini Suriyadan çəkmə”düşüncəsi getdikcə ətə-qana dolan kimi görünür. Bu qərarın tətbiq edilməsinin 6 ay təxirə salınması üçün Tramp razı salınsa da, o, geri addım atana oxşamır. Onsuz da 6 ay sonrası ara seçkilərin 1 ay öncəsinə düşür.

Aydındır ki, daxili siyasət motivləri ön plana çıxır. Pentaqonun hesabları və planları nə olursa-olsun, İrana yönəlik düşmənçiliyinin qalıcı və bu ölkənin qarşısını alma hədəfinin müəyyən olmasına rəğmən, çəkilmə qərarında Trampın israrı məntiqli görünməsə də, bugünkü reallıq belədir.

Tramp, qərarının ilk addımı olaraq ABŞ-ın Suriyada mina təmizləməyə, su və elektriklə təmin etməyə və siyasi durumu tənzimləməyə ayırdığı 200 milyon dollarlıq bir qaynağı müddətsiz olaraq dondurdu. Bu durumda yenidən ortaya çıxan və həm İraqda, həm də Suriyada hücumlara başlayan İŞİD-lə mübarizədə kəsintilər olacaqdır.

İdlib riskli ola bilər

Əgər ABŞ, həqiqətən, 6 ay içində öz birliklərini geri çəkərsə, deməli, Ankaradakı zirvədə ortaya çıxan görüntüyə uyğun olaraq, Suriya üç ortaq arasında təsir sahələrinə ayrılacaq. Əsas sual Fəratın şərqində kimin hakim olacağıdır.

Əsəd rejiminin gələcəyi məsələsində Türkiyənin Rusiya və İranla zidd görüşdə olduğu məlumdur. Türkiyənin məsuliyyət sahəsindəki İdlibdə yığılan cihadçıları həm rejimin, həm də İran və Rusiyanın məhv etmək istəyəcəyi təxmin edilir. Rejim gücləriylə şiə milislərin və cihadçıların arasında yerləşən türk hərbçilərinin xeyli riskli bir şəraitə düşəcəyi qorxusu var. Ankaradakı zirvədə bu detalların müzakirə edilib-edilmədiyini bilmirik.

ABŞ-ın çəkilməsindən ən böyük zərəri isə bu günədək İŞİD-lə mübarizədə birlikdə hərəkət etdiyi, təlim keçib silahlandırdığı terror təşkilatı olan PYD/YPG görəcəkdir. Suriya kürdlərinin siyasi hədəflərinin reallaşması da çətinləşəcək. Hərçənd, Afrində kürdləri deyil, Türkiyəni seçən Rusiya ABŞ-ın çəkilməsinin ardından öz tarixi mövqeyinə görə geri dönməyi düşünə bilər və Astanada gündəliyə gətirdiyi konstitusiya layihəsində nəzərdə tutduğu şəkildə, kürdlərin muxtar bir bölgəsinin olmasını müdafiə edə bilər. Bu durumda Ankara ilə Moskva arasındakı əlaqələr də gərginləşəcəkdir.

İsrail və Səudiyyə Ərəbistanının da bu çəkilmədən məmnun qalmayacağı bəllidir.Səudiyyə Ərəbistanı Bəşər Əsədin iqtidarda qalmasına artıq razı olsa da, İranın Suriyada güclənməsindən, Hizbullah üzərindən Livana nəzarət etməsindən narahatdır. Hamısından önəmlisi, dirənən mərkəzlər bir-bir ortadan qaldırıldıqca, Suriya rejimi də cəsarətlənməkdədir. Rejim indidən İsrail sərhəddinə yaxınlaşmağa başlayıb. Bütün yaşayış məntəqələrini nəzarətinə aldıqda, araya biriləri girmədiyi təqdirdə, Türkiyə ilə də haqq-hesab çəkmək istəməsi sürpriz sayılmaz.(strateq.az)

Bu hadisə Azərbaycan tarixində bir ilk oldu - Sahib Məmmədov və Əbülfəz Mehdiyev ilə MÜZAKİRƏ - VİDEO

Xəbər xətti

Ötən il Azərbaycana xaricdən 1,7 mlrd. dollar pul baratı daxil olub
12:49 29.03.2024
Bu hadisə Azərbaycan tarixində bir ilk oldu - Sahib Məmmədov və Əbülfəz Mehdiyev ilə MÜZAKİRƏ - VİDEO
12:45 29.03.2024
Oğurluqda ittiham olundu, özünü güllə ilə vurdu - Maraqlı faktlar
12:30 29.03.2024
Cənubi Koreyada uşaq sahibi olan cütlüklərə 75 min dollar ödəniləcək
Cənubi Koreyada uşaq sahibi olan cütlüklərə 75 min dollar ödəniləcək
12:20 29.03.2024
“Crocus”da xəsarət alanların sayı 382 nəfərə ÇATDI
12:18 29.03.2024
AzTV Arayikin müsahibəsini niyə yayımlamadı? – RƏSMİ AÇIQLAMA
AzTV Arayikin müsahibəsini niyə yayımlamadı? – RƏSMİ AÇIQLAMA
12:15 29.03.2024
İndi dünya daha yavaş dönür
12:10 29.03.2024
“Pulu olmayan bələdiyyə necə fəaliyyət göstərsin?!” – Fazil Mustafa
12:05 29.03.2024
Aİ-nın Cənubi Qafqazda səfəri sülh prosesinə necə təsir edəcək? – Amerikalı Ekspert Açıqlayır – ÖZƏL
12:00 29.03.2024
Netanyahu Mossad rəhbərinin sülh təklifini RƏDD EDİB
11:55 29.03.2024
Şuşa şəhərində yeni məscidin təməli qoyulub
11:52 29.03.2024
Rusiya “Yars” raketi ilə təlimlərə çıxıb
Rusiya “Yars” raketi ilə təlimlərə çıxıb
11:50 29.03.2024
Lavrov Aİ-nın müşahidə missiyasını qınayıb
Lavrov Aİ-nın müşahidə missiyasını qınayıb
11:45 29.03.2024
Sosial xarakterli fövqəladə mühit rejimində qaydalarına riayət edilməməsinə görə cərimələr müəyyənləşir
11:42 29.03.2024
Hakim vəzifəsinə namizədlər üçün 30 yaş tələbi ləğv edilir
Hakim vəzifəsinə namizədlər üçün 30 yaş tələbi ləğv edilir
11:40 29.03.2024
Sanksiyalar Rusiyaya mane olur, ödənişləri almaq üçün mübarizə aparır
Sanksiyalar Rusiyaya mane olur, ödənişləri almaq üçün mübarizə aparır
11:38 29.03.2024
ABŞ yeni ittifaq yaradır... - ANALİTİKA
11:33 29.03.2024
Azərbaycanda bu maşınlar kəskin UCUZLAŞDI - Satmaq istəyənlər isə 3 dəfə artdı
11:28 29.03.2024
ABŞ və Aİ Ermənistanı niyə silahlandırır? – SƏBƏB VƏ MƏQSƏD
11:22 29.03.2024
Bakı-Sumqayıt şosesində yaranan sıxlığın SƏBƏBİ bilindi
11:17 29.03.2024
Rusiyalı səfir: ABŞ-la münasibətlər düzəlməyəcək
Rusiyalı səfir: ABŞ-la münasibətlər düzəlməyəcək
11:15 29.03.2024
Milli Məclisin iclası başlayıb
11:05 29.03.2024
Hikmət Hacıyev: "Azərbaycan Mərkəzi Asiya ilə Avropanı birləşdirən təbii əlaqədir" - VİDEO
11:00 29.03.2024
Amerikalı cütlüklər İsrail əleyhinə kampaniya BAŞLATDILAR
10:56 29.03.2024
Ermənistan hökuməti "RTR-Planeta" telekanalında yayımlanan Solovyovun verilişinə qadağa tətbiq edib
Ermənistan hökuməti "RTR-Planeta" telekanalında yayımlanan Solovyovun verilişinə qadağa tətbiq edib
10:52 29.03.2024
Ankarada ZƏLZƏLƏ oldu
10:45 29.03.2024
Ermənistan İctimai Televiziyası: Bu kəndlər Azərbaycana qaytarılacaq
Ermənistan İctimai Televiziyası: Bu kəndlər Azərbaycana qaytarılacaq
10:40 29.03.2024
Buraxılış imtahanlarının cavabları nə zaman açıqlanacaq? – RƏSMİ AÇIQLAMA
10:36 29.03.2024
Ombudsman 31 Mart – Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü ilə əlaqədar bəyanat yayıb
10:32 29.03.2024
Əhalinin ən çox xərci nəyə çıxır? - ARAŞDIRMA - VİDEO
10:24 29.03.2024
Xankəndidə silah-sursat aşkarlandı
10:15 29.03.2024
Lavrov Ermənistan rəhbərliyini ittiham etdi
Lavrov Ermənistan rəhbərliyini ittiham etdi
10:10 29.03.2024
Avropa İttifaqının Cənubi Qafqaz səfərinin GİZLİNLƏRİ – Fikrət Sadıqov AÇIQLAYIR
10:01 29.03.2024
Xırdalanda 12 ədəd qumbara tapıldı - VİDEO
09:51 29.03.2024
Azərbaycanda ilk sosial televiziya fəaliyyətə BAŞLAYIR
09:47 29.03.2024
Azərbaycanda professor vəfat etdi
09:36 29.03.2024
Tanınmış jurnalist İdrak Camalbəyli Ukraynada vəfat etdi
Tanınmış jurnalist İdrak Camalbəyli Ukraynada vəfat etdi
09:25 29.03.2024
Azərbaycan nefti BAHALAŞDI
09:21 29.03.2024
Pensiya və müavinət alanlara ŞAD XƏBƏR - VİDEO
09:10 29.03.2024
Daha 35 ailə Füzuliyə yola salındı
09:00 29.03.2024
Hamısı