Türkiyə tarixinin ən əhəmiyyətli seçkisindən kim qalib çıxacaq? ÖZƏL

Analitika 12:52 24.06.2018

Bu gün Türkiyə tarixinin ən vacib seçkiləri keçirilir. Parlamentli respublikadan prezidentli respublikaya rəsmi olaraq keçiləcək. 
Əvvəlcə, keçən il referendum nəticəsində konstitutsiya dəyişikliyinə gedilmək barədə də məqamlara toxunmaq lazımdır ki, bu günkü seçkinin nə qədər vacib olduğunu anlayaq. Bu rejim dəyişikliyi Türkiyədə prezidentə çox böyük səlahiyyətlər verəcək. Bir çox insan düşünür ki, bu konstitutsiya dəyişikliyi ziddiyətli məqamlarla doludur. Məsələn, Milli Məclis 400 səslə prezidentin mühakimə edilməsinə nail ola bilər, amma prezident özü də istədiyi vaxt məclisi istefaya göndərmək haqqına sahibdir. Bir sözlə, prezident nə vaxt belə təhlükə görsə, məclisi istefaya göndərə bilər. Həmçinin, məclisi istefaya göndərdikə özü də istefaya gedə biləcək, bununla da həmin dönəm prezidentlik etməmiş sayılacaq və bir daha seçilə biləcək (prezidentin maksimum iki dəfə seçilmə haqqı var). 
Bundan başqa, prezidentin mühakimə edilməsini Konstutsiya Məhkəməsi yerinə yetirə bilər ki, həmin hakimlərin böyük çoxluğunu da prezident özü seçəcək. Büdcə təsdiq edilməsi, fövqəladə vəziyyət elan edilməsi, qanun hökmündə qərarnamə prezidentin səlahiyyətlərindən bəziləridir. Prezidentin səhhəti ilə bağlı və ya başqa problemləri olarsa istədiyi şəxsi də özünün əvəzinə öz prezidentliyi müddətində vəzifəsinin icrası üçün seçə bilər. Məsələn, öz yoldaşını, oğlunu, dostunu və s.

Seçkinin nəticələrinin necə olacağı barədə

Erdoğanın 2016 iyul çevriliş cəhdindən sonra nüfuzunun düşdüyü bilinir. Bunların əsas səbəbləri çevriliş cəhdindən sonra fövqəladə vəziyyətin elan edilməsi və bunun hələ də davam etməsidir ki, bu da iqtisadiyyata ciddi zərbə vurub, həmçinin, fövqəladə vəziyyət nəticəsində yüz minlərlə insanın tutulması, nəzarətə alınması, işdən çıxarılması bu günkü seçkilərdə onun səslərinə mənfi tərəfdən təsir edəcək. Anketlərə əsasən, birinci turda Erdoğanın prezidentlikdən səs faizinin təxminən 40-45 olacağı gözlənilir. MHP ilə yaratdığı "Cumhur İttifaqı"nda isə millət vəkillərinin daha az olacağı deyilir. Bunu Erdoğan özü də bir neçə gün əvvəl dolayı yolla təsdiqləyərək bildirib ki, parlamentdə lazımi çoxluğu almasaq koalisiyaya gedə bilərik, ancaq bəyaq da qeyd edildiyi kimi, artıq parlament bu sistemdə böyük əhəmiyyət daşımır.
Meral Akşener barədə: Erdoğanın qarşısına çıxan ilk şəxs olduğu üçün onun nüfuzu birdən-birə artdı. Partiyasının eynilə AK Parti kimi mərkəz sağçı olması və özünün MHP-dən gəlməsi AK Parti və MHP seçicisindən də səs alma şansını artırır. Həmçinin, CHP-nin millət vəkilli namizədlərini çıxararkən mübahisəli qərarlar verməsi, daha doğrusu partiya daxilində nüfuzlu, ancaq Kılıçdaroğluna müxaliflərin seçilməməsi (Eren Erdem, Barış Yarkadaş, Zeynep Altıok Akatlı, Şenal Sarıhan, İlhan Cihaner və s.), həmçinin keçmişdə Erdoğanın köməkçisi olmuş və Konyada nüfuzu olmayan Abdullatif Şenerin deputatlığa Konyadan 1-ci yerdən namizədliyinin verilməsi kimi məqamlar parlament seçkilərində səsləri CHP-dən Akşenerin lideri olduğu İYİ Partiyaya yönləndirə bilər. 
Akşenerin səs faizlərinin düşməsi isə Muharrem İncenin namizədliyinin açıqlanmasından sonra başladı.İnce hər nə qədər türklərin böyük çoxluğunun uzaq olduğu solçu ideologiyaya sahib olsa da, iki aylıq müddətdə apardığı düzgün təbliğat kampaniyası ilə nüfuzu qat-qat artdı. Dəyişiklik istəyən insanların Akşenerə verəcəyi səslərin ona yönələcəyini düşünürəm, həmçinin bu düzgün təbliğat nəticəsində AK Parti seçicisindən belə səs ala bilər. HDP-nin namizədi Demirtaşi həbsxanada ziyarət etməsi də kürd səslərinin ən azından ikinci turda ona yönəlməyinə səbəb ola bilər. Akşenerin səs faizinin təxminən 10-15, Muharrem İnce-nin isə 30-35 olacağı gözlənilir. Digər tərəfdən, İYİ Parti-CHP-Saadet partisi də "Millet İttifaqı" yaradıblar və parlamentə bu koalisiyayla çıxış edəcəklər, səs faizi səddini aşarsa, HDP də onlara qoşu bilər. 

Son olaraq, seçki prosesində mümkün saxtakarlıqlar

İddia olunur ki, keçən ilki referendumda müəyyən saxtakarlıqlar olmuş, bu da səslərin 3-4 faiz "Hayır"-dan "Evet"-ə keçməsinə səbəb olmuşdu. Bu günkü seçkilərə həm İYİ Parti, həm də CHP müşahidəçiləri daha yaxşı hazırlaşıblar. Məsələn, keçən il CHP-nin 20 min məntəqədə müşahidəçisi yox idisə, bu il təxminən 2000 məntəqədə yoxdur. Lakin Şanlıurfada bəzi məntəqələrdə CHP-li bəzi müşahidəçilərin döyülərək qovulduğu, qutulara toplu bülletenlər atılfığı iddia olunur. Bu kimi hallar seçki prosesinə zərər verə bilər. Saxtakarlıqlar olmasa seçkinin ikinci tura qalma ehtimalı böyükdür.


Mirəli Mirhəşimli

Rasim Musabəyovdan SƏRT SÖZLƏR: "Fransa qələt edir" - MÜZAKİRƏ-VİDEO

Xəbər xətti

Bişkekdə fövqəladə vəziyyət elan edildi
05:30 29.03.2024
İsrail vətəndaşlarına bu ölkələrə səyahət etməmək XƏBƏRDARLIĞI EDİLİB
04:05 29.03.2024
İsrail Livandan uçan naməlum hədəfə qarşı “Patriot”dan istifadə edib
02:03 29.03.2024
ABŞ Konqresi Pentaqonun Afrikadakı dövlət çevrilişlərinə görə hesabat tələb edib
01:00 29.03.2024
Ukraynalı deputat: Hərbi xidmətdən yayınanların sayı bir milyona çatır
00:05 29.03.2024
Azərbaycan boksçuları Bakıdakı beynəlxalq turnirdə 21 medal qazanıb
23:41 28.03.2024
Yaponiya UNRWA-nın maliyyələşdirilməsini bərpa etməyi nəzərdən keçirəcək
23:13 28.03.2024
Azərbaycan təhlükəsizlik orqanlarının 105 illiyi ilə bağlı təntənəli tədbir təşkil olunub
22:50 28.03.2024
Rusiya XİN başçısı: Məhz KTMT İrəvanın maraqlarını çətin vəziyyətlərdə müdafiə edib
22:26 28.03.2024
Lavrov: Ermənistan uydurma bəhanələrlə Rusiya ilə münasibətlərin pozulmasına çalışır
22:00 28.03.2024
Yevlaxda avtomobil yük maşınına çırpılıb, ölən var
21:45 28.03.2024
DİN vətəndaşlara müraciət edib: Hesab məlumatlarınızı tanımadığınız şəxslərlə paylaşmayın
21:30 28.03.2024
Sumqayıt Dövlət Universitetinə yeni prorektor təyin olunub
21:24 28.03.2024
BMT Baş katibi azərbaycanlı diplomatı yüksək vəzifəyə təyin edib
21:11 28.03.2024
Rusiya İstintaq Komitəsi: “Crocus City Hall”dakı terror Ukraynadan maliyyələşib
21:04 28.03.2024
İtaliya komandanlığı ordunun sayını artırmağa ümid edir
20:43 28.03.2024
Əli Nağıyev: Azərbaycanın təhlükəsizlik orqanlarının qarşısında yeni çağırışlar durur
20:30 28.03.2024
Kürdəmirdə 16 yaşlı piyadanı maşın vurub
20:21 28.03.2024
"Müharibə olmasın, bizə ədəbiyyat lazım deyil" - Yazıçılar arasında SORĞU
20:00 28.03.2024
Naxçıvanda mənşəyi bilinməyən saxta zeytun yağları satışdan çıxarılıb
19:36 28.03.2024
Aİ Şurasının komitə üzvləri Cənubi Qafqaz regionuna səfər edəcəklər
19:30 28.03.2024
Sabah Qubanın qaz təchizatında fasilə yaranacaq
19:20 28.03.2024
Əfqanıstanda güclü zəlzələ oldu
19:00 28.03.2024
Türkiyənin Rusiya-Ukrayna arasında strategiyası necə olacaq? – İsmayıl Cingözün RƏYİNDƏ – ÖZƏL
19:00 28.03.2024
Taksilərdə videokameralar quraşdırılacaq - BU TARİXDƏN
18:20 28.03.2024
AMADA-nın əməkdaşı WADA-nın vebinarında iştirak edib
18:08 28.03.2024
İki ali məktəbə prorektor təyin edilib
17:55 28.03.2024
Azərbaycanda icbari sığorta üzrə daxilolmalar azalıb
17:50 28.03.2024
Əməkdar artist Rahib Əliyev vəfat edib
Əməkdar artist Rahib Əliyev vəfat edib
17:39 28.03.2024
Azərbaycanda taksilər üçün POS-terminal tələbi qoyulub
17:35 28.03.2024
BAMF-ın daxilində Müstəqil Həmkarlar İttifaqı yaradıldı - QHT sektorunda İLK - FOTOLAR
17:33 28.03.2024
Bayram günlərində baş vermiş qəzalarda ölənlərin sayı AÇIQLANDI
17:23 28.03.2024
Azərbaycanda əlillərə məxsus avtomobillərlə taksi fəaliyyəti göstərmək qadağan edilir
17:10 28.03.2024
Şadlıq saraylarında menyular bahalaşdı - QİYMƏTLƏR
16:59 28.03.2024
CAR lideri Prezident İlham Əliyevi təbrik edib
16:49 28.03.2024
Taksilərə qoyulan rəng tələbinə aydınlıq gətirilib
Taksilərə qoyulan rəng tələbinə aydınlıq gətirilib
16:41 28.03.2024
Qurban Qurbanov Elvin Cəfərquliyevi CƏRİMƏLƏDİ - SƏBƏB
Qurban Qurbanov Elvin Cəfərquliyevi CƏRİMƏLƏDİ - SƏBƏB
16:22 28.03.2024
Bakıda ucuz avtomobillər satışa çıxarılacaq
16:16 28.03.2024
Taksi minik avtomobilləri ağ və ya qırmızı rənglərdə olacaq
16:11 28.03.2024
Peşə ixtisasını təsdiq edən sənədin verilməsi qaydası dəyişdirilib
16:07 28.03.2024
Hamısı