Yaxın günlərdə mətbuatda Aleksandr Duqinin Azərbaycan və Ermənistanın Rusiya ilə münasibəti haqqındakı fikri geniş işıqlandırılmışdır
Duqin kimdir?
Aleksandr Duqin 1962-ci il Yanvar ayının 7-də Moskvada dünyaya gəlib. Onun atası Qeliy Duqin Rusiya məxfi xidmət orqanının (KQB) general-leytenantı olub. Duqin Rusiya geosiyasətində xüsusi çəkisi olan adam hesab edilir, hətta onu “Putinin Rasputini” də adlandırırlar.
Avrasiyaçılıq
Aleksandr Duqin Avrasiyaçılıq geosiyasi məktəbinin üzvüdür. O, bu nəzəriyyənin inkişafında əhəmiyyətli rola malikdir. Avrasiyaçılıq nəzəriyyəsi Qərbin mundializm (vahid dünya) nəzəriyyəsinə əks olaraq yaradılıb. Duqin mundializmi vahid dünya kimi deyil Qərbin idarəçiliyində olan dünya kimi qəbul edir. Avrasiyaçılığa görə Ukrayna və Belorusiya (Şərqi Avropa); Azərbaycan, Ermənistan və Gürcüstan (Cənubi Qafqaz); Mərkəzi Asiya ölkələri tamamilə Rusiyanın nəzarətində olmalıdır.
Rusiya hələ də Pyotr dönəmində ”isti sulara çıxış” fikrini realaşdırmaq arzusundadır. İsti dənizlər dedikdə isə Hind okeanı, Fars körfəzi , Aralıq dənizi kimi dənizçiliyə şərait yaradan bölgələr nəzərdə tutulur. Bu ideyanı həyata keçirmək üçün Avrasiyaçılar Rusiyanın Türkiyə, İran və Hindistan kimi ölkələr ilə münasibətlərin müsbət inkişafında maraqlıdırlar.
Putin administrasiyası, Avrasiyaçılığın həyata keçməsi
Vladimir Putin hakimiyyətə gəldikdə Rusiyanın SSRİ dönəmindəki keçmiş gücünü bərpa etməyə çalışmağa başladı. Aleksandr Duqinin fikirləri ilə Putinin addımlarının üst-üstə düşdüyünü müşahidə edə bilərik. Belə ki, Rusiyanın Suriyanı güzəştə getməməsinin səbəbi Aralıq dənizində mövcudluğunu saxlamaq ideyasıdır. Qeyd edək ki, Rusiya Suriyada dəniz donanmasına sahibdir.
Son zamanlarda Türkiyə və İran ilə əməkdaşlığın inkişafı Rusiyanın geosiyasi idellarının həyata keçirilməsindən xəbər verir. Türkiyə Bosfor və Dardanelə nəzarətə malik olmaqla Rusiyanın Qara dənizdən Aralığa keçidini təmin edə bilər.
Azərbaycan və Ermənistan
Duqinin Ermənistandan şikayəti heç də əbəs yerə deyil. Ermənistanda Paşinyan hakimiyyəti ələ aldıqda Qərb meylinin güclənməsi ehtimalı artdı. Eyni zamanda rusmeyilli siyasi elitanın gücünün zəifləməsi, Koçaryanın məsuliyyətə cəlbi Rusiyanın maraqlarına tamamilə zidd sayılır. 2016-cı il Aprel döyüşləri və bu ilki Naxçıvan əməliyyatına Rusiyanın göz yumması Ermənistana bir qulaqburması hesab edilə bilinər. Duqinin Ermənistanın addımlarından narazılığı bu ölkənin addımlarının Avrasiyaçılığa əks olması ilə bağlıdır.
Azərbaycan isə əksinə olaraq praqmatizmi əsas tutaraq bütün tərəflər ilə əsasən də Rusiya ilə əməkdaşlığın inkişafında maraqlıdır. Azərbaycan xarici siyasətini təhlil etsək görəcəyik ki, o həmişə Rusiya qəzəbindən uzaq durmağa çalışıb. Təhlükəsizlik və ərazi bütövlüyünün təminatı Azərbaycan xarici siyasətinin əsas prioritetidir. Rusiya Cənubi Qafqazın təhlükəsizliyində əsas açar dövlətdir, Azərbaycan bunu yaxşı dərk edir və xarici siyasətində regionun geosiyasi vəziyyətini düzgün qiymətləndirir.
Duqinin Azərbaycan siyasətindən razı qalmasının əsas səbəbi iki ölkə arasında əməkdaşlığın şüurlu şəkildə aparılması səbəbi ilə izah oluna bilinər. Əksinə olaraq, Ermənistanın Rusiya ilə münasibətlərində müəyyən gərginliyin müşahidə olunması onun fikirlərində narazıçılıqla ifadə olunur.