Amerikanın müxtəlif ölkələrə qarşı sanksiyaları getdikcə artır və sərtləşir. Amerikanın Rusiyaya qarşı növbəti sanksiyaları qüvvəyə mindi. Sanksiyalar Rusiyaya qarşı 4 il əvvəl qəbul olunub. Bunun səbəbi Rusiyanın 2014-cü ildə Krımı işğal etməsi idi. Həmin il Rusiyaya qarşı tətbiq olunan sanksiyalar bu ölkəyə birbaşa mənfi təsir etmədi. Ancaq illər keçdikcə Rusiya iqtisadiyyatı zəiflədi. Hazırda Rusiyada həm inflyasiya, həm də devalvasiya artır. Rubl dəyərdən düşür. Rusiya vətəndaşlarının alıcılıq qabiliyyəti azalır. Rusiya iqtisadiyyatı bundan sonra daha da zəifləyəcək. Vladimir Putin prezident seçiləndə islahatlar aparacağını, yeni iş yerləri açacağını və pensiyaların artırılacağını vəd etmişdi. Bu sanksiyalar fonunda Putin vədlərini yerinə yetirə bilməyəcək.
Amerika eyni üsulla Türkiyəni zəiflətməyə çalışır. ABŞ-la Türkiyə arasındakı münasibətlərdə keçmişdə də müəyyən problemlər olub. Ancaq Amerikada Türkiyəyə qarşı fərqli münasibət var idi. Məsələn, Konqres Türkiyəyə qarşı olanda Ağ Ev administrasiyası Ankara ilə sıx münasibətlərin tərəfdarı idi. İndi isə həm Konqress, həm də Ağ Ev eyni dərəcədə Türkiyəyə qarşı sərt siyasət həyata keçirirlər. Bu vəziyyət Türkiyənin əleyhinədir. Ancaq Türkiyə ilə Rusiyanı fərqləndirən xüsusiyyət də var. Ukrayna və Solsberi (Böyük Britanlyanın bu qəsəbəsində zəhərlənmə hadisəsi) hadisələrinə görə Rusiyaya qarşı həm ABŞ-ın, həm də Avropa İttifaqının sanksiyaları mövcuddur. Türkiyəyə qarşı isə yalnız Amerika sanksiya tətbiq edir. Avropa İttifaqı əksinə, ABŞ-ın Türkiyəyə qarşı sanksiyaları pisləyir və Ankaraya dəstək ifadə edir. Amerika ilə Avropa arasındakı bu fikir ayrılığı Türkiyənin xeyrinədir. Bu faktor Türkiyə ilə Avropanı bir-birinə yaxınlaşdırır. Türkiyə-Amerika münasibətləri pisləşənə qədər Türkiyə ilə Avropa İttifaqı arasında da münasibətlər normal deyildi. Ancaq Amerikanın Türkiyə iqtisadiyyatını zəiflətməyə çalışması Avropanın maraqlarına cavab vermir. Bunun iki səbəbi var. Birinci səbəb. Türkiyə Avropa İttifaqının əsas ticarət tərəfdaşlarından biridir, ticarətin həcmi 100 milyardlarla dolları keçir. Türkiyəni zəiflətmək Avropanı zəiflətmək deməkdir. Bu səbəbdən Brüssel Türkiyənin zəifləməsəni istəmir. İkinci səbəb. Avropa ehtiyat edir ki, Amerika Türkiyədən sonra başqa bir dövləti də sanksiyalarla cəzalandırmaq istəyə bilər. Onsuz da bu dövlətlərin sayı artır. Amerikanın Rusiya, İran və Çindən sonra Türkiyəyə qarşı sanksiyalar tətbiq etməsi Brüsseli qorxudur. Çünki Rusiya, İran və Çindən fərqli olaraq Türkiyə Amerikanın strateji tərəfdaşı olub. Əgər Amerika strateji tərəfdaşını cəzalandırırsa, sabah Avropadakı başqa strateji tərəfdaşına qarşı da eyni siyasəti tətbiq edə bilər. Ona görə də Avropa bu gün Türkiyəni müdafiə edir ki, sabah özü eyni aqibətlə üzləşməsin. Amerika Türkiyəyə qarşı sanksiya siyasəti tətbiq etməyə başlayanda Avropa İttifaqının iki başlıca dövləti – Fransa və Almaniya Türkiyəni dərhal dəstəklədi. Hər iki ölkənin lideri Türkiyənin Cümhurbaşkanı Rəcəb Təyyub Ərdoğanla telefonla danışdı. Bunun nəticəsidir ki, Türkiyə Cümhurbaşkanı sentyabr ayında Almaniyaya səfərə hazırlaşır. Halbuki, son vaxtlara qədər Berlin-Ankara münasibətləri də hamar deyildi. Buna baxmayaraq, Avropa İttifaqı-Türkiyə yaxınlaşması strateji deyil, taktiki mahiyyət daşıyır. Brüssel əvvəlki tək Türkiyəni Avropa İttifaqına üzv etmək istəmir. Amerika-Türkiyə münasibətlərindəki gərginlik bu prosesə müsbət təsir etməyəcək.
“Atlas” Araşdırmalar Mərkəzi
