Tarixi sənədlərin araşdırılması nəticəsində belə bir qənaətə gəlmək olar ki, XX əsrin 80-ci illərindən etibarən erməni müəlliflər dünyanın müxtəlif arxivlərindəki tarixi materialların təhrif edilməsinə başlayıblar. Məhz bu şəkildə İrəvan xanlığı erməni dövlətinə, İrəvan Yerevana, Mətindərə isə Matenadarana çevrilib.

İrəvanın müasir ermənilər və onların paytaxtı Yerevanla heç bir ortaq tərəfinin olmaması ilə bağlı danılmaz sübutlar mövcuddur.

Eurasia Diary axar.az-a istinadən tərkibində bir nəfər belə olsun erməninin olmadığı İrəvan hökmdarlarının siyahısını təqdim edir.

Ərəb xilafəti dövrü

Əmirlər (640-878)

Məhəmməd ibn Mərvan (693-701);

Məsləmə ibn Əbd əl-Malik (709-715);

Cərrah ibn Abdullah əl-Hakami (722-724);

Məsləmə ibn Əbd əl-Malik (725-729);

Cərrah ibn Abdullah əl-Hakami (729-730);

Məsləmə ibn Əbd əl-Malik (731-732);

Mərvan İbn Məhəmməd (732-744);

Musafir ibn Küseyir (təxminən 745-750);

Əbu Cəfər (750-754);

Həsən ibn Kəhtəba ət-Tai (754-759);

Mehdi (760-775);

Həsən ibn Kəhtəba ət-Tai (771-775);

Yezid ibn Useyd əs-Sulami (752-754, 759-769, 775-780);

Harun (780-786);

Huzeymə ibn Hazim ət-Təmimi (786-787);

Yusif ibn Rəşid əs-Sulami (787);

Yezid ibn Məzyəd əş-Şeybani (787-788);

Ubeydullah ibn Mehdi (788-791);

Fədl ibn Yəhya ibn Xalid əl-Barmaki (792-795);

Məhəmməd əl-Əmin (795-809);

Əhməd ibn Yezid əs-Sulami (796-797, 811);

Seyid ibn Salm əl-Baxili (798-799);

Nəsr ibn Həbib əl-Mühəlləbi (799);

Yezib ibn Məzyəd əş-Şeybani (799-801);

Əsəd ibn Yezid əş-Şeybani (801-802);

Məhəmməd ibn Yezid əş-Şeybani (802 - 803);

Huzeymə ibn Hazim ət-Təmimi (803-806);

Süleyman ibn Yezid əl-Əmiri (806-807);

Əyyub ibn Süleyman (807);

Yəhya ibn Zufar (808);

Abdullah ibn Məhəmməd (809);

Məhəmməd ibn Zuheyr əd-Dəbbi (809);

Əsəd ibn Yezid ibn Məzyəd (809-811);

İshaq ibn Süleyman əl-Haşimi (811-813);

Əbu Abdullah (814);

Hatim ibn Hərsama ibn Ayan (815-818);

Yəhya ibn Muad (818-819);

Əhməd ibn Yəhya (819-820);

İsa ibn Məhəmməd əl-Mamuni (820 - 823);

Məhəmməd ibn Abdullah əl-Kəlbi (822-824);

Zureyk ibn Əli (824-825);

Əhməd ibn Əbd əl-Əla (825-826);

Əbd əl-Əla ibn İbrahim (826-827);

Məhəmməd ibn Huməyd ət-Tusi (827-828);

Xalid ibn Yezid əş-Şeybani (829-832, 841);

Abbas ibn əl-Məmun (832-834);

Afşin Heydər ibn Kavus (835-840);

Xalid ibn Yezid əş-Şeybani (841);

Xalid ibn Yezid ibn Məzyəd əş-Şeybani (842-845);

Məhəmməd ibn Xalid (845-849);

Əbu Abdullah əl-Mutaz Billah (849-862);

Abbas ibn Əl-Mustain (863-865);

Abdullah ibn əl-Mutaz (866-867);

İsa ibn əş-Şeyx əz-Zühri əş-Şeybani (870);

Cəfər əl-Mufəvvid (875 - 883).

Çuxursəd bəylərbəyləri

Əmir Saad (XIV əsrin sonundan 1410-cu ilə qədər);

Pir Hüseyn (1410-1413);

Pir Yaqub (1420-ci illər);

Əbdül (Pir Hüseyn oğlu) - (1440-cı illər);

Yaqub bəy (1440-cı illər);

Həsənəli Qaraqoyunlu (1460-cı illər);

Div Sultan Rumlu (1515-ci ildən);

Hüseyn xan Sultan Rumlu (1550-ci ildən);

Şahqulu Sultan Ustaclı (1550-1575);

Məhəmməd xan Toxmaq Ustaclı (1576-1583);

Lələ Paşa (1577);

Xıdır Paşa (1583);

Məhəmməd Şərif Paşa (1604-cü ilə qədər);

Əmirgünə xan Qacar (1604/5-1625);

Təhmasibqulu xan Qacar (1625-1635);

Fərhad Paşa (1635);

Kəlbəli Xan (1636-1639);

Çağata Kötük Məhəmməd xan (1639/40-1648);

Xosrov Xan (1648-1652/53);

Məhəmmədqulu xan Lələ bəy (1652/53-1659/60);

Nəcəfqulu xan (1659/60-1663);

Abbasqulu xan Qacar (1663-1666);

Səfi xan (Əlqas Mirzə) - (1666/67-1674);

Sarıxan bəy (1674-1675);

Səfiqulu Xan (1675-1679);

Zal Xan (1679-1688);

Murtuzaqulu Xan (1688-1691);

Məhəmmədqulu xan (1691-1694);

Zöhrab Xan (1694-1699);

Fərzəli (Fətəli) xan Qacar (1699-1705);

Əbdül Məhəmməd xan (1705-1709);

Mehrəli Xan (1709-1719);

Allahqulu Xan (1719-1725);

Rəcəb paşa (1725-1728);

İbrahim Paşa və Mustafa Paşa (1728-1734);

Əli Paşa Dəftərdar (1734);

Hacı Hüseyn Paşa (1734);

Məhəmmədqulu Xan (1735);

Pir Məhəmməd Xan (1736).

İrəvan qubernatorları

Nazorov İvan İvanoviç (1849–1859, general-mayor);

Astafyev Mixail İvanoviç (1860–1866, general-mayor);

Roslavlev Mixail İvanoviç (1867–1880, general-mayor);

Şalikov Mixail Yakovleviç (22 mart 1880-22 dekabr 1890, general-leytenant);

Freze Aleksandr Aleksandroviç (2 fevral 1891-16 noyabr, 1895 general-leytenant);

Tizenhauzen qraf Vladimir Fyodoroviç (20 fevral 1896–1916, dövlət müşaviri)

Vitse-qubernatorlar

Blavatski Nikifor Vasilyeviç (1849–1861, məhkəmə müşaviri);

Dzyubenko Vasiliy Afanasiyeviç (1861–1865, dövlət müşaviri);

Buçen Karl İqnateviç (1865–1873, dövlət müşaviri);

Çexovski Valeri Afanasiyeviç (30 dekabr 1873–2 sentyabr 1890, dövlət müşaviri);

Tizenhauzen qraf Vladimir Fyodoroviç (29 noyabr 1890-29 oktyabr, 1892 dövlət müşaviri);

Nakaşidze knyaz Mixail Aleksandroviç (19 noyabr 1892-15 aprel 1904, dövlət müşaviri);

Baranovski Viktor Petroviç (6 sentyabr 1904-1913, polkovlik-leytenant);

Çeqodayev knyaz Aleksey Pavloviç (1913-1914, məhkəmə müşaviri);

Strelbitski Arkadi Yevgeniyeviç (1916-1917, məhkəmə müşaviri).

Siyahıda heç bir erməni adı yoxdur. Hazırda tarixi kitablarda İrəvan hökmdarlarının yeni siyahıları peyda olub və orada 20-dən artıq erməninin də adı qeyd edilib. Tərəfimizdən təqdim edilən siyahı isə ermənilərin tarixi saxtalaşdırılmasını sübut edən danılmaz faktlardır.

Siyahını Axar.az-a Bakı Gənclər klubunun Beynəlxalq Departamentinin rəhbəri Sabir Rüstəmov təqdim edib.