Əvvəl almanlara, sonra isə ruslara qarşı döyüşən şərurlu...

Maraqlı 23:15 20.11.2018

Eurasia Diary xəbər verir ki, 1954-cü ildə Münhendə nəşr olunan “Abendzeytunq” qəzeti yazırdı:

“1954-cü il noyabrın 22-də bazar ertəsi günü Münhenin Alpenplate-6 meydanında Mikayıl İsmayılovun meyiti tapıldı. Meyit basdırıldıqdan sonra məlum oldu ki, əslində öldürülən “Azadlıq” radiosunun nüfuzlu işçisi Fətəlibəyli imiş”.

Silahdaşları tərəfindən Abo Düdənginski kimi tanınan Əbdürrəhman Əli oğlu Fətəlibəyli 1908-ci ilin iyun ayının 12-də Naxçıvanın Şərur rayonunun Düdəngə kəndində doğulub.

Fətəlibəyli hərbi piyada məktəbini bitirib, Azərbaycan diviziyasında zabit olub. 1935-1936-cı illərdə Moskva Hərbi Akademiyasına oxumağa göndərilib. Sovet zabiti kimi 1939-cu ildə Finlandiya müharibəsində iştirak edib, “Qırmızı Ulduz” ordeni ilə təltif olunub. Mayor rütbəsi alan Fətəlibəyli Leninqrad hərbi dairəsinin qərargahında xidmət edib, 6-cı şöbənin rəisi olub. 1940-cı ildə Sovet ordu hissələri Pribaltika respublikalarını işğal etdikdən sonra Riqada yerləşən hərbi qərargaha göndərilib. Lakin burada ikən almanlara əsir düşüb.

Bundan sonra Almaniya tərəfdən Azərbaycanın azadlığı uğrunda mübarizə aparan Fətəlibəyli legionerlərin komandanı olur, müharibə bitənə qədər aktiv fəaliyyət göstərir.

“Biz çar valilərinə, bolşevik əsirlərinə dözmədiyimiz kimi, hər hansı bir millətin hakimiyyətinə də dözməyəcəyik. Azərbaycanı azərbaycanlılar idarə etmiş və yenə onlar idarə edəcəkdir” deyən Fətəlibəyli müharibədən sonra bir il İtaliyada, iki ilə qədər Misirdə qalır, sonra Qərbi Almaniyaya gedir, bir ara Türkiyəyə gəlib bir neçə ay qaldıqdan sonra təkrar Münhenə qayıdır, orada yaşayır.

Müharibədən sonra Fətəlibəyli mücadiləsini davam etdirir. Ceyhun Hacıbəyli ilə birlikdə Münhendə “Azərbaycan” jurnalını çap edir. 1953-1954-cü illərdə “Azadlıq” radiosunun “Azərbaycan redaksiyası”na rəhbərlik edir. Fətəlibəylinin mətbu fəaliyyəti SSRİ-nin qəzəbinə səbəb olur, onu aradan götürmək üçün gizli plan hazırlanır. 1954-cü ilin noyabrın 20-də “Azadlıq” radiosunun “Azərbaycan” redaksiyasının baş redaktoru Fətəlibəyli Düdənginski Münhenin “Alpenplate-6” meydanındakı bir mənzildə qətlə yetirilir. Fətəlibəyli Münhen yaxınlığında Nyu-Ulm şəhərindəki qəbiristanlıqda qardaşı Seyfullanın məzarı yanında dəfn edilir. Onu öldürən Mikayıl İsmayılov Bakıda evində asılır…

***

Fətəlibəylinin öldürülməsi Azərbaycan mühacirəti üçün ağır itki olur. Haqqında yazılar yazılır, toplantılar keçirilir. Fətəlibəyli ilə bağlı Ramiz Abutalıbov, Cəmil Həsənli, Nəsiman Yaqublu tədqiqat aparıb, onun irsini bir araya gətiriblər.

Bu yaxınlarda Türkiyədə 1950-ci illərdə nəşr olunan “Torpaq” jurnalını tədqiq edərkən Fətəlibəyli haqqında kiçik bir yazıya rast gəldik. Yazıda mayor haqqında yeni bir bilgi olmasa da, qaynaq baxımından önəmlidir.

Həmin məqaləni dilimizə uyğunlaşdıraraq təqdim edirik:

***

R.Etem Hasdal

Şəhid mayor Fətəlibəyli

Son günlər nəşr olunan qəzetlərdən bir mücahidin, hürriyyət üçün savaşan bir zabitin şəhadətini oxuduq. Ölümü ən az onu sevən yaxınları qədər millətçi, vətənsevər kimsələri də üzdü.

Hərbi təhsilini Rusiyada alan Fətəlibəyli II Dünya müharibəsində əvvəlcə almanlara qarşı savaşdı. Fövqəladə zəkası və üstün qabiliyyəti ilə seçildi. Ruslar ona medallar verdi, rütbəsini mayorluğa yüksəltdilər. Bu rütbə və medallar gənc mayorun gözlərinə pərdə çəkmədi, onu özünə bənd edə bilmədi.

Birliyi ilə alman tərəfinə keçən Fətəlibəyliyə rütbəsi geri verildi. Mayor ruslara qarşı inandığı məqsəd uğrunda kinlə, hirslə savaşdı. Alman baş qərargahının verdiyi medallarla başı dönmədi. O, yüksələ bilmək üçün mənfəəti ayaqlarının altına almağı bacardı. Almanlara əsir düşən minlərlə azərbaycanlı soydaşının həyatını qurtardı.

Bir müddət türklərin yeganə azad qalası olan Türkiyəyə də gəldi. İman yüksəkliyi, şücaət, əzm və vətənsevərlik duyğusu Fətəlibəylini dik saxlamışdı.

Almaniyaya gedən bu əsilzadə türk övladı orada Moskva zülmü altında inləyən türklərin salamatlığı üçün çalışmağa başladı. Fəqət gördüyü işlər, nəhayət, Moskvanı narahat etməyə başladı, onu şəhid etdilər.

Onun ölümü ilə arxasınca qaçdığı və müqəddəs hesab etdiyi qayələr əsla nə yavaşlayacaq, nə də zənn etdikləri kimi maddi varlığı kimi aradan götürüləcəkdir. Fətəlibəylinin ölümü bu qayə uğruna çalışanlara yepyeni bir sürət qazandıracaq və adı eynilə Qafqaz qartalı Şeyx Şamil, Hacı Muradınkı kimi bayraqlaşacaqdır.

O, bu amal uğrunda savaşdı, mücadilə etdi, vətəni uğrunda ən ali mərtəbəyə çatdı.

Böyük Atatürkün dediyini bu əziz varlığa ithaf edərək desək, bilmirəm, nə qədər haqlıyıq: “Türk milləti elə bir millətdir ki, içindən minlərlə qəhrəman çıxarmağa qadirdir”.

Fətəlibəyli də onlardan biridir.

Nur içində yat, Fətəlibəyli! Çatmaq istədiyin, getçəkləşməsini arzuladığın gec-tez olacaqdır. Moskva zülmündən qurtulub azad olacaq qardaşların səni minnətdarlıqla yad edəcəklər...

Rasim Musabəyovdan SƏRT SÖZLƏR: "Fransa qələt edir" - MÜZAKİRƏ-VİDEO

Xəbər xətti

İsrail vətəndaşlarına bu ölkələrə səyahət etməmək XƏBƏRDARLIĞI EDİLİB
04:05 29.03.2024
İsrail Livandan uçan naməlum hədəfə qarşı “Patriot”dan istifadə edib
02:03 29.03.2024
ABŞ Konqresi Pentaqonun Afrikadakı dövlət çevrilişlərinə görə hesabat tələb edib
01:00 29.03.2024
Ukraynalı deputat: Hərbi xidmətdən yayınanların sayı bir milyona çatır
00:05 29.03.2024
Azərbaycan boksçuları Bakıdakı beynəlxalq turnirdə 21 medal qazanıb
23:41 28.03.2024
Yaponiya UNRWA-nın maliyyələşdirilməsini bərpa etməyi nəzərdən keçirəcək
23:13 28.03.2024
Azərbaycan təhlükəsizlik orqanlarının 105 illiyi ilə bağlı təntənəli tədbir təşkil olunub
22:50 28.03.2024
Rusiya XİN başçısı: Məhz KTMT İrəvanın maraqlarını çətin vəziyyətlərdə müdafiə edib
22:26 28.03.2024
Lavrov: Ermənistan uydurma bəhanələrlə Rusiya ilə münasibətlərin pozulmasına çalışır
22:00 28.03.2024
Yevlaxda avtomobil yük maşınına çırpılıb, ölən var
21:45 28.03.2024
DİN vətəndaşlara müraciət edib: Hesab məlumatlarınızı tanımadığınız şəxslərlə paylaşmayın
21:30 28.03.2024
Sumqayıt Dövlət Universitetinə yeni prorektor təyin olunub
21:24 28.03.2024
BMT Baş katibi azərbaycanlı diplomatı yüksək vəzifəyə təyin edib
21:11 28.03.2024
Rusiya İstintaq Komitəsi: “Crocus City Hall”dakı terror Ukraynadan maliyyələşib
21:04 28.03.2024
İtaliya komandanlığı ordunun sayını artırmağa ümid edir
20:43 28.03.2024
Əli Nağıyev: Azərbaycanın təhlükəsizlik orqanlarının qarşısında yeni çağırışlar durur
20:30 28.03.2024
Kürdəmirdə 16 yaşlı piyadanı maşın vurub
20:21 28.03.2024
"Müharibə olmasın, bizə ədəbiyyat lazım deyil" - Yazıçılar arasında SORĞU
20:00 28.03.2024
Naxçıvanda mənşəyi bilinməyən saxta zeytun yağları satışdan çıxarılıb
19:36 28.03.2024
Aİ Şurasının komitə üzvləri Cənubi Qafqaz regionuna səfər edəcəklər
19:30 28.03.2024
Sabah Qubanın qaz təchizatında fasilə yaranacaq
19:20 28.03.2024
Əfqanıstanda güclü zəlzələ oldu
19:00 28.03.2024
Türkiyənin Rusiya-Ukrayna arasında strategiyası necə olacaq? – İsmayıl Cingözün RƏYİNDƏ – ÖZƏL
19:00 28.03.2024
Taksilərdə videokameralar quraşdırılacaq - BU TARİXDƏN
18:20 28.03.2024
AMADA-nın əməkdaşı WADA-nın vebinarında iştirak edib
18:08 28.03.2024
İki ali məktəbə prorektor təyin edilib
17:55 28.03.2024
Azərbaycanda icbari sığorta üzrə daxilolmalar azalıb
17:50 28.03.2024
Əməkdar artist Rahib Əliyev vəfat edib
Əməkdar artist Rahib Əliyev vəfat edib
17:39 28.03.2024
Azərbaycanda taksilər üçün POS-terminal tələbi qoyulub
17:35 28.03.2024
BAMF-ın daxilində Müstəqil Həmkarlar İttifaqı yaradıldı - QHT sektorunda İLK - FOTOLAR
17:33 28.03.2024
Bayram günlərində baş vermiş qəzalarda ölənlərin sayı AÇIQLANDI
17:23 28.03.2024
Azərbaycanda əlillərə məxsus avtomobillərlə taksi fəaliyyəti göstərmək qadağan edilir
17:10 28.03.2024
Şadlıq saraylarında menyular bahalaşdı - QİYMƏTLƏR
16:59 28.03.2024
CAR lideri Prezident İlham Əliyevi təbrik edib
16:49 28.03.2024
Taksilərə qoyulan rəng tələbinə aydınlıq gətirilib
Taksilərə qoyulan rəng tələbinə aydınlıq gətirilib
16:41 28.03.2024
Qurban Qurbanov Elvin Cəfərquliyevi CƏRİMƏLƏDİ - SƏBƏB
Qurban Qurbanov Elvin Cəfərquliyevi CƏRİMƏLƏDİ - SƏBƏB
16:22 28.03.2024
Bakıda ucuz avtomobillər satışa çıxarılacaq
16:16 28.03.2024
Taksi minik avtomobilləri ağ və ya qırmızı rənglərdə olacaq
16:11 28.03.2024
Peşə ixtisasını təsdiq edən sənədin verilməsi qaydası dəyişdirilib
16:07 28.03.2024
Azərbaycanda bank AMB-nin tələblərini pozub
16:00 28.03.2024
Hamısı