Son günlər yerli mətbuatda Rusiyadakı diasporarımızın durumu əsas müzairə aspektinə çevrilib. Bu müzakirələrə səbəb Rusiyada yaşayan həmvətənimiz, jurnalist Fuad Abbasovun müxtəlif diaspora qurumları və rəhbərləriylə bağlı yayımladığı verlişlər və verdiyi məlumatlardır. Ona görə də Eurasia Diary mövzuyla bağlı Fuad Abbasovldan ekskluziv müsahibə alıb. Müsahibəni oxucularımıza təqdim edirik:
- Azərbaycanın Rusiyadakı diasporasının ümumi vəziyyətini necə qiymətləndirirsiniz?
- Azərbaycanın Rusiyadakı diasporasının demək olar ki, heç bir fəaliyyəti yoxdur, fəaliyyəti olmadığı üçün əslində, onu dəyərləndirəcək bir şey də yoxdur. Rusiyada 90-cı illərin sonlarından etibarən diaspora fəaliyyətlərinə start verilib. Federal milli-mədəni muxtariyyət olan “AzerRos” bizim buradakı əsas diaspora qurumumuzdur. Onun indiyədək müxtəlif rəhbərləri olub. Təəssüf ki, bu rəhbərlər əllərində böyük imkanlar olmasına rəğmən, Azərbaycan diasporasını birləşdirə bilməyiblər.
Bölgələrdə bir neçə bir-birilə rəqabət aparan müxtəlif diaspora təşkilatları formalaşıb. “Ümumrusya Azərbaycanlıları Konqresi” uzun illər “AzerRos”-la rəqabət apardı və bu qurum artıq fəaliyyətini davam etdirmir. Digər diaspora təşkilatları da “AzerRos” rəhbərliyinin mövqeyi və fəaliyyətini görərək bu təşkilata qoşulmaqdan imtina edirlər. Onun sədrini və işçilərini heç kim bəyənmir. Nəticə etibarilə vəziyyət çox acınacaqlıdır. Biz bu vəziyyəti dəyişməyə çalışırıq və Rusiyanın Ədliyyə Nazirliyinə müraciət edərək Moskva azərbaycanlılarının diaspora rəhbəri olan Ağadadaş Kərimovun və Rusiya azərbaycanlılarının diaspora rəhbəri olan Mehriban Sadixovanın vəzifələrindən uzaqlaşdırılması üçün Rusiya azərbaycanlılarının ümumi bir qurultayının keçirilməsini xahiş etmişik. İnanırıq ki, bu qurultay məqsədinə çatacaq və Rusiyada Azərbaycan diasporası bütöv şəkildə birləşərək siyasi-ictimai təsirə sahib olan quruma çevriləcək.
- Diaspora təşkilatlarımızın aktivliyindəki əsas problemlər nələrdir və bu problemlərin hansı həll yolları var?
- Əsas problem ondan ibarətdir ki, bu qurumlar öz nizamnamələrinə uyğun fəaliyyət göstərmirlər. Beləki, Rusiyada diaspora qurumları “natsanalny kulturny avtonomiya” adlanır. Yəni, milli-mədəni muxtariyyat. Adıyla əlaqəli olaraq bu qurum bizim milli-mənəvi dəyərlərimiz, tarix, millət, din, ədəbiyyat digər adət-ənənələrimiz barədə fəaliyyətlər aparmalıdır. Yəni, bu qurumlar Rusiyadakı həmvətənlərimizə Azərbaycanı unutdurmamalı, onları birləşdirməli və milli-mədəni muxtariyyat formasında ictimai fəaliyyətinə dəvam etməlidirlər.
Lakin təəsüflər olsun ki, uzun illərdən bu yana milli-mədəni muxtariyyat anlayışı yarı-kriminal bir qurum kimi qəbul edilir. Beləki, bu təşkilatlar sadə vətəndaşların məişət və ya hüquqi problemləriylə deyil, bir çox kriminal qruplaşmaların problemləriylə müəyyən pullar müqabilində məşğul olurlar. Ona görə də Rusiyada, müxtəlif regionlarda yaşayan iş adamları bu diaspora təşkilatlarında vəzifə qazanıb bu yolla öz gəlirlərini daha da artırır, lakin həmvətənlərimizin problemləri və Azərbaycan maraqları naminə heç bir iş görmürlər. Ona görə də belə hesab edirəm ki, problemin həlli Rusiyada yaşayan azərbaycanlıları birləşdirə biləcək və müxtəlif maraq qruplarının təsirindən kənar olacaq bir təşkilatın yaradılmasından asılıdır.
- Rusiyada təhdidlərlə üzləşdiyiniz zaman, sizə rəsmi Bakının və ya Rusiyadakı səfirliyimizin hansısa dəstəyi oldumu?
- Rusiyada təhdidlər mənim üçün yeni bir şey deyil. Həm 2016-cı ildə, Aprel döyüşləri zamanı, həm də Rusiya təyərrəsinin Türkiyə ordusu tərəfindən vurulduğu günlərdə mən daha çox təhdidlərlə üzləşirdim. İndiki təhdidlər o zamanla müqayisədə qeyri-ciddi xarakter daşıyır. Doğrusu, mən sosial şəbəkə üzərindən edilən təhdidləri ciddi hesab etmirəm, lakin bir müddət bundan öncə mənə başqa millətdən bir nəfər yaxınlaşaraq məni və bütün ailəmi öldürəcəyini demişdi.
Bundan sonra mən Rusiyadakı bütün muvafiq orqanlara müraciət etmişdim. Ancaq təəssüf ki, Rusiyada nə Daxili İşlər Nazirliyi, nə də Baş Prokrorluq müraciətimə heç bir reaksiya vermədi. O zaman mən bir azərbaycanlı kimi səfirliyimizə müraciət etdim və səfirliyin tək yardımı Rusiya hökümətinə nota verməsi oldu. Notada bir azərbaycanlı ictimai fəalın təhlükəsizliyinin təmin edilməsinin vacibliyi vurğulanırdı. Bundan savayı bir dəstəkləri olmayıb, ancaq biz hər zaman Rusiyadakı səfirliyimizlə sıx əməkdaşlıq etmişik. Səfirliyin bütün tədbirlərində iştirak etməyə çalışırıq. Səfirliyin tədbirlərini “Misra tv” olaraq işıqlandırmağa çalışırıq. Səfirliklə olan əməkdaşlığımız bizə Azərbaycan dövlətinin ən böyük dəstəyidir.
- Qurultay təklifiniz oldu və bəziləri sizin bu təklifinizin, ümumilikdə fəallığınızın əsas hədəfi kimi Rusiyada bir siyasi partiya yaratmaq olduğunu qeyd etdilər. Doğurdanmı belə bir məqsədiniz var?
- Bəli, qurultay təklifim oldu. Rusiyada yaşayan azərbaycanlılar növbədənkənar qurultay keçirməklə “AzerRos” adlı diaspora təşkilatının rəhbərliyinin işdən uzaqlaşdırılması və yeni bir rəhbərliyin formalaşmasını tələb edirlər. Mən inanıram ki, bu fəaliyyət uğurla nəticələnəcək. Heç kimdən gizlətmirəm ki, burada yaşayan həmvətənlərimizin say çoxluğunu və problemlərini nəzərə alıb, bir partiya yaratmaq niyyətindəyəm. Çünki partiya quruculuğu diaspora fəaliyyətindən daha effektiv təsirə malikdir.
Burada yaşayan həmvətənlərimizin böyük bir qismi artıq Rusiya vətəndaşıdırlar və onların bu və ya digər şəkildə Rusiyanın ictimai-siyasi həyatında rol oynamaq haqları var. Burada yaşayan azərbaycanlılar bələdiyyə, parlament və digər seçkilərində demək olar ki, iştirak etmirlər. Halbuki, buna imkanları var. Ona görə də mən partiya quruculuğuna çox önəm verirəm, lakin əvvəl diasporadakı problemlərimizi həll etməli, gərəksiz insanları buradan uzaqlaşdırmalı və birləşərək güclü bir partiya yaratmalıyıq.
Müsahibəni götürdü: Nicat İsmayılov
