SSRİ dövründə yaddaqalan tarixlər və ya ildönümlərində sənaye və elmdə əldə olunan nailiyyətlər, həmçinin yeni fəth edilmiş zirvələr nümayiş etdirilirdi. Amma bəzən bunlar faciəyə gətirib çıxarırdı.
Məhz belə günlərdə qeydə alınan, amma xalqdan gizlədilən faciələrdən bir neçəsini təqdim edirik.
1. Raket strateji təyinatlı qüvvələrinin Baş komandanının həlak olması
24 oktyabr 1960-cı il, Oktyabr inqilabının ildönümünə “R-16” ballistik raketin sınağının keçirilməsi haqqında qərar qəbul edilmişdi. Amma yeni ballistik raket hələ tamamlanmamışdı. Belə tələsiklik və təhlükəsizlik texnikasının kobud pozuntuları raket yanacağının alışmasına və raketin partlayışına gətirib çıxardı. Nəticədə yüzdən çox insan, həmçinin Raket strateji təyinatlı qüvvələrinin Baş komandanı Mitrofan Nedelin bu dəhşətli alovda həlak oldu. Qəzanı məxfiləşdirdilər.
2. Valentina Bondarenkonun həlak olması
İnsanın kosmosa birinci uçuşuna hazırlanmış kosmonavtların birinci dəstəsində Yuri Qaqarinlə birlikdə, Komarov, Leonov, Popoviç, Titovl və Valentina Bondarenko var idi. Sonuncu Yer kürəsinin orbitinə uçacaq birinci insan olmaq üçün real şanslara malik idi, əgər 23 mart 1961-ci il məşq və tibbi testlərin keçirilməsi zamanı baş verən alışmada həlak olmasaydı. Bu hadisəni yalnız məxfiləşdirmədilər, həm də kosmonavtların birinci dəstəsinin bütün qrup şəkillərindən Bondarenkonu sildilər.
3. Novosibirskdə kamikadze
26 sentyabr 1976-cı ildə mülki aviasiyanın pilotu Vladimir Serkov həyatla vidalaşmaq, eyni zamanda yaxın vaxtlarda ondan ayrılan arvadından qisas almaq qərarına gəldi. O, aerodromdan təyyarəni oğurlayaraq öz arvadının anasının mənzilini vurmaq istəyirdi. Amma “An-2” təyyarəsiylə binanın blokundakı pilləkənləri vurdu. Baş verən yanğın nəticəsində başqa qadın və üç balaca oğlan həlak oldu. Bu hadisə məxfiləşdirilməmişdi, amma onun haqqında xəbərlər verilmədi.
4. Metroda qəza
17 fevral 1982-ci il Moskvada metronun eskalatorunda rezin tutacaqlarından biri qırıldı. Nəticədə eskalatorun pillələri aşağı istiqamətdə sürətlə hərəkət etməyə başladı. Təlaş başlandı. İnsanlar eskalatorun pillələrində yıxılır, yuxarı qaçmağa və qonşu eskalatora keçməyə çalışırdılar. Yaranan sıxlıq və aldığı ağır yaralar nəticəsində 8 nəfər həlak oldu, 30-u şikəst qaldı. Hadisə məxfiləşdirildi.
5. “Lujniki”də ölümcül tıxac
20 oktyabr 1982-ci il, UEFA kubokunun 1/16 final mərhələsində Lenin adına Mərkəzi stadionda Moskvanın “Spartak” və Niderlandın “Haarlem” komandaları arasında matçın sonunda fəlakət yaşanır. Tribunalarda insanlar da çox deyildi. Ağılsızlıq və ya tənbəllikdən hüquq-mühafizə orqanları oyunun sonunda stadionun 4 çıxışından yalnız birini açmışdılar. Final fitinə iki dəqiqə qalmış hesab 1:0 “Spartak”ın xeyrinə idi. Azarkeşlər stadionu tərk etməyə başlayırlar. Pilləkənlərin yuxarısında kimsə camaatın ayaqlarının altında sürüşür və yıxılır. Bir anda sıxlıq yaranır. Elə bu vaxt “Spartak” ikinci qolu vurur. Stadionu tərk edən insanlar geri qayıdırlar. İki istiqamətdə hərəkət edən insanlar qarşılaşırlar. Tribunalarda hasarlar qırılır. İnsanlar hündürlükdən betonun üzərinə yıxılırlar. Camaat onları tapdalayır. Çoxu yeniyetmə olmaqla, 66 nəfər həlak olur. Hakimiyyət isə faciə haqqında informasiyanın yayılmasını blokladı. Hətta həlak olanların valideynləri öz uşaqlarının axtarışları zamanı çətinliklərlə qarşılaşırdılar. (publika)
