Oleq Kuznetsov,
İlk baxışdan, Ermənistanın daxili siyasi həyatında baş verən hadisələr eyni personajların ardıcıl və məntiqsiz addımlar atdığı teatr janrına bənzəyir. Belə ki, 1 mayda bu ölkənin parlamentində 100 yerdən 54-ü olmaqla, səs çoxluğu ilə Ermənistan Respublikaçılar Partiyasının fraksiyası küçə etirazlarının lideri Nikol Paşinyanın təyinatı əleyhinə səs verdi. Ertəsi günü mayın 2-də həmin partiya bəyan edir ki, dövlət başçısı postuna namizəd irəli sürməyəcək və təkrar səsvermədə deputatların üçdə birinin səsini toplayan istənilən namizədliyi dəstəkləyəcək. İlk baxışdan bu məntiqsiz görünə bilər, lakin burada çox tutarlı bir məntiq var, sadəcə baxış bucağını dəyişmək lazımdır.
Ermənistanın Respublikaçılar partiyasının bu qərarınn əsas səbəbi öz sıralarından Paşinyana real alternativ irəli sürə bilməmələri oldu. Bu hal avtoritar rejimə malik bütün dövlətlərin siyasi partiyalarının problemidir. Başqa sözlə ERP-nın sıralarında ikinci Serj Sarkisyan tapılmadı.
Bunu bilən iqtidar partiyası müəyyən imtiyazlar və bonuslar qazanmaq üçün müxalifətə təslim olmağı qərara aldı.
Beləliklə Ermənistan Respublikaçılar Partiyası nə ölkənin nə də partiyanın taleyini düşündülər, əvəzində müxalifət və onun arxasında duran xarici sponsorlarla anlaşmaya razı oldular.
Sonra Kremlin onlardan tələb etdiyi kimi Paşinyanı nə olursa olsun dövlət başçısı postuna çıxarmamaq üçün prinsipiallıq və həmrəylik nümayiş etdirmədilər. Əksinə Paşinyanın önündə qırmızı xətt çəkərək öz deputat statuslarının toxunulmazlığı üçün qarantiya tələb edirlər.
Təəəccüblənməzdim, əgər bu partiyadan olan deputatlar əvvəlki statuslarında, təşkilatlanmış şəkildə Paşinyanın siyasi partiya strukturuna daxil olsalar və Milli Şurada onun üçün əksəriyyət yaratmış olsalar. Bu əhaliyə ölkədəki vəziyyəti stabilləşdirmək və s. kimi düşünülmüş səbəblərlə izah olunacaq.
Lakin əsl səbəb bu olacaq ki, İrəvandakı hakimiyyət Moskvanın nəzarətindən de-fakto olaraq Vaşinqtona keçəcək ki, bundan sonra onu yeni parlament seçkilərilə qanuniləşdirməyə ehtiyac yaranmayacaq.
Belə bir sual yaranır. Nə üçün bu qərar mayın 1-də verilmədi və məhz 8 may tarixinə nəzərdə tutuldu. Bunun iki məntiqli səbəbi var.
Birincisi, bu Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin "Dağlarda toy" hücum əməliyyatı nəticəsində Azərbaycanın keçmiş Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayətinin administrativ mərkəzi olan Şuşanı işğal etdiyi tarixdir. Bununla bütün ermənilərin gözündə köhnə ilə yeninin, Ermənistan siyasi sisteminin dünəni və sabahının uzlaşmasını simvolizə etmək və həm də bütün sadəlövhcəsinə özünü aldadanlara yeni erməni hakimiyyətinin tarixi irs olan "Qarabağ klanı"ndan imtina etməyi planlaşdırmadığını göstərmiş olacaq.
İkincisi, mayın 7-də dördüncü dəfə Rusiyanın prezidenti seçilən Vladimir Putinin inaqurasiyası baş tutacaq. Əgər Paşinyanın təyinatı 9 mayda Rusiyanın həm də ideoloji planda dövlət bayramı hesab olunan Qələbə günündə baş tutsa təəccüblənmərəm. Yəni, Ermənistanda dövlət başçısı vəzifəsinə ABŞ yönümlü siyasətçinin gətirilməsilə Putinə siyasi şillə vurmaq istənilir və bununla Rusiya üçün bu iki mühüm hadisə önəmsizləşdiriləcək.
Həm də Paşinyanın seçilməsi ola bilsin ki, 1945-ci il 9 may tarixində Qərbin təkcə Hitler Almaniyası üzərində yox, həm də Putin Rusiyası üzərində qələbə çalmasını göstərməlidir. Bununla eləcə də, xarici KİV-də Kremlin Ermənistan istiqamətində öz xarici siyasətində belə bir ildırım sürətli məğlubiyyətə hazır olmadığını göstəriləcək.
Ermənistandakı hadisələr açıq-aşkar anti-Rusiya ssenarisi üzrə inkişaf edirdi, lakin Kreml sadəlövhcəsinə İrəvanın sadiq qalacağına inanmağa davam edirdi. 1988-ci ildə erməni siyasətçilər Sovet rəhbərliyini, 2018-ci ildə isə Rusiya rəhbərliyini aldatdı. Birinci hal faciə, ikinci hal isə mərkəzində Rusiyanın yeni seçilmiş prezidenti Vladimir Putinin dayandığı qurmadır.