Bu gün Dağlıq Qarabağda ən böyük azərbaycanlı yaşayış məntəqəsi - Şuşanın erməni silahlı qüvvələri tərəfindən işğalından 26 il ötür. Şuşanın işğalı ilə ermənilər Dağlıq Qarabağa nəzarəti tamamilə ələ keçirirlər. İşğal nəticəsində Şuşadakı 7 məktəbəqədər uşaq müəssəsi, 22 ümumtəhsil məktəbi, mədəni-maarif, kənd təsərrüfat texnikomu, 8 mədəniyyət evi, 14 klub, 20 kitabxana, 2 kinoteatr, 3 muzey və şərq musigi alətləri fabriki dağıdılır. Əslində ermənilər Şuşanın hücumuna aprelin 27-də başlamışdı. Mayın 8-də isə bu hücum rəsmilləşdirilir. Qarabağ cəbhəsinin komandanı Arkadi Ter-Tadevosyan Şuşanın üzərinə hücum haqqında əmr verir. Bundan əvvəl də ermənilər bir neçə aldadıcı manevrlər edirlər. Mayın 6-da Yuri Ovenesyan Canhəsən istiqamətlərində Azərbaycan mövqeyələrinə bir neçə sarsıdıcı zərbələr endirib Şuşaya doğru irəliləyirlər. Canhəsən-Kosalar istiqamətində döyüşü davam etdirməyi isə 26-cı bölmə öz üzərinə götürür. Ermənilərin əsas məqsədi Azərbaycan ordusunun diqqətini Canhəsən-Kosalar istiqamətində cəmləyib Şuşanın işğalını asanlaşdırmaq idi.

 

Həmin gün axşama doğru Azərbaycan ordusunun 2 hərbi vertolyotu, bir qədər sonra isə SU-25 təyyarəsi Şuşa ətrafındakı erməni mövqelərinə və Xankəndi şəhərinə zərbələr endirib, Ağdama uçurlar. Şuşanın işğalını müşahidə etmək üçün mayın 6-da bütün erməni komandanlığı, xarici qonaqlar və jurnalistlər hündürlükdə yerləşən Şuşakənddə toplaşırlar. Onların arasında Qarabağ cəbhəsinin komandiri Arkadi Ter-Tadevosyan, Ermənistanın indiki müdafiə naziri Vigen Sarkisyan, keçmiş prezidentlər Robert Köçəryan və Serj Sarkisyan, məşhur erməni terorçuları Zori Balayan və general Qurgen Dalbaltalyan olmuşdur. Burada "Ümumdünya Xristian Həmrəlik Təşkilatı" və Daşnaksütyun Partiyasının liderləri də iştirak edirdilər.

 

Hücuma hazırlaşan ermənilər ordunu 3 cinaha bölürlər. Birinci və ikinci cinah irəliləyərək Şuşanın işğalını həyata keçirib, üçüncü cinah isə Şuşa-Laçın və Şuşa-Qubadlı istiqamətlərində hüçuma keçən Azərbaycan qoşunlarının qarşısını almalı, həmçinin Zarıslı kəndini işğal edərək Laçının Şuşa ilə əlaqələrini kəsməli idilər. Bu zaman isə 26-cı bölük Canhəsən-Kosalar istiqamətində fəallaşaraq Azərbaycan ordusunun əsas diqqətini bura cəmləşdirir. Elə bu zaman Kərkicahan kəndindən və Xankəndində yerləşən Rusiya Hərbi bazalarından Şuşadakı mülki əhalinin üzərinə raket zərbələri endirməyə başlayırlar. Buna görə də müdafiəsiz qalan əhali Laçın meşələri tərəfə üz tuturlar. Emənilər Xocalı faciəsində xüsusi canfəşənlıq göstərən 422 nömrəli tanka xüsusi vəzifəni, məşhur Şuşa qalasına erməni bayrağını sancmaq tapşırığını verirlər. Lakin bu tank döyüşcülərimiz tərəfindən bütün şəxsi heyəti ilə birlikdə məhv edilir. Bu tankın vurulması ermənilərə pis təsir edir. Bundan sonra ermənilər qala divarları üzərində Şuşa qalasına daxil olurlar. Şəhərə isə od vurub yandırırlar. Üçüncü cinah isə Şuşa-Laçın yoluna çıxıb, Şuşanın Laçınla əlaqəsini tamamilə kəsir və Şuşa, Canhəsən, Kosalar və Qaraqaya işğal altına düşür. Partizan savaşından ehtiyat edən ermənilər yalnız mayın 9-da gecə saat 4-də şəhərə daxil olurlar.

 

Ümumilikdə, Şuşa üzərinə 11 min erməni əsgəri hücuma keçmişdi. Azərbaycan ordusunun şəxsi heyəti onların sayından xeyli az idi. Müqavimət göstərən ordumuz isə nə qədər kömək gözləsə də kömək gəlib çıxmırdı. 10 saatlıq döyüşdə 1860 azərbaycanlı yaralanır, 480-i öldürülür, 22 min nəfər öz yurdundan didərgin düşür. Şuşanın işğalı tariximizə qara ləkə kimi düşüb. Lakin bu döyüşdə qəhramanlıq səhifələrimiz də olub. Xalqımızın igid oğlu Albert Aqarunov öz canı bahasına bir neçə erməni tankını məhv edib. Ermənilərin məşhur 422 nömrəli tankı da Albert tərəfindən məhv edilmişdi. Ermənilər bu tankın oxşarı olan bir tankı təpənin üzərində Şuşaya tuşlanmış vəziyyətdə qoyublar.

 

Bir müddət əvvəl Qərbi Kaspi Universtetinin Tətbiqi Politologiya Mərkəzinin üzvləri ilə birlikdə Beynəlxalq Avrasiya Mətbuat Fondunda qardaşı Rantik Aqarunov başda olmaqla Albertin döyüş yoldaşları ilə görüşmək imkanım oldu. Onların hər biri öz keşməkeşli döyüş yollarından danışır, onlarla qeyri-bərabər döyüşə girən mənfur düşməndən yenidən intiqam almaq isdəyirdilər. Hətta qazi olmaqlarına baxmayaraq savaş başlar-başlamaz yenidən öz batalyonlarını bərpa etmək isdədiklərini bildirirdilər. Mənim üçün daha bir maraqlı məqam isə məşhur telejurnalistimiz Çingiz Mustafayevin bu batalyonla olan sıx dostluq münasibəti oldu. Beləcə qazilərimizin cəbhə dostları olan Albertin və Çingizin intiqamını düşməndən necə almaq istəməsinin şahidi oldum. Şuşa hələ də işğal altındadır. Savaş alın yazımız, intiqam isə boynumuzun borcudur.