Prezident Donald Tramp tərəfindən ABŞ-ın İranla nüvə müqaviləsindən qəfil çıxması qərarı və müqavilənin imzalanmasından sonra ləğv edilmiş iqtisadi sanksiyaların bərpası ilə bağlı qərarı bölgədə münaqişə ehtimalını daha da artırır.
Hazırki mərhələdə beynəlxalq ictimaiyyətin 2015-ci ildə imzalanan müqavilə sayəsində əldə edilmiş nisbi sakitlikdən imtina etməyə hazır olduğunu hesab etmək hələ tezdir. Bu razılaşmanı imzalayan Avropanın, Rusiyanın və Çinin reaksiyalarını və davranışlarının necə olacağını gözləmək lazımdır. Onlar da müqavilədən çıxacaqlarmı? Sanksiyalara qoşulacaqlarmı? Tehranın reaksiyası necə olacaq? Bu suallara cavablar hələ açıq olaraq qalır.
Avropalılar, Rusiya və Çin müqavilədən çıxmaq məcburiyyətində olmadığından, hadisələrin gələcək inkişafı üçün bir sıra ssenarini güman etmək olar. Birləşmiş Ştatlar müqaviləni pozan yeganə dövlətdirsə, bu onların beynəlxalq statusuna ciddi şəkildə zərər verə bilər, keçmişdə imzalanmış digər beynəlxalq müqavilələrin pozulmasına səbəb ola bilər. Beynəlxalq Atom Enerjisi Təşkilatının hesabatlarına görə, müqavilənin imzalanmasından sonra İran onun bir şərtini belə pozmadan yerinə yetirdi. Fransa, Almaniya və Böyük Britaniya liderləri, həmçinin Avropa Birliyi ABŞ prezidentinin hərəkətlərindən təəsüfləndiklərini dilə gətirdilər.
Tramp çıxışında "İranın yalanlarını sübuta yetirən" baş nazir Benyamin Netanyahuya təşəkkür etdi. Bununla yanaşı, digər dövlətlərin də İranın müqavilə şərtlərini pozduğuna əmin olmalarına dair fikir yoxdur. Beynəlxalq ictimaiyyət baxımından Tehran nüvə razılaşmasının bütün şərtlərini yerinə yetirdi. Netanyahunun müqavilənin əleyhinə açıq şəkildə hərəkət etməsi faktı isə İsrailin dünyanı müharibəyə doğru sürüklədiyi təəssüratını yaradır.
ABŞ-ın İranla nüvə razılaşmasından çıxarılması - "Netanyahunun təqdim etdiyi sübutlar sayəsində" - İsrailin Qərb müttəfiqləri ilə münasibətlərinə zərbə vura bilər. Bu addım bütün dünyaya, eləcə də İsrailin özünü təhdid edir.