Cümə axşamı mayın 10-da, rəsmi RİA Novosti xəbər agentliyi Rusiya Federal Baytarlıq və Fitosanitar Nəzarət Xidməti Ermənistandan Rusiyaya Gömrük İttifaqı çərçivəsində gətirilən kənd təsərrüfatı mallarına məhdudiyyət tətbiq edib. Bu qərar Ermənistandan gətirilən pomidor və xiyar arasında karantin məhsullarının aşkar edilməsi ilə əlaqədar qəbul edilib.
Burada iki vacib məqama diqqət yetirmək lazımdır.
Birincisi, Federal Baytarlıq və Fitosanitar Nəzarət Xidməti tərəfindən erməni kənd təsərrüfatı məhsulları üzərində mal və xidmətlərin keyfiyyətinə riayət edilməsinə nəzarət nədənsə mayın əvvəlində sərtləşdirdi. Bunun sıradan bir planlı tədbir olduğunu düşünənlər ola bilər. Lakin Rusiyaya Azərbaycan və Ermənistandan tərəvəz ən azı yarım ay əvvəl, istixanada yetişən məhsullar isə ümumiyyətlə ilboyu gətirilir.
Buna görə nəzarətin daim həyata keçirildiyi üçün qəfildən sərtləşdirilməsi təbii-bioloji səbəblərdən deyil siyasi səbəblərdən baş verdiyini deməyə əsas verir.
İkincisi, nəzarət gücləndirilən kimi tərəvəzdə çirklənmə aşkar edildi. Bu baxımdan, təbii və məntiqli sual çıxır. Ermənistanda pomidor və xiyarın keyfiyyətinə nəzarət gücləndirilməsəydi nə baş verərdi? Rusiya vətəndaşları Ermənistandan idxal olunan çirkli məhsulu yeməyə davam edəcəkdi. Keçən il və ondan əvvəlki il Krasnodar əyalətinin Rastov şəhərində tərəvəz bazarında erməni çirkli məhsulu aşkar edilmişdi. Ancaq Ermənistanda rejim dəyişikliyi baş verən kimi Rusiya hakimiyyəti dərhal "pomidor müharibə"sini başlada biləcəyini bəyan etdi.
Üçüncüsü, keçmişdə belə hallar müəyyən edilir və onları mətbuat şərh edirdi. Rusiyanın federal icra hakimiyyəti orqanlarının ictimai şəkildə çıxışı üçün predmetə çevrilmirdi. 2016-cı ildə Türkiyədən gətirilən pomidor və digər tərəvəzlər eləcə də, sitrus birkiləri ilə bağlı vəziyyətdə olduğu kimi bu dəfə də çürük erməni pomidoru və xiyarı siyasi alətə çevrilib.
Praktiki cəhətdən, bu məsələ çox sadə görünür: Ermənistan Rusiyanın istehlak bazarına pis keyfiyyətli pomidor və xiyar verməyi dayandırmalıdır, beləcə mövzu bağlamaq olardı. Ancaq bunu erməni tərəfinə etmək çox çətin olacaq: kənd təsərrüfatı məhsullarını sağlam göstərmək üçün uyğunluq sertifikatı yazmaq bir şeydir, kənd təsərrüfatında mövcud problemləri həll etmək isə başqa bir şey. Bunun üçün vaxt və pul tələb olunur, lakin bu erməni rəhbərliyində obyektiv səbəblərdən dolayı yoxdur. Rusiya onilliklər ərzində Ermənistan tərəfdən yol verilmiş bu pozuntuya göz yumaraq, xalqının "strateji müttəfiq"inə dəstək olmasına səbəb oldu.
Belə olan halda, Ermənistana qarşı hər hansı "pomidor" xəbərdarlığı gülünc görünür və daha çox İspaniyada Kataloniyanın Buyol şəhərində keçirilən, iştirakçıların bir-birinə köhnə və çürüməyə başlayan pomidor atdığı Tomatina bayramını xatırladır.
Hər hansı bir konstruktiv tənqid praktik təkliflərlə sonlandırılmalıdır. Başqa sözlə, mən Kremlə təklif edərdim ki, deyingən ana kimi oğlanla görüşə qaçan qızına bağırmasın. Bu cür sanksiyaların olmasına işarə edən addımlar siyasi planda heç bir nəticə vermçəyəcək və əksinə ölkə daxilində anti-Rusiya əhval ruhiyyəsinin daha da artması üçün əla imkan yaradacaq.
Əvəzində bu keyfiyyətsiz məhsullar sakitcə Ermənistana göndərilə, erməni məmurlara belə ağılsızlığa bir daha yol verməmək üçün şifahi xəbərdarlıq etmək və dəymiş zərərin öz hesablarına ödənməsini tələb etmək lazım idi.
Yuxarıda deyilənlərə yekun olaraq isə bildirim ki, Rusiya elitası onun üçün gözlənilməz olan Ermənistanda hakimiyyət dəyişikliyinə konkret hansı reaksiya verməli olduğu barədə təsəsvvürə malik deyil. Kreml artıq çoxdan iki yüz illik keçmişlə bağlı illuziyalarından qurtulmalı, Ermənistanı Ön Asiya və Cənubi Qafqazda özünə dəstək olaraq görməyi dayandırmalıdır. Bu dəstək istehsal etdiyi pomidor və xiyar kimi çürük çıxdı, ancaq Moskvada bunu niyəsə bu fakt aşkar olunduqdan sonra gördülər.