Məlum olduğu kimi Almaniya Federativ Respublikasının Federal Kansleri Angela Merkel 23 avqust 2018-ci ildə Cənubi Qafqaz səfəri etmişdir. O, ard-arda Gürcüstan, Ermənistan və Azərbaycana rəsmi səfər etdi. Merkelin Cənubi Qafqaz səfərinin əsas hədəfi Qərb mediasına görə, Avropa ilə Cənubi Qafqaz dövlətləri arasında yeni bir enerji layihəsinin yaradılması və iqtisadi əlaqələrin inkişaf etdirilməsi idi.

Merkelin Gürcüstan səfəri iki gün davam etdi. Merkelin Gürcüstanda iki gün boyunca baş nazir, prezident, bəzi müxalifət liderləri və ictimai fəallarla görüşməsi “Merkeldən demokratik yoxlama” kimi qiymətləndirilməlidir. Bunun əsas səbəbi isə Gürcüstanın NATO və AB-yə inteqrasiya prosesində verdiyi sözlərdir. Merkel baş nazir Mamuka Baxtadze və prezident Georgi Marqvelaşvili ilə görüşlərində 2008-ci ildəki mövqeyindən fərqli olaraq Gürcüstanın NATO və AB-yə üzv kimi qəbul edilməsi məsələsində açıq şəkildə rəsmi Tiflisi dəstəklədiyini bəyan etdi. Merkelin Gürcüstsan səfərində ən diqqətçəkici məqam onun Cənubi Osetiya ilə təmas xəttini şəxsən incələməsi hesab edilə bilər. Çünki bu Almaniyanın Gürcüstanın ərazi bütövlüyünü dəstəkləməsini simvolizə etməkdən əlavə, Rusiyaya verilən bir mesaj xarakteri daşıyır: “Almaniya buradadır”.

Beləliklə, Merkelin Gürcüstan səfəri Gürcüstan siyasi dairələrində sevinc və ümid yaratdı. Kanslerin İrəvana səfəri isə “diplomatik nəzakət prinsipləri” xətrinə idi. “Erməni soyqırımı” ifadəsini işlətmədi, potensial layihələrdən danışmadı. Mətbuat konfransında Almaniya-Ermənistan əlaqələri ilə bağlı verilən bir suala “hesab edirəm ki, iqtisadi əlaqələrimiz inkişaf edəcəkdir” deyərək cavab verdi. Bu siyasi dildə “iki dövlət arasında münasibətlərin necə olacağının Almaniyanın oponentinin yürüdəcəyi siyasətdən asılıdır” mənasını ifadə edirdi.

Və nəhayət, 25 avqustda Merkelin Azərbaycana rəsmi səfəri başladı. Merkelin Cənubi Qafqaz səfəri hələ başlamadan əvvəl Qərb mediası səfərin əsas prioritetlərinin Azərbaycan ilə bağlı olacağını bildirmişdi. Çünki məsələ regionda enerji ixracatıdırsa bu sahədə tək enerji istehsalçısı məhz Azərbaycandır. Ama Merkel bu proqnozları doğruldacaq bir siyasi gediş etmədi. O, qeyd etdi ki, “Azərbaycan Avropanın əsas enerji mənbəyinə çevrilməkdədir və “TANAP” həmçinin, “Şahdəniz 2” layihələri Avropanın enerji təhlükəsizliyi üçün həyati əhəmiyyətə malikdir”. Lakin gözlənilənin əksinə tərəflər arasında heç bir yeni enerji razışaması əldə edilmədi. Bunun bir çox səbəbləri var. Əvvəla xanım kansler hələ Tiflisdə olarkən rus qazının öz ölkəsi üçün daha ucuz və sərfəli olması barədə bəyanat vermişdi. Həmçinin Almaniyanın uzun illərdi ABŞ təzyiqlərinə rəğmən Rusiya ilə qurduğu münasibətlərə alternativ qaz ixracatı amili mənfi təsir göstərə bilərdi.

Əslində isə Merkelin Cənubi Qafqaz səfərinin əsas məqsədi üzərində ABŞ-ın yaratdığı təzyiqin zəiflədilməsi idi. Belə ki, ABŞ Rusiyaya qarşı yeni sanksiyalar qəbul edərkən müttəfiqi olan Almaniyanın da bu sanksiyalara qoşulmasını tələb etmiş, Almaniya isə rəsmi olaraq deyil, şifahi üsulla ABŞ-a dəstəyini ifadə etmişdi. Yəni Almaniya ABŞ sanksiyalarına rəğmən hələ də Rusiyadan qaz ixracatına dəvam edirdi və bu Tramp tərəfindən xoş qarşılanmırdı. Merkel Cənubi Qafqaz səfəri ilə mükəmməl bir siyasi manevr etdi.  O, Gürcüstanda təmas xəttinə qədər gedib Rusiyaya sərt mesaj verdi və həm Gürcüstan, həmdə Ukraynanın ərazi bütövlüyünü dəstəkləyərək Rusiyanı tənqid etdi. Sonra isə Azərbaycana gəlməklə ABŞ-a və digər müttəfiqlərinə “alternativ enerji mənbəyi” axtarışında olduğunu göstərdi. Reallıqda isə Almaniya Rusiya ilə olan əməkdaşlıqdan çox məmnun idi və gələcəkdə də qüvvələr balansını qorumaq üçün Rusiya ilə əlaqələri inkişaf etdirməyi planlaşdırırdı.

Beləliklə, Merkel Cənubi Qafqaz səfərində Qərb mediasının dəstəyi ilə qisməndə olsa hədəflərinə çatdı. Gözlənilməz heç bir bəyanat vermədi, siyasi polemikalara girmədi, Gürcüstanın ərazi bütövlüyünə dəstək olarkən Azərbaycan-Ermənistan Dağlıq Qarabağ münaqişəsində bitərəf oldu və “Almaniya regionda sadəcə sülhdən tərəfdi” deyərək Azərbaycanın ərazi bütövlüyünə laqeydlik göstərdi.

Nicat İsmayılov