"Düşənbə görüşləri bir daha göstərdi ki, MDB-nin gələcəyi yoxdur" ÖZƏL

Analitika 12:50 29.09.2018

28 sentyabrda Tacikistanın paytaxtı Düşənbədə MDB-nin Zirvə Toplantısı keçirilib. Toplantı bir çox amillərə görə MDB ölkələrinin mətbuatında böyük əks-səda yaradıb. Düşənbə zirvəsinin keçirilmə səbəblərini, burada müzakirə olunan məsələləri, qəbul edilən qərarları və müşahidə olunan ziddiyətləri araşdıraraq bu zirvə görüşünü təhlil etməyə çalışdıq.

Görüşün əsas məqsədi 2019-cu ildə keçiriləcək zirvə görüşünün dəqiq tarixini və yerini müəyyən etmək, regional təhlükəsizlik və asayişin qorunması, həmçinin MDB dövlətləri arasında təhlükəsizlik məsələsində əməkdaşlığın inkişaf etdirilməsi kimi bir sıra vacib məsələləri müzakirə edərək yekun qərarlar vermək, bir neçə ortaq mədəni və tarixi hadisələri qeyd etməkdən ibarət idi.

Lakin zirvə görüşü bunlarla deyil, bir sıra ziddiyət yaradan məsələlərlə yadda qaldı. Beləki, hələ Düşənbə görüşü başlamadan əvvəl Türkmənistan Prezidenti Qurbanqulu Berdimuxammedovun zirvəyə qatılmayacağı haqda xəbərlər yayılmışdı. Demək olar ki, hər kəs zirvə görüşündə Berdimuxammedovun iştirak edib-etməyəcəyini müzakirə edirdi. Və dünən MDB üzvü olan bütün dövlət rəhbərləri orada olsada Türkmənistan prezidenti görüşə gəlməmiş, onun yerinə Türkmənistanın baş nazirinin müavini Purli Aqamıradov zirvə toplantısında öz ölkəsini təmsil etmişdir.

Türkmənistan prezidentinin zirvə görüşündə iştirak etməməsi regional mətbuatda böyük rezonansa səbəb oldu. Biz də türkmən mətbuatını araşdıraraq Berdimuxammedovun gəlməməsinin səbəblərini araşdırdıq. “Radyo Ozodi”-nin məlumatlarına görə Berdimuxammedov Nyu-Yorkda keçirilən BMT zirvəsinə qatılmaq üçün ABŞ-a rəsmi səfər etmiş və bu səbəbdən Düşənbə görüşlərində iştirak etməmişdir. Yerli analitiklər isə bunun əsas səbəbinin son günlər Tacikistan və Türkmənistan arasında yaşanan “tır problemi” olduğunu qeyd edirlər.

Türkmənistan tırları bir müddət əvvəl Tacikistan sərhəddindən buraxılmamış və buna reaksiya olaraq da adekvat addım Türkmənistan tərəfindən atılmış, nəticədə iki dövlət arasında “tır problemi” meydana gəlmişdi. Bundan savayı Tacikistan-İran arasında son dövürlər ziddiyətlər artmış, rəsmi Düşənbə İranı ölkədə radikal dini ünsürlərə dəstək olmaqda günahlandırmışdı. Türkmənistanın isə İranla sıx əməkdaşlıq etməsi Tacikistan və Türkmənistan arasında münasibətləri kəskinləşdirmişdi. Bütün bunların nəticəsi kimi türkmən prezident Düşəmbəyə getməkdən imtina etdi.

Zirvəyə damğa vuran yeganə hadisə türkmən rəhbərin iştirak etməməsi deyildi. Başqa bir problem isə Ukraniya Prezidenti Poraşenkonun zirvədən 10 gün əvvəl Rusiya-Ukraniya əməkdaşlıq müqaviləsini ləğv etməsi və bununlada ölkəsinin MDB-dən çıxmasını açıq bir şəkildə bəyan etməsi idi. Beləki, Ukraniya 2014-cü ildə Rusiya ilə yaşanan münaqişədən sonra MDB-dən çıxması haqqında açıqlama versə də Ukraniya de-yure MDB üzvü sayılırdı. Poraşenkonun Rusiya ilə 1997-ci ildə imzalanmış əməkdaşlıq müqaviləsini ləğv etməsindən sonra isə Ukraniyanın MDB-dən çıxması bir növ rəsmiləşdi.

MDB görüşündə qəbul edilən bəzi qərarlar da ciddi mübahisə doğurub. Beləki, ikinci dünya müharibəsində faşizm üzərində qələbənin yubileyi ilə bağlı qərarda “böyük vətən müharibəsi” ifadəsindən istifadə edilib. Çingiz Aytimatovun 90 illiyinin keçirilməsi haqqında qərarda isə “Sovet yazıçısı Çingiz Aytmatov” ifadəsi işlədilib. Bütün bunlar xüsusən də Qərb mətbuatında MDB-nin yeni sovet sistemi olması haqqında fikirlərə geniş yer verilməsinə səbəb olub.

Zirvə görüşünün tək önəmli nəticəsi Azərbaycan və Ermənistan rəhbərlərinin ilk dəfə görüşmələrinə baxmayaraq razılıq əldə etməsi hesab edilə bilər. Bununla bağlı Paşinyan qeyd edib ki,
“Bizim üçün başlıca problem atəşkəs rejiminin pozulması hallarının qarşısının alınması idi... Açığını deyim ki, onunla razılığa gəldiyimiz üçün şadam”.

Beləliklə, yekun olaraq qeyd edə bilərik ki, Düşənbədə keçirilən zirvə görüşü bir daha bizə göstərdi ki, MDB-nin gələcəyi yoxdur. Gürcüstanın və Ukraniyanın buradan ayrılması, üzv dövlətlər olan Azərbaycan və Ermənistan arasında münaqişənin dəvam etməsi, Rusiya və Moldova arasında ciddi problemlərin olması, Türkmənistan və Tacikistan arasında münasibətlərin kəskinləşməsi və digər amillər onu göstərir ki, MDB bir inteqrasiya və qarşılıqlı əməkdaşlıq məkanı deyil. Həmçinin qeyd etmək lazımdır ki, MDB-də qəbul edilən qərarların 90%-nə yaxını sadəcə kağız üzərində qalır və həyata keçirilmir. MDB üzv dövlətlər üçün sadəcə müzakirə platforması əhəmiyyətini daşıyır. MDB hal-hazırda üzv dövlətlərin siyasi, iqtisadi, hərbi və s. sahələrdə əməkdaşlığı üçün heç bir potensiala sahib deyil. Bütün bunlara əsasən də qeyd edə bilərik ki, bu təşkilat yaxın gələcəkdə  öz fəaliyyəti dayandıra bilər. Çünki təşkilat ən əsas missiyası olan dövlətlər arasında əməkdaşlıq mühitinin formalaşdırılması funksiyasını icra edə bilmir.

Nicat İsmayılov

 

 

Azərbaycanın təhlükəsizlik orqanlarının yaranması günüdür - VİDEO

Xəbər xətti

Gənclər Paytaxtında teatr əsaslı təlim düşərgəsinə yekun vurulub
13:12 28.03.2024
Direktor müavini olmaq istəyənlərin NƏZƏRİNƏ
13:02 28.03.2024
Emin Ağalarov “Crocus”da qapıların bağlı olmasının səbəbini AÇIQLADI
Emin Ağalarov “Crocus”da qapıların bağlı olmasının səbəbini AÇIQLADI
12:54 28.03.2024
Sabah 20 dərəcə isti olacaq
12:45 28.03.2024
“Bu ərazilər Azərbaycana sülh yolu ilə qaytarılacaq” – İlyas Hüseynov
12:30 28.03.2024
Sabah dumanlı hava gözlənilir
Sabah dumanlı hava gözlənilir
12:27 28.03.2024
Ombudsman Xankəndidə erməniəsilli sakinlərlə görüşüb, sığınacağa baş çəkib
12:23 28.03.2024
"Aİ nümayəndələrinin diqqəti yalnız Rusiyaya qarşıdır" - Mariya Zaxarova
12:17 28.03.2024
“Macarıstan ABŞ-ın birbaşa diqtəsinə qulaq asmır” – Politoqdan AÇIQLAMA
12:15 28.03.2024
“Azneft”in baş direktoru vəzifəsindən azad edildi - YENİ TƏYİNAT
12:09 28.03.2024
Tanışını öldürən şəxsin cinayət işi məhkəməyə göndərildi
12:06 28.03.2024
Putindən “Rusiya ruslarındır” bəyanatına tənqid
Putindən “Rusiya ruslarındır” bəyanatına tənqid
11:55 28.03.2024
Mərkəzi Bank uçot dərəcəsini AZALTDI
11:52 28.03.2024
Toyda gəlinə verilən hədiyyə boşananda BÖLÜNMƏYƏCƏK
11:50 28.03.2024
Finlandiya kəşfiyyatından "rus casusu" xəbərdarlığı
Finlandiya kəşfiyyatından "rus casusu" xəbərdarlığı
11:45 28.03.2024
Mərkəzi Bankdan inflyasiyaya dair proqnozla bağlı AÇIQLAMA
11:43 28.03.2024
Zelenski: Ukrayna Hindistanla əlaqələrini kəsməlidir
Zelenski: Ukrayna Hindistanla əlaqələrini kəsməlidir
11:40 28.03.2024
Paşinyan "mühacir Qarabağ hökumətini" tanımadığını bildirib
11:39 28.03.2024
ABŞ-Ermənistan-Aİ müştərək konfransı Azərbaycana təzyiq planının tərkib hissəsidir - deputat Könül Nurullayeva
11:30 28.03.2024
Türkiyənin bu küçələrinə azərbaycanlı şəhidlərin adı verilib
Türkiyənin bu küçələrinə azərbaycanlı şəhidlərin adı verilib
11:24 28.03.2024
Ermənistan hökuməti separatçıların İrəvandakı açıqlamalarına göz yumur - BƏYANAT
11:20 28.03.2024
Rusiya şəbəkəsi ifşa edildi, ölkədə həyəcan təbili çalındı
Rusiya şəbəkəsi ifşa edildi, ölkədə həyəcan təbili çalındı
11:15 28.03.2024
KTMT-nin Baş katibi: "Ermənistanla münasibətləri təhlil edirik"
11:11 28.03.2024
Rusiya ulduzları Müslüm Maqomayevin mahnılarından ibarət albom yazdı
11:07 28.03.2024
Qalaktikadakı nəhəng qara dəliyin YENİ FOTOSU
11:06 28.03.2024
Magistraturaya qəbul imtahanının ikinci cəhdində iştirak üçün qeydiyyat elan edilib
11:05 28.03.2024
ABŞ Dövlət Departamentinin əməkdaşı ölkəsini soyqırıma şərait yaratmaqda günahlandırıb
11:03 28.03.2024
Putin Qərbə xəbərdarlıq edib
Putin Qərbə xəbərdarlıq edib
11:00 28.03.2024
Sülh müqaviləsinin imzalanması reallaşır? – Paşinyanın Fransa nümayəndəsi ilə görüşünün GİZLİ MƏQAMLARI
10:45 28.03.2024
Əli Nağıyev: Ermənistanla sülh müqaviləsinin imzalanması üçün yaranmış şərait Fransanı ciddi narahat edir
10:35 28.03.2024
Deportasiya edilən təxribatçı sığınacaq istədi
Deportasiya edilən təxribatçı sığınacaq istədi
10:30 28.03.2024
Bakıda döyüş tətbiqinə yararlı qumbara və partladıcı tapıldı
10:25 28.03.2024
Bu gün ilk Qədr gecəsidir
Bu gün ilk Qədr gecəsidir
10:20 28.03.2024
Hər 6 uşaqdan 1-i kiberbullinqə məruz qalır
Hər 6 uşaqdan 1-i kiberbullinqə məruz qalır
10:15 28.03.2024
DTX rəisi: Fransa Ermənistanı yeni müharibəyə təhrik edir
DTX rəisi: Fransa Ermənistanı yeni müharibəyə təhrik edir
10:12 28.03.2024
Əli Nağıyev: “Daşaltı əməliyyatında itkin düşmüş daha 73 nəfərin adı yaxın günlərdə açıqlanacaq”
10:08 28.03.2024
12 nəfər Qəzza sakini humanitar yardım almaq üçün həyatını itirib
12 nəfər Qəzza sakini humanitar yardım almaq üçün həyatını itirib
10:05 28.03.2024
Bağça müdiri vəzifəsinə qəbul üçün imtahan keçiriləcək
10:00 28.03.2024
İtaliyada güclü ZƏLZƏLƏ oldu
09:58 28.03.2024
Azərbaycan Xalqının Qüruru İlə Oynamaq olmaz! – Elman Mustafazadə yazır...
09:58 28.03.2024
Hamısı