Serdar Turqut
Bəli, iqtisadi idarəetmə, təhlükəsizlik məsələləri və xarici siyasətdə təhlükə yarada biləcək bəzi həssas yerlərimiz var, amma Türkiyənin əlində bir kart kimi istifadə edə biləcəyi çox mühüm bir süjetin də olduğunu unutmamalıyıq.
Bu mövzu, hər həftə görüşdüyüm milli təhlükəsizlik ictimaiyyətini təmsil edən bir qrup insanlarla nahar yeməyində müzakirə olundu. Bu qrupa keçmişdə Vaşinqtonun yüksək rütbəli rəsmiləri olmuş tanınmış köşə yazarları daxildir.
Rusiya təhlükəsi
Konqresə yaxın mənbələrdən sızan məlumatlara görə, bu danışıqlarda, əsasən Rusiya ilə Amerika arasında qlobal rəqabətdə Türkiyənin yeri və həmçinin, onun planları müzakirə edilib.
Əsas mövzu - Türkiyədir
Vaşinqtonda milli təhlükəsizlik qurumlarında, mahiyyət etibarilə, Türkiyə haqqında danışırlar, müzakirə olunan mövzu isə - Rusiyadır.
ABŞ rəhbərliyi F-35 və S-400 ilə bağlı yaranmış böhranda geri çəkilmək istəmir. Bu, Türkiyənin Amerika və NATO-dan uzaqlaşmasına və Rusiya ilə birlikdə hərəkət etməsinə səbəb ola bilər. Artıq "Akkuyu" AES yaxınlığında hərbi liman yaratmaq ideyası var: orada Rus gəmiləri ola bilər. NATO təyyarələrinin bazası - İncirlik də təhdid altına düşür, "Haberturk" yazır.
"Akkuyu" kartı
Amerika administrasiyasında bu qorxu yarananda onu daha da artırmaq üçün savadlı bir manevr edildi və Türkiyə daxilində inşa edilən Akkuyu atom elektrik stansiyasının yaxınlığında hərbi liman yaratmaq fikri ortaya atıldı. Və nüvə tullantılarını daşıyan gəmilərin saxlanılması əsas gətirildi, eyni zamanda rus hərbi gəmilərinin bura yerləşdiriləcəyinə dair işarə verildi.
Şərqi Aralıq dənizində təsir uğrunda rəqabət
Əgər bu baş verərsə, ruslar Suriya Tartusuna əlavə olaraq, Aralıq dənizində ikinci bir hərbi baza quracaqlar. ABŞ-ın Şərqi Aralıq dənizində strateji manevrlər apardıqları vaxtda Rusiyaya burada çox əhəmiyyətli bir üstünlük verəcək məsələnin gündəmdə olması, ABŞ rəhbərliyini çox narahat edib. Bu limanda/bazada S-400 raketləri yerləşdirildiyi halda Rusiya və Türkiyə, Kipr daxil olmaqla, Aralıq dənizi üzərindəki hava sahəsini nəzarət altına ala və zəruri hallarda müdaxilə edə biləcək.
İncirliyə təhdid
Mənə deyildiyi kimi, "Akkuyu" yaxınlığında bu hərbi liman/baza İncirlik hava limanından 230 kilometr məsafədə olacaq. S-400 raketləri bütün hədəfləri 250 kilometrlik radiusda vurmağa qadirdir. Yəni, Türkiyə bu addımı atarsa, bu İncirlikdən istifadə edən NATO təyyarələri üçün qəbulolunmaz hal hesab oluna və çox çətin bir vəziyyət yarana bilər.
Əgər hər şey deyildiyi kimi olarsa, Türkiyə NATO-dan ayrılacaq, amma NATO daxilində də böyük bir boşluq yaranacaq.
Administrasiya düşünür
Və indi Türkiyəni zaman-zaman sanksiyalarla təhdid edən ABŞ administrasiyası bəlkə də, Türkiyəni özünə qarşı çevirməyin səhv olduğunu anlayır. Administrasiyada bu baxımdan çox qızğın, bəzən yüksək tonda mübahisələr gedir.
Ekspertlər hesab edirlər ki, hazırda həlli qeyri-mümkün görünən F-35 və S-400 məsələsində, bir sıra qərarlar qəbul edilə bilər. Nəticədə, əgər bir boşluq yaranarsa, təkcə Türkiyə deyil, Amerika da bundan əziyyət çəkəcək, Rusiya isə təsir uğrunda mübarizədə vacib bir kart qazanacaq. Vaşinqtonda bu yanaşmanın da tərəfdarları var.
