Xəbər verdiyimiz kimi ptən gün Real Tv-də yayımlanan "Mirşahinin Vaxtı" verlişində Milli Şuranın üzvü, sabiq deputat Gültəkin Hacıbəylinin dünən Bakıda keçirilən razılaşdırılmamış aksiyadan sonra ABŞ-ın Azərbaycandakı səfirliyinin siyasi işlər üzrə müşaviri Uilliam Solly ilə danışığının audio yazısı yayılıb.
G.Hacıbəyli səs yazısında evində internet kəsildiyi üçün yaza bilmədiyini qeyd edir, aksiya ilə bağlı məlumat verir.
Proqramda, həmçinin, G.Hacıbəylinin Avropa İttifaqının siyasi, sosial məsələlər və ictimaiyyətlə əlaqələr şöbəsinin müdiri Denis Daniilidis ilə görüşünün audioyazısı yayılıb.
Beynəlxalq hüquq üzrə ekspert, prof. Fərhad Mehdiyev Eurasia Diary-ə verdiyi açıqlamada bu hadisəni şərh edib:
"1961-cı il Diplomatik Münasibətlər haqqında Vyana Konvensiyasının 3-cü maddəsinin “D” bəndinə görə, diplomatik nümayəndə olduğu ölkədə bütün qanuni yollarla məlumat toplayıb onu göndərən dövlətə ötürə bilər, o cümlədən daxili siyasət barəsində. Gültəkin Hacıbəyli o məlumatları könüllü sürətdə verib. Orada heç bir qanunsuzluq yoxdur. Eyni Konvensiyanın 27-ci maddəsinə görə, Qəbul Edən Dövlət (yəni biz), diplomatik nümayəndənin sərbəst kommunikasiya hüququnu tanımalı və qorumalıdır. Avropa İttifaqının Azərbaycandakı nümayəndəliyinin rəsmisi ilə olan söhbət siyasi məsələlər barəsində olsa da, Aİ ilə Azərbaycan arasındakı münasibətlər, demokratikləşmə və hüququn üstünlüyü komponentlərini ehtiva etdiyinə görə, bu barədə Aİ məlumat toplaya bilər. Bu addım Aİ və ABŞ-ın Azərbaycana rəsmi "nota" verməsinə səbəb ola bilər".
Mövzu ilə əlaqədar politoloq Şahin Cəfərli isə öz "facebook" hesabında ətraflı şərh verib:
"Diplomatların, biznes nümayəndələrinin və fəaliyyət sferası əhəmiyyət kəsb edən digər əcnəbilərin çalışdıqları, səfər etdikləri ölkələrdə dinlənilməsi, izlənilməsi kəşfiyyat xidmətlərinin rutin fəaliyyətlərindən biridir. Amma bu dinləmələrə dair səs yazılarının və izlənmə barədə agent raportlarının mediaya ötürülməsi nadir rast gəlinən hadisədir.
Məntiqi sual yaranır: Müxalifət nümayəndəsi ilə xarici diplomatların telefon danışıqlarını TV kanalına ötürən çevrə(lər) nəyi hədəfləyir və nəyə nail olmaq istəyir?
Əvvəla, açıqlanan səs yazısında qeyri-adi nəsə yoxdur, G.Hacıbəyli hamıya məlum olan hadisə barədə diplomatları bilgiləndirir. Bunun əsasında müxalifət hansısa gizli, qanunsuz əməldə ittiham edilə bilməz.
İkincisi, səs yazısında xarici dairələrin Azərbaycanda hansısa gizli fəaliyyəti və ya məxfi planı ifşa olunmur. Ölkədəki vəziyyət, insan haqlarının durumu barədə müntəzəm məlumat toplayan diplomatlar növbəti faktı öyrənirlər, qeydə alırlar. Bu, onların yerli hökumətin də bildiyi leqal fəaliyyət istiqamətlərindən biridir.
Yəni telefon danışığının tərəflərinin hər hansı qanunsuz, kriminal fəaliyyətindən bəhs etmək mümkün deyil.
Qalır üçüncü tərəf: dinləməni həyata keçirən və bunu mediaya ötürənlər. Hər şeydən əvvəl bu addım Diplomatik əlaqələr haqqında 1961-ci il tarixli Vyana Konvensiyasına ziddir. Diplomatik nümayəndəliklərin və diplomatların toxunulmazlığına təminat verən bu sənədə əsasən diplomatların dinlənilməsi, diplomatik poçtun açılması, dipkuryerlərin saxlanılıb yoxlanılması qadağandır.
İndi bu Konvensiyanın Azərbaycan tərəfindən pozulması göz önündədir. Bunu planlaşdırıb həyata keçirənlərin əməlindən zərər çəkən yeganə tərəf də Azərbaycan hakimiyyəti və dövlətidir. Həmin diplomatların hökumətləri yəqin ki, bu hadisə barədə izahat istəyəcəklər.
Digər tərəfdən, bu əməl Azərbaycanın dövlət olaraq təhlükəsizlik maraqlarına da zərbədir. Düzdür, xarici diplomatlar dinlədildiklərini bildikləri üçün telefon danışıqlarında adətən ehtiyatı əldən buraxmırlar. Amma bu hadisədən sonra onlar (eləcə də diplomat olmayan, amma fəaliyyətləri önəm daşıyan əcnəbilər) yəqin ki, maksimum ehtiyatlı olacaqlar və istər telefon danışıqlarında, istərsə də qapalı məkanlardakı (restoran, mehmanxana və s.) görüşlərində Azərbaycanın dövlət maraqları baxımından kiçicik də olsa, əhəmiyyət kəsb edə biləcək hər hansı informasiya sızıntısına yol verməyəcəklər.
Ümumən son günlər baş verən hadisələr – əsas müxalifət lideri Əli Kərimlinin və tanınmış müxalifətçi Tofiq Yaqublunun döyülməsi düşünməyə əsas verir ki, sanki hakimiyyət daxilindəki qruplardan biri digərini Qərbin gözündə tamamilə diskreditasiya edib, onu sanksiya siyahılarına doğru itələmək istəyir".
Nicat İsmayılov
