20 avqust 2020-ci ildə rus müxalif siyasətçi, Korrupsiyaya Qarşı Mübarizə Fondunun qurucusu Aleksey Navalnı Tomskdan Moskvaya uçdu. A.Navalnının özünü pis hiss etməsi səbəbindən təyyarə Omskda təcili eniş etdi. O, ağır vəziyyətdə Omsk xəstəxanalarından birinə aparıldı. Komaya düşən xəstəni yerli həkimlər süni tənəffüs cihazına qoşdu. Omskdakı həkimlər A.Navalnının həyatını xilas etmək üçün lazımi tədbirlər gördülər. Aparılan müayinələrdən sonra həkimlər onun bədənində zəhər və ya onun mövcudluğuna dair hər hansı bir izə rast gəlmədiklərini bildirdilər. Vəziyyəti sabitləşdikdən sonra, xəstə ailəsinin və rəsmi nümayəndələrin xahişi ilə 22 avqustda Almaniyaya, Berlindəki Charite klinikasına aparıldı. Bir neçə gündən sonra alman həkimlər A.Navalnının zəhərləndiyi ehtimalını elan etdilər. 2 sentyabrda Almaniya səlahiyyətliləri, A.Navalnının orqanizmində “Noviçok” qrupuna aid hərbi dərəcəli kimyəvi maddənin izinin tapıldığını dedilər. Almaniya kansleri Angela Merkelin sözlərinə görə, Navalnının başına gələnlər onu susdurmaq cəhdidir. O, həmçinin Rusiyadan izahat tələb edib. Tədqiqat məlumatları barədə Aİ və NATO səlahiyyətliləri məlumatlandırıldı. Qeyd etmək lazımdır ki, Rusiyadakı tərəfdarları onun zəhərləndiyini əvvəldən deyirdilər və hadisəni Alekseyin müxalifətçi fəaliyyəti ilə əlaqələndirirdilər.
A.Navalnının müalicə üçün Rusiyadan Almaniyaya köçürülməsinə dair danışıqlar mərhələsində, xüsusilə alman həkimlərinin bəyanatından və baş verənlərlə əlaqədar Almaniyanın, Aİ-nin, NATO-nun, ABŞ-ın yüksək vəzifəli şəxslərinin reaksiyasından sonra məsələ artıq beynəlxalq cameədə müzakirə olunmağa başladı.
Bu ittihamlara dair heç bir sübut təqdim olunmadığını hələ bir kənara qoyaq. Çünki, bu, Qərbdə artıq çoxdan tətbiq olunur. Dəlillər bir növ manipulyasiya alətinə çevrilib. BMT Təhlükəsizlik Şurasının iclasında İraqdakı kütləvi qırğın silahlarının guya nümunələrinin olduğu sınaq borusunu silkələyən ABŞ Dövlət katibi Kolin Pavel hər kəsin yadındadır. Bundan sonra nələrin baş verdiyi də hamıya məlumdur – ABŞ-ın rəhbərliyi ilə koalisiya qoşunlarının İraqı işğal etməsi, Səddam Hüseynin devrilməsi, bu ölkədə uzun illər davam edən silahlı qarşıdurma, İŞİD-in yaradılması və s.
Rəsmi Berlinin açıqlamalarına cavab olaraq Almaniyanın Rusiyadakı səfiri Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin Smolenskaya meydanındakı binasına çağırıldı və burada Almaniya tərəfinin Rusiya Federasiyası Baş Prokurorluğunun sorğusuna cavab olaraq A.Navalnının müayinələrinin nəticələri və test nümunələrini verməyəcəyi təqdirdə Rusiyanın bunu AFR səlahiyyətlilərinin həqiqəti ayırd etməkdən və obyektiv istintaqdan imtina edilməsi kimi dəyərləndirəcəyini söylədi.
Həqiqətən, Berlin, Vaşinqton, Brüssel və başqaları Moskvadan açıqlama gözlədiklərini söyləyirlər. Əslində heç bir izahata ehtiyacları yoxdur - günahkar artıq müəyyənləşdirilib və "mütərəqqi" dünyanın bu "barbar" hərəkətlərə verə biləcəyi cavabın geniş müzakirəsinə başlanıb.
Hazırda Qərbdən Kremlin ünvanına yağan tələblər Rusiyanın daxili işlərinə açıq şəkildə müdaxilədir! Ölkəmiz heç kimə hesabat vermək məcburiyyətində deyil! Baş verənləri hərtərəfli araşdırmaq, günahkarları müəyyənləşdirmək və cəzalandırmaqda onun özü maraqlıdır. Və xaricdən gələn qışqır-bağıra ehtiyac yoxdur. Qərb yenə də unudub ki, Rusiya ilə belə danışmaq olmaz!
Sanksiyalardan da qorxutmağa dəyməz. Ölkəmiz 2014-cü ildən bəri bunlarla yaşayır. Üstəlik geniş miqyaslı bir sanksiya olmayacaq. Aİ və ABŞ, Ukrayna böhranı dövründə Rusiyaya qarşı sanksiyaların böyük bir arsenalını tətbiq etdi. "Navalnı işi"nin istintaqını özlərinin aparmaq imkanı olmadan Qərbin yeni geniş sanksiyalar tətbiq etməsi çətin olacaq.
Moskvaya qarşı mümkün sanksiyalar kontekstində Şimal Axını 2 qaz kəməri haqqında çox şey deyilir. ABŞ Prezidenti D.Tramp artıq A.Navalnı ilə bağlı vəziyyətə görə bu boru kəmərinin tikintisinin dayandırılmasını dəstəkləyəcəyini söylədi. "Almaniyanı Rusiyadan qoruyuruq və Almaniya enerjiyə görə Rusiyaya milyardlarla dollar ödəyir və enerjisinin 60-70% -i Rusiyadan gəlir", Tramp deyib. Amerika Birləşmiş Ştatları, enerji sektorunda uzun müddətdir Moskva ilə Berlin arasında sıx əməkdaşlığı qəbul edə bilmir. Rusiyanın, Avropa qaz bazarındakı bütün tədarüklərin 1/3 hissəsindən çox olan və artmaqda olan payına ABŞ iddia edir. Başqa sözlə, Almaniyanın (Avropanın) Rusiyadan müdafiəsi olunmasının arxasında Avropanın qaz bazarını Amerikanın mayeləşdirilmiş qazını tədarük etməklə yenidən bölüşdürmək cəhdi gizlənir. Şəxsi heç nə yoxdur - sadəcə biznesdir. Buna görə də "Navalnının zəhərlənməsi hadisəsi"nin belə bir biznesin qurulmasına cəhd olduğu istisna edilməməlidir. Bu o demək deyil ki, xaricdə baş verənlərin izlərini okeanın o biri tərəfində axtarmaq lazımdır (böyük ehtimalla onlar Rusiyanın daxilində müxalif bloqerin əhatəsindədir). Ancaq baş verənlərdən istifadə etməmək tərəfdaşlarımız üçün ağılsızlıq olardı, işləyib-hazırlamaq üçün çox maraqlı bir süjetləri var.
“Navalnının zəhərlənməsi”nin Rusiyanın xarici siyasətini Qərbin ona qarşı apardığı hərəkətlərə cavab olaraq tənzimləməsinə təsir edib-etməyəcəyini soruşurlar. Xeyir. Moskva xarici siyasətini çoxdan - postsovet məkanında inteqrasiya proseslərini gücləndirərək və “Şərqə dönüş” etməklə düzəliş edib. Buna indi gördüyümüzdən daha təlatümlü hadisələr təsir edib. Navalnıya insan kimi yazığım gəlir, lakin onun çəkisi xarici siyasət kursunu dəyişdirəcək qədər ağır deyil.
Tarix elmləri doktoru, Beynəlxalq münasibətlər nəzəriyyəsi və tarixi kafedrasının professoru
Rusiya Xalqlar Dostluğu Universiteti
Konstantin Kurılyov özəl olaraq Eurasia Diary üçün
