Eurasia Diary ABŞ-da Konqres binasına Tramp dəstəkçilərinin etdiyi hücum və bunun nəticələri, eləcə də Bayden rəhbərliyinin Qarabağ münaqişəsinə dair gələcək siyasəti və Baydenin dövründə erməni lobbisinin gözlənilən xüsusi aktivliyi ilə bağlı siyasi məsələlər üzrə ekspert Qalib Məmmədovdan müsahibə alıb.
ABŞ-da etirazçı kütlənin Kapitoliyə daxil olması barədə iki ziddiyyətli fikir yarandı. Seçki nəticələrinin tanınmamasının bu cür nümayişini demokratik prinsiplərə hörmətsizlik hesab edənlərlə yanaşı əksinə, ümumilikdə ABŞ-ın bir daha özünü demokratiyanın bariz nümunəsi kimi təsdiqlədiyini hesab edənlər oldu. Siz necə düşünürsüz?
- Vaşinqtonda baş vermiş son hadisələr Demokratlar və Respublikaçılar tərəfindən fərqli şəkildə şərh edilir. Birincilər hazırki böhranı ölkənin dəyərlərinə hörmətsizlik və təhlükə adlandırırlar. Respublikaçılar isə əksinə, bu cür etirazların qanunauyğun olduğunu və tamamilə demokratiyanı əks etdirdiyini hesab edirlər. Lakin onlar Konqres binasının ələ keçirilməsi və etirazçıların şiddət xarakterli davranışlarını qanuni hesab etmirlər və hətta hesab edirlər ki, bu cür hadisələr Donald Tramp tərəfindən də qınanılmalıdır.
Co Bayden hökumətinin Azərbaycana qonşu olan Türkiyə, Rusiya və İran kimi regional güclərlə münasibətləri fonunda Qarabağla bağlı xarici siyasəti necə olacaq?
Dağlıq Qarabağdakı 44 günlük müharibə zamanı, 13 oktyabrda Bayden xarici siyasətinin münaqişə ilə bağlı bir çox məqamlarını aydın şəkildə göstərən açıqlama verdi. Bəyanata görə:
- Azərbaycanın məsələni hərbi yolla həll etməsi qəbul edilməyəcəkdir.
- Dağlıq Qarabağın ətrafındakı ərazilər daim işğal altında qala bilməz.
- Türkiyə və İran münaqişə prosesindən kənarda qalacaq.
Bayden dövründə erməni lobbisinin xüsusi aktivliyini görəcəyimizi güman etmək olar. Bu mənada, Dağlıq Qarabağın statusu məsələsində Rusiya ilə ABŞ-ın fikirləri üst-üstə düşür. Azərbaycan xarici siyasətində bu istiqamətdə hansı addımlar atılmalıdır?
- ABŞ və Rusiya Dağlıq Qarabağı Azərbaycanın ayrılmaz bir hissəsi kimi tanımasına baxmayaraq, həm Putin, həm də Bayden Dağlıq Qarabağın gələcək statusundan danışarkən qeyri-müəyyən açıqlamalar verirlər. Görünən odur ki, Rusiya bu kartı hər iki tərəflə gələcək razılaşmalara dəstək üçün əlində saxlayır. Ancaq Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev müharibənin qalib tərəfi olaraq bu məsələ ilə bağlı mövqeyini qanuni şəkildə ortaya qoydu və Dağlıq Qarabağ üçün heç bir status olmayacağını və bölgənin Azərbaycanın digər bölgələrinə bənzər bir statusa sahib olacağını söylədi. Həmçinin Azərbaycan tərəfi çox diqqətli olacaq, Rusiyanın Dağlıq Qarabağdakı təsirini hər zaman nəzarətdə saxlayacaq. Burada, Türkiyənin prosesi izləmək kimi çox önəmli bir missiyası da var.
Azərbaycan diasporası ABŞ-da çox fəal olmalıdır və milyonlarla amerikalıya həqiqətləri çatdırmalıdır. Azərbaycan diasporasının beynəlxalq hüquq və onun prinsipləri nöqteyi-nəzərindən danışacağını nəzərə alsaq, erməni lobbisinə qarşı durmaq və Amerikanın münaqişə ilə bağlı xarici siyasətini dəyişdirmək mümkündür.
Tərcümə: Əminə Balakişiyeva