Rusiya ilə Qərb arasında gərginlik sürətlə artmaqda davam edir. Belə ki, gərginliyin səviyyəsi artıq diplomatik müstəvidə ən yüksək səviyyədə özünü göstərir. ABŞ, Çexiya, Polşa ilə qarşılıqlı olaraq diplomatların geri çağrılması və “persono non qrata” elan edilməsi bunun göstəricisidir.

Donbas və Luqansk ətrafında Ukrayna hərbi kontingentinin hazır vəziyyətə gətirilməsi, NATO gəmilərinin Qara dənizə göndərilməsi Rusiyanın ciddi reaksiyasına səbəb olub. Rusiya cənub-şərq istiqamətində 200 minə yaxın şəxsi heyəti toplayıb. Bununla bərabər həmin bölgələrə “İskəndər” raketləri da daxil olmaqla ən müasir silahlar cəmlənib.

Regionda diplomatik qarşıdurmanın və hərbi atmosferin artması gələcəyə dair müsbət nəticələr vəd etmir.

Eurasia Diary Rusiya-Qərb qarşıdurmasının mümkün nəticələri ilə bağlı politoloq Engin Özerin fikirlərini alıb.

Politoloq Qərb ilə Rusiya arasında “diplomatik savaş”ın onsuz da mövcud olduğunu bildirib: “Obama dövründə bir sıra rus diplomatı ölkədən çıxarılıb. ABŞ-ın Rusiyadakı diplomatik missiyalarının bir neçəsi dayandırılıb. Bir çox ölkələrlə oxşar hadisələr baş verib. Məsələn, buraya Böyük Britaniyanı aid etmək olar. Yəni, bu yeni hadisə deyil. Bildiyiniz kimi Polşa ilə Belarus arasında da diplomatik böhran var. Çexiyaya gəldikdə isə ənənəvi olaraq Çexiyada anti-Rusiya abı-havası mövcud olub. Bunun üçün də Praqanın belə bir qərar verməsini sadəcə Qərbə aid etməyək. Təbii ki, gərginlik artır. Diplomatların geri çəkilməsi müharibəyə işarə deyil, bəzən gərginliyin azalmasına da səbəb olur”.

Baş verən diplomatik gərginliyin təsir dairəsinin hara qədər genişlənə biləcəyi xüsusi maraq doğurur. Avropa İttifaqının aparıcı dövlətləri olan Böyük Britaniya, Almaniya və Fransa bu hadisələrdə hələ ki yer almır. Amma politoloq Britaniyanın onsuz da bu işin içində olduğunu qeyd edib. O, Londonun rusiyalı diplomatları ölkədən qova biləcəyini ehtimal edib.

“Almaniyanın bu gün üçün bunu edəcəyini hesab etmirəm. Lakin bu yaxınlarda Almaniya müdafiə naziri Rusiyanı Avropaya təhdid olduğunu söyləyib. Bu çox önəmli açıqlamadır, çünki bu vaxta qədər Almaniya belə bir fikir səsləndirməyib. Fransadan isə Rusiyaya qarşı diplomatik tədbirlər gözləmirəm. Çünki Fransa şirkətlərinin Rusiyada böyük sərmayələri var. Bu çox da asan dəyişilə bilən siyasət deyil”, deyə Engin Özer söyləyib.

2014-cü ildən bəri Ukrayna separatçı qüvvələr ilə müharibə içindədir. Son zamanlarda cəbhədən ölüm xəbərləri artmaqdadır. Politoloq bu məqamlarda Rusiya və Ukraynanın hansı ssenari üzrə gedəcəyinə toxunub: “Aprel ayının 21-də Vladimir Putinin Federal Məclisə müraciəti olacaq. Putinin çıxışında Ukraynada yerləşən iki separatçı rejimin müstəqilliyini tanıyacağını bəyan etməsini gözləyirəm. Bundan sonra isə Rusiya hərbçiləri bölgəyə daxil olacaqlar. Beləliklə, qarşıdurma ehtimalı azalacaq. Çünki Rusiya əsgərlərinin daxil olacağı təqdirdə Ukrayna qarşıdurmaya getməyəcək”.

Politoloq Rusiya ordusunun Donbasa göndərilməsini sanksiyaların tətbiqi üçün kifayət hesab edir. Onun fikrinə görə, bu addım işğala bərabərdir.

“ABŞ-ın “Şimal Axını-2” layihəsini dayandırması üçün Rusiyanın Donbası rəsmi şəkildə işğal etməyi lazımdır. Yəni Rusiya ordusunun rəsmi olaraq Donbasa girməsi deməkdir. Yalnız belə olduqda Aİ Şurası sanksiyalar tətbiq edərək “Şimal Axını-2” layihəsini dayandırıb, Rusiyadan idxal edilən qazın həcmini azalda bilər. Bu işdə ən çox istəkli olan ABŞ və bir sıra Aİ ölkələridir. Avropa ölkələrindən Polşa, Çexiya və Böyük Britaniya bu prosesdə əsas maraqlı olan dövlətlərdir. Sanksiyalar üçün mütləq deyil ki, hərbi qarşıdurma olsun, Rusiya hərbçiləri separatçıların torpaqlarına daxil olmağı kifayətdir”, deyə politoloq deyib.

Engin Özer Rusiya rəhbərliyinin sanksiyaları gözə aldığını və geosiyasi maraqlarını buna qurban verməyəcəyini düşünür: “Putin gələcəkdə baş verə biləcək hadisələri nəzərə alır. Belə ki, iki separatçı rejimi tanıyıb hərbi razılıqla oraya ordusunu göndərəcək. Donetsk və Luqanskın mövcud sərhədlərini genişlədəcəyini düşünmürəm. Ən çoxu Mariupolu ələ keçirə bilərlər. Bəzi mütəxəssislərin dediyi kimi Odessaya qədər uzanacağını düşünmürəm. Əgər ora girməsələr və mövcud sərhədlərdə qalsa, bu məsələ bu cür də həll olunar”.

Rusiyanın Ukraynada aqressiv siyasətinə Avropa İttifaqı sadəcə sanksiyalarla kifayətlənəcəkmi sualına cavab verən politoloq 2008-ci ildə baş verən hadisələri xatırladıb.

“Bu ssenari 2008-ci ildə Abxaziyada da yaşanmışdı. O zaman hətta Rusiya Abxaziyanı ordu ora girdikdən sonra tanıdı. Qərb isə heç nə edə bilmədi. İndi də Donetsk və Luqanskı tanımayıb girərsə belə, yenə də qarşıdurma olmaz. Çünki Ukrayna Rusiya ordusu müdaxilə edərsə, savaşmayacağıq demişdi. Qərbin istədiyi sadəcə sanksiyaları tətbiq etməkdir”, deyə Engin Özer fikrini tamamlayıb.

Ülvi Əhmədli