Rusiyanın Xarici İşlər naziri Sergey Lavrov dünən Ermənistanın paytaxtı Yerevana səfər edib. Lavrov ermənistanlı həmkarı Ara Ayvazyan və Baş nazir səlahiyyətini icra edən Nikol Paşinyanla görüşüb.
Səfər çərçivəsində Lavrov özünü sərbəst apararaq Azərbaycanın daxili məsələlərinə toxunmaqdan qaçınmayıb. Rusiya XİN başçısı bəyanatlarında dolaşıq ifadələrlə yadda qalıb.
Lavrov Rusiya sülhməramlılarının sərhədləri delimitasiya və demarkasiya proseslərində iştirakını əhəmiyyətini bildirib. O, təmas xəttinin müəyyənləşməsinin vacibliyini qeyd edib.
Münaqişənin bitməsinə baxmayaraq görüş zamanı Lavrov keçmişlə yaşayaraq təmas xəttindən, Ayvazyan isə statusun müəyyən edilməsindən bəhs edib. Bundan əlavə Lavrov iki ölkə arasında münasibətlərin inkişafından da ağız-dolusu danışıb.
Eurasia Diary Lavrovun səsləndirdiyi kölgəli məqamlara aydınlıq gətirmək üçün Azərbaycanın sabiq xarici işlər naziri və politoloq Tofiq Zülfüqarovun şərhini alıb.
Keçmiş diplomat Lavrovun bir çox fikirlərinin suallar yaratdığını qeyd edib. O, bunların reallıqdan uzaq olduğunu hesab edir: “Lavrovun bəyanatları ermənipərəst kimi görünür. Onun siyasi xətti də ermənipərəstdir və dəfələrlə Azərbaycanda tənqid olunub. İndiki mərhələdə onun gəlişi Ermənistan-Azərbaycan arasında məsələlərlə deyil, ilk növbədə Ermənistanın Rusiya orbitində qalması məqsədi ilə bağlıdır. Qarşıda növbədənkənar seçkilər olacaq və Ermənistanda Rusiyaya qarşı tənqidi və düşmənçilik şüarları həddindən artıq çoxdur. Bu seçkilər Ermənistanın gələcəyini müəyyən edəcək. Yəni onların Rusiyapərəst yoxsa Qərbyönümlü siyasət yürüdəcəkləri bəlli olacaq. Bu bəyanatlara Azərbaycan çox da fikir verməməlidir. Çünki onun şərh etdiyi mövzular ilk növbədə Azərbaycanın suveren hüquqlarına aiddir. Ona isə bizim daxili işlərimizə müdaxilə etmək üçün heç bir səlahiyyət verilməyib, ələlxüsus Ermənistanda olarkən. Onun bu çıxışları Azərbaycana gəlişinin uğurlu səfər olmasını kölgə altına salır”.
Politoloq Lavrovun təmas xətti və demarkasiya ilə bağlı fikirlərinə toxunaraq, Azərbaycanın “təmas xətti” ilə bağlı ifadəni qəbul etmədiyini vurğulayıb.
“Azərbaycanın ərazisində heç bir təmas xətti müzakirə oluna bilməz. O bölgələrdə reinteqrasiya prosesi gedir və təmas xətti olmayacaq. O ki, qaldı delimitasiya və demarkasiya proseslərinə, bəli burada Rusiya de-fakto iştirak edir. 10 noyabrda bağlanmış bəyannamədə bununla bağlı bənd olmdaığı üçün de-fakto fəaliyyət göstərir. Ümumiyyətlə qeyd edək ki, onun iştirakı müsbət haldır. Bəzi məqamlarda görürük ki, xəritələr bərpa olunur. Münaqişədən qabaq Ermənistan tərəfindən zəbt olunan ərazilər də var, onlar da bərpa olunur. Onun bu bəyanatları və diversantlarla bağlı fikirləri tam ciddi qəbul oluna bilməz. Bu proseslər onsuz da gedir. Bu görüşdə səsləndirilən bəyanatlar Ermənistanda Rusiyapərəst qüvvələrə dəstəyi ehtiva edir”, deyə Tofiq Zülfüqarov söyləyib.
Görüş çərçivəsində Ermənistanın Xarici İşlər nazirinin səlaiyyətlərini icra edən Ara Ayvazyan Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlldən uzaq olduğunu bildirib. O, danışıqlar yolu ilə və statusun müəyyən olunmasından sonra yekun sülhün ola biləcəyini qeyd edib. Politoloq Ayvazyanın bu fikrinin Azərbaycanın daxili işinə müdaxilə kimi izah edib: “Ayvazyanın bizim suveren hüququmuz olan torpaqlarımız haqqında hansısa fikir söyləməsi bizim daxili işlərimizə müdaxilədir. Ermənistan 30 il ərzində ərazi iddialarını öz siyasətində, hərbi təcavüzündə, etnik təmizləmələrində, anneksiya siyasətində səsləndirirdi. Amma müharibədən sonra Azərbaycan bu işğala son qoyub və işğalçını rədd edib. İndi bizə aid hansısa fikirlərin səsləndirilməsi beynəlxalq qanunların pozuntusudur”.
Tofiq Zülfüqarov Azərbaycanın da Ermənistana qarşı ərazi iddiası etməyə haqqı çatdığını dilə gətirib. O, Ermənistanın bənzər siyasətinin susturmağın əsas yolu kimi bu üsulu görür.
“Mən bu yaxınlarda təklif irəli sürdüm ki, artıq Azərbaycanda rəsmi şəkildə Ermənistana qarşı ərazi iddialarını səsləndirməliyik və bundan çəkinməməliyik. Çünki bizə hansısa şəkildə buna aid irad bildirilsə, biz bildirəcəyik ki, Ermənistan ərazi iddialarını açıq şəkildə səsləndir və tənqid olunmur. Burada Zəngəzur, Göyçə mahalı kimi ərazilər nəzərdə tutulur. Bizim həmin bölgələrə ərazi iddiası etmək üçün həm tarixi, həm mənəvi əsaslarımız var. Zəngəzur dəhlizi deyilən ərazi 1927-ci ildə tam şəkildə Ermənistana birləşdirilib. Bu baxımdan bizim əsaslarımız var ki, Sovet vaxtında alınmış əraziləri qaytaraq. Orada etnik təmizləmələr, departasiyalar həyata keçirilib. Bizə qarşı daima səslənən ərazi iddialarına son qoymaq üçün eyni şeyi etməliyik”, deyə keçmiş diplomat bildirib.
Sergey Lavrov danışıqlar prosesinin nizamlanmasında ATƏT-in Minsk Qrupunun iştirakına ehtiyac olduğunu söyləyib. Azərbaycan siyasi rəhbərliyinin səmərəsiz hesab etdiyi bu qurumun yenidən masaya qayıtmasında Lavrovun hansı məqsəd güddüyü maraq doğurur.
“Minsk Qrupunun olub olmaması, Azərbaycandan asılıdır. Vaxtilə biz ATƏT-ə müaricət edib vasitəçilik istədik. İndi isə Azərbaycan Prezidentinin dediyi kimi status-kvo dəyişib və ərazi bütövlüyümüz bərpa olunub. Bunun üçün də bizə vasitəçilik lazım deyil, çünki münaqişə yoxdur. Biz bunu açıq şəkildə bəyan etməliyik. Bu bölgədə münaqişə yoxdur və reinteqrasiya prosesləri gedir. Biz isə bu məsələyə Türkiyəni dəvət etmişik. Bu baxımdan bizə Rusiya-Türkiyə tandemi sərf edir. Bizə başqa qurumların və ya iştirakçıların vasitəçilik təklifi lazım deyil”, - Tofiq Zülfüqarov fikrini tamamlayıb.
Ülvi Əhmədli
