Ermənistanda keçiriləcək növbədənkənar parlament seçkilərinə sayılı günlərin qaldığı bir vaxtda, baş nazir səlahiyyətlərini icra edən Nikol Paşinyan özünün gülünc bəyanatları ilə yenidən gündəmə gəlib. Ümumən, parlament seçkilərinin Ermənistanın xarici siyasətində dəyişəcəyi nüanslar, Rusiya XİN rəhbəri Sergey Lavrovun “Primakov qiraəti” forumunda mövcud olmayan bir məsələdən – Qarabağın statusu barədə müəmmalı açıqlaması, Qarabağdakı mina xəritələrinin Rusiya sülhməramlılarına verilməsi ilə bağlı iddialar və bu kimi məsələlər həm Azərbaycanda, həm də Ermənistanda siyasi gündəmin əsas mövzusudur.
Eurasia Diary bu və digər məsələlərlə bağlı araşdırmaçı jurnalist Elçin Alıoğlu ilə söhbətləşib.
- Elçin bəy, Ermənistanda baş tutacaq parlament seçkilərində əsas rəqiblər Koçaryan – Sarqsyan cütlüyü və hazırda hakimiyyətdə olan Paşinyan komandasıdır. Azərbaycan və ümumən, region üçün Ermənistan hakimiyyətində hansı yönümlü qüvvələrin təmsil olunması daha məqsədəuyğundur?
- İyunun 20-də Ermənistanda keçiriləcək növbədənkənar parlament seçkilərinə 27-dən artıq siyasi partiya və koalisiya qoşulub. Ancaq əsas rəqabət Ermənistanın ikinci prezidenti olmuş Robert Koçaryan və indiki baş nazir səlahiyyətlərini icra edən Nikol Paşinyan arasında gedir. Ermənistanın üçüncü prezidenti olmuş Serj Sarqsyanın parlamentdə həlledici fraksiya formalaşdıraraq, baş nazir seçilmə şansı sıfıra bərabərdir. Ümumiyyətlə, Ermənistanda hakimiyyətə hansı qüvvənin gəlməsi Azərbaycan üçün xüsusi önəm daşımır. Bunun əsas bir səbəbi var. Ermənistanda əzəli revanşizm meyli çox güclüdür. II Qarabağ savaşında Ermənistanın məğlubiyyəti, məğlub duruma düşmələri onlarda psevdo-qisasçılıq duyğularını daha da kəskinləşdirib və hakimiyyətə gələn istənilən siyasi qüvvə, özünün prioritetləri nə olursa-olsun, mütləq cəmiyyətdən gələn sosial sifarişi – revanşist siyasəti gerçəkləşdirmək yönündə addımlar atmağa çalışacaq. Lakin bu addımlar reallaşa bilməyəcək, çünki Ermənistanın siyasi, iqtisadi, hərbi potensialı bu istəkləri gerçəkləşdirməyə imkan vermir.
- Paşinyanın müxalifəti hədələməsini, “oğlumu Azərbaycandakı hərbçilərimizlə dəyişərəm” kimi son bəyanatlarını necə şərh etmək olar? Sizcə, kütləyə bu cür populizmlə təsir etmək mümkündürmü?
- Məsələ burasındadır ki, Ermənistanda siyasi mübarizəyə qalxan hər iki cəbhənin lideri – Koçaryan da, Paşinyan da avantürist, volyuntarist və düşüncəsiz bəyanatlar verməkdən çəkinməyən qeyri-ciddi adamlardır. Real yanaşsaq, onlar hazırkı situasiyada bu cür bəyanatlar verməyə məcburdurlar. Robert Koçaryan baş nazir seçiləcəyi halda Ermənistan ərazisində ikinci rus hərbi bazasının yaradılmasına çalışacağını söyləyir. Paşinyan isə bəyan edir ki, oğlunu Azərbaycan ərazisində terror və diversiya fəaliyyətində şübhəli bilinərək saxlanılan erməni hərbçiləri ilə dəyişməyə hazırdır. Reallıq isə budur ki, onların heç biri bu addımları atmayacaq. Hər iki şəxsin səsləndirdiyi bəyanatlar sırf kütlənin maraqlarına hesablanmış hay tipli boşboğazlıqdır. Görünür, hələ Ermənistanda normal ölkələrə məxsus piar-menecment anlayışı formalaşmadığından, onlar seçki təbliğatında bu cür çirkin texnologiyalardan istifadə etməyə məcburdurlar.
- Rəy sorğularında Paşinyan qismən öndə olsa da, demək olar, Koçaryanla bərabər qüvvə ilə mübarizə aparırlar. Bu, Ermənistanda vətəndaş cəmiyyətini iki hissəyə parçalaya bilərmi? Koçaryanla Paşinyan arasında mübarizə nə ilə nəticələnə bilər?
- Son rəy sorğularının nəticələrinə baxsaq, Paşinyan irəlidədir. Lakin deməliyəm ki, bu rəy sorğuları çox da inandırıcı deyil. Exit-poll-un nəticələrini gözləmək lazım gələcək. Çünki Ermənistanın əyalətlərində Paşinyanın tərəfdarları çoxluq təşkil edir, bunun əksinə olaraq, mərkəz şəhərlərdə və İrəvanın özündə isə Paşinyanın əleyhdarları daha aktivdir. İndiki situasiyada onların siyasi mübarizəsi hansı kontekstdə davam edəcək, bu, daha maraqlıdır.
Sualınızın ikinci tərəfinə gəldikdə isə deməliyəm ki, Koçaryanla Paşinyan arasında qarşıdurma Ermənistanda vətəndaş cəmiyyətinin parçalanmasına səbəb olmayacaq, çünki Ermənistanda vətəndaş cəmiyyəti yoxdur, heç vaxt da olmayıb. Çünki vətəndaş cəmiyyətinin varlığını, mövcudluğunu şərtləndirən əsas amillər orada yoxdur. Ermənistanda olan insan çoxluğu sadəcə, kütlədir. Bu kütlə isə daim qonşu xalqların sərvətinə, torpağına göz dikməklə, oğurlamaqla, uydurulmuş tarixlə, natamamlıq kompleksi ilə yaşayıb. Bu da kompleks də onlarda hayizm sindromunun formalaşmasına səbəb olub. Bu sindrom nəticəsində də həmin kütlə hakimiyyətdə olan istənilən qüvvəyə öz istəyini diktə etməyə çalışır. Yəni, Ermənistanda Sarqsyan dönəmində mövcud olan kriminal oliqopoliya, Paşinyan dövründəki oxlokratiya ilə əvəzləndi. Bu oxlokratiyanın demokratiya ilə heç bir əlaqəsi yoxdur. Bundan sonra formalaşacaq hakimiyyət koalisiyası isə sadəcə, kriminal oliqarxik qruplaşmalarla Qərbin və Rusiyanın maraqlarını təmin etməyə vəd vermiş qüvvələrin birləşməsi olacaq. Çünki hazırda Ermənistan Qərblə Rusiyanın maraqlarının toqquşduğu məkandır.
Şəlalə Göytürk
