44 günlük müharibə zamanı baş verən xoşagəlməz hadisələrdən biri də İranın öz ərazisindən Ermənistana silah daşınmasına icazə verməsi ilə bağlı oldu. Ermənistan istiqamətində hərəkət edən silah dolu TIR-ları əks etdirən videokadrlar hamının xatirindədir.

Bu günlərdə İrana məxsus yük avtomobilləri Rusiya sülhməramlılarının nəzarətində olan Xankəndi şəhərinə keçib. Belə ki, iyunun 17-i saat 17.00 radələrində 022DL99 dövlət nömrə nişanlı, üzərində "ARK TABRİZ" yazılmış yanacaqdaşıyan yük maşını Xankəndiyə yollanıb. İyunun 19-u isə günorta saatlarında İrandan Ermənistana keçmiş ağır tonnajlı yük avtomobilləri Xankəndinə doğru hərəkət edərkən görüntülənib. Üzərində İran bayrağı olan 124872 (fars rəqəmləri ilə) ban nömrəli yük maşını dövlət qeydiyyat nömrəsini dəyişərək Ermənistana məxsus 16US195 dövlət nömrə qeydiyyatı ilə Rusiyanın sülhməramlı kontingentinin nəzarətində olan postdan asanlıqla keçir. Üzərində "HAMNAFAS" yazılmış yük maşını axşam saatlarında geri qayıdıb, Ermənistana keçib.

Müharibə Azərbaycanın qələbəsilə başa çatıb, regionda sabitliyə xidmət edən mühüm sənədlər imzalanıb, lakin görünən odur ki, İran tərəfi hansısa səbəbdən yeni reallıqla barışmır.

Mövzu ilə bağlı politoloq Şahin Cəfərli Eurasia Diary-yə açıqlamasında bildirib ki, bu, İran və Rusiya münasibətlərindən irəli gələn bir məsələdir: “İki ölkə arasında çox yaxşı əməkdaşlıq mövcuddur. Rusiya dövləti bu yükləri qanuni şəkildə Ermənistana göndərir və təbii ki, İran onu qəbul etməkdən imtina edərsə Rusiya ilə münasibətlərində müəyyən problemlər yarana bilər. Eyni zamanda, bilirik ki, İran-Ermənistan münasibətləri də yüksək səviyyədədir. Bu baxımdan, İranın bu tranzitdən imtina etməsi onun həm Rusiya, həm də Ermənistanla münasibətlərində problemlərə səbəb ola bilər.

İkinci məqam isə ondan ibarətdir ki, İran müharibədən sonra bölgədə yaranan yeni geosiyasi reallıqlardan çox narahatdır. Bildiyimiz kimi, İran Ermənistanın ərazi bütövlüyü məsələsini özünün qırmızı xətti elan edib. Xüsusən, Zəngəzur dəhlizinin açılması və eyni zamanda Meğri istiqamətinin Türkiyə və Azərbaycanın nəzarətinə keçmə ehtimalının olduğunu düşünür və bundan həddən artıq narahatdır. Çünki Meğri koridorunun nə zamansa Türkiyə və Azərbaycanın nəzarəti altına keçməsi o deməkdir ki, İranın Ermənistanla quru sərhədi qapanır. Buna görə İran çox narahatdır. İran Ermənistanın yenidən dirçəlməsində maraqlıdır. İstəyir ki, Ermənistan yenidən öz ordusunu, Silahlı Qüvvələrini, təhlükəsizlik strukturlarını gücləndirsin və ən azından Azərbaycana qarşı müəyyən müqavimət imkanları olsun. İran Ermənistan ordusunun yenidən silahlandırılması və dirçəldilməsi istiqamətində Rusiyanın siyasətinin və addımlarının baş tutmasında maraqlıdır. Bu baxımdan, İran da bu prosesdə bir növ Rusiya və Ermənistana kömək edir”.

Gülnar Səlimova