İyulun 20-də Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev Rusiyaya rəsmi səfər edib.  Səfər çərçivəsində Prezident İlham Əliyevin Rusiya Prezidenti Vladimir Putin ilə görüşü olub.

Rəsmi görüşdə hər iki dövlət rəhbəri Azərbaycan və Rusiya arasında ikitərəfli əlaqələrlə yanaşı, regionda post-münaqişəli vəziyyət və 10 noyabr və 11 yanvar üçtərəfli bəyanatlarının yerinə yeritilməsi ilə bağlı bir sıra məsələləri müzakirə ediblər.

Bəzi ekspertlərin fikrinə görə, iki dövlət başçısı arasındakı baş tutan görüşdə regional dəhlizlərin açılmasına daha çox diqqət ayrılıb.

Onlar hesab edirlər ki, dövlət başçılarının görüşündən sonra Zəngəzur dəhlizinin açılması ilə bağlı işlər daha da sürətlənə bilər.

Ümumiyyətlə, yaxın gələcəkdə Zəngəzur dəhlizinin açılmasında Rusiya nə dərəcədə maraqlı ola bilər? Bu dəhlizin açılması Rusiyanın geosiyasi və geoiqtisadi maraqlarına uyğundurmu? Ermənistanın dəhlizin açılmasına əngəllər törətdiyi təqdirdə, Moskvadan hansı reaksiyalar gözlənilə bilər?

Tanınmış politoloq Elxan Şahinoğlunun Eurasia Diary-yə verdiyi açıqlamasında bildirib ki, Zəngəzur dəhlizinin açılması regional dövlətlər arasında geniş iqtisadi bazarın yaradılmasına gətirib çıxara bilər. Ona görə də Azərbaycan, Türkiyə və Rusiya bu dəhlizin yaradılmasında maraqlıdırlar.

“Moskvanın vasitəçiliyi ilə imzalanan üçtərəfli noyabr və yanvar bəyanatlarına Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan da imzalayıb. Hər iki bəyanatda dəhlizlərin açılması maddəsi qeyd olunub.  Çox təəssüf ki, Ermənistan bu bəndin yerinə yetirilməsini ləngidir. Yerevan bəhanə gətirir ki, söhbət təkcə Zəngəzur dəhlizindən getmir, bütün dəhlizlərin açılmasından gedir. Halbuki, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev son çıxışlarında Azərbaycanın bütün dəhlizlərin açılmasına tərəfdar olduğunu qeyd edib” - Şahinoğlu vurğulayıb.

E.Şahinoğlunun sözlərinə görə, Ermənistanın narahat olduğu əsas səbəb Azərbaycanın və Türkiyənin regionda təsirinin güclənməsidir: “Ermənistan qorxur ki, Türkiyə və Azərbaycan Zəngəzur dəhlizi vasitəsiylə regionda siyasi və iqtisadi təsirini daha da gücləndirə bilər.  Yerevan buna görə məsələni ləngidir”.

Politoloq Zəngəzur dəhlizinin hətta Rusiyanın da maraqlarına uyğun olduğunu bildirib. Moskva bu dəhlizin açılmasına tam tərəfdardır.

“Rusiya dəhlizlər ilə bağlı maddələri bəyanatlara salıbsa, demək bu dəhlizlərin açılmasında özü də maraqlıdır. Dəhlizlər Rusiyanın maraqlarına xidmət edir. Lakin son zamanlar Rusiya bu məsələdə Ermənistanı təzyiq etmir. Moskvanın dəhliz ilə bağlı ciddi bəyanatlarını eşitmirik. Halbuki, Ermənistan elə bir dövlətdir ki, tamamilə Rusiyadan asılıdır. Ermənistan Moskvanın təzyiqi qarşısında heç bir müqavimət göstərə bilməz. Əsas odur ki, Rusiya təzyiq göstərsin” - Şahinoğlu bildirib.  

“Rusiya rəhbərliyi Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın təklif etdiyi altılıq formatına dəstəkləyir. Regionda geniş iqtisadi əməkdaşlığın qurulması Rusiyaya sərfəlidir. Bu regional əməkdaşlığı yalnız Zəngəzur dəhlizinin açılması təmin edə bilər. Bu dəhliz olmadan altılıq regional əməkdaşlığın güclənməsi qeyri-mümkündür. Ona görə ki, bu dəhliz vasitəsiylə Türkiyə Mərkəzi Asiya və Rusiya bazarlarına, Rusiya isə Türkiyə, Ermənistan və İran bazarlarına çıxış əldə edə bilər” - deyə o əlavə edib.

Sonda E.Şahinoğlu Rusiyada bəzi şovinist qüvvələrinin də dəhlizin açılmasına maneçilik törətməyə çalışdıqlarını dilə gətirib: “Çox təəssüf ki, Rusiyada bəzi şovinist qüvvələr regionda dəhlizlərin açılmasına mənfi münasibət göstərirlər. Bu məsələdə Ermənistanın yanında dururlar. Onlar hesab edirlər ki, dəhlizlərin yaranması Türk birliyinə gətirib çıxara bilər. Lakin Azərbaycanın və Türkiyənin əsas məqsədi bu dəhlizlərin yaranmasıdır. Prezidentimiz bu məsələdə qəti mövqeyini ortalığa qoyub”.

Yunis Abdullayev 

Məqalə Azərbaycan Respublikası Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə hazırlanmışdır