“İtaliyanın “La Repubblika” qəzetinə müsahibə Azərbaycan Respublikası Prezidenti İlham Əliyevin bundan əvvəlki digər xarici kütləvi informasiya vasitələrinə verdiyi müsahibələr kimi həm xarici ölkə oxucuları, həm də respublikamızın vətəndaşları tərəfindən çox böyük maraqla qarşılandı. İlham Əliyev 44 günlük müharibə müddətində öz mühasibə və bəyanatları ilə insanları intizarda saxladığı kimi, qələbəmizin 1 illiyini qeyd etdiyimiz günlərdə də bir-birindən maraqlı çıxışları ilə xalqımızın gələcəyə inamını daha da artıran bəyanatlar səsləndirir.
Amma İlham Əliyevin “La Reppublika” qəzetinə verdiyi müsahibə eyni zamanda digər müsahibələrdən orada toxunulan məsələlər və onlara verilən cavablara görə fərqlənirdi.
Bəs elə isə İtaliya qəzetinə verdiyi müsahibədə ən çox diqqətçəkən məqamlar hansılardır?
Rusiyanın sülhməramlı qüvvələri haqqında suala bəlkə də jurnalist daha fərqli cavab gözləyirdi. Amma Azərbaycan Prezidenti gözlənilənlərin əksinə olaraq sülhməramlıların fəaliyyətindən ciddi narazılığın olmamasını vurğuladı: “Bəli, ümumilikdə biz bundan məmnunuq. Təqribən bir ildir ki, müharibə başa çatıb və Rusiya sülhməramlıları Azərbaycanda, bizim Qarabağ bölgəsində yerləşib. Bu müddət ərzində bəzi xırda insidentlər istisna olmaqla vəziyyət sabitdir və ümumən biz bundan razıyıq”.
Azad olunmuş ərazilərə sərmayə qoyulub-qoyulmayacağı haqqında ilk baxışda çox qəribə səsləndi. Çünki işğaldan azad olunmuş torpaqlarda artıq ciddi tikinti, yenidənqurma işlərinin aparıldığını bilmək üçün Azərbaycandakı qəzet və saytlara ötəri nəzər salmaq kifayət edərdi. Amma növbəti sual İtaliyadan olan qəzetçinin əsl məqsədini ortaya qoydu. Onun növbəti sualı ölkəsinin yenidənqurma işlərinə cəlb olunması ilə bağlı idi. Deməli, müxbir əvvəlki sualı ilə növbəti sual üçün zəmin hazırlamışdı. Bu jurnalist tərəfindən çox maraqlı gediş idi. İlham Əliyevin İtaliya şirkətləri ilə bağlı məlumatı düşünürəm ki, bütün İtaliya vətəndaşları üçün maraqlı oldu. Onlar Azərbaycan simasında özlərinə yaxın olan dost və qardaş ölkəni bir daha kəşf etdilər: “İtaliya bu işlərə cəlb edilən ilk ölkələrdəndir. İlk ölkə Türkiyədir, ikincisi isə İtaliyadır. Bu, təsadüfi deyil. Bu, bizim seçimimiz idi. Mən demişdim ki, biz “Böyük Qayıdış”la bağlı yenidənqurma layihələrinə yalnız dost ölkələrdən olan şirkətləri dəvət edəcəyik. Bir neçə italyan şirkəti artıq müxtəlif layihələrdə, o cümlədən Zəfər muzeylərinin, Memorial muzeylərin və İşğal muzeylərinin yaradılmasında iştirak edir. Artıq bir italyan şirkəti bir bölgənin enerji təminatı məsələsi ilə bağlı bizimlə müqavilə imzalayıb. Bundan əlavə, digər italyan şirkəti kənd-təsərrüfatı məhsullarının istehsalına sərmayə yatırmağa başlayıb. Beləliklə, italyan şirkətlərinin Azərbaycanda fəaliyyəti alqışlanılır və bu yenidənqurma işlərində daha çox italyan şirkətləri olacaq”.
İlham Əliyevin bu cavabı özlərini Azərbaycanın yanında görən bütün dost və qardaş ölkələrə müharibə zamanı bizi tək qoymadıqlarına görə həm də bir təşəkkür və minnətdarlıq mesajı idi. Amma əksinə, bizim qələbəmizdən narahat olan, Azərbaycanın regional dövlət səviyyəsinə addım-addım yüksəldiyini müşahidə etməyə təpər tapmayanlara bir ibrət dərsi idi. İlham Əliyev bu cavabla bundan sonra bədxahlarımıza qarşımızı kəsə biləcək bir qüvvənin olmayacağı haqqında xəbərdarlıq edirdi.
Əfqanıstanda baş verən hadisələr və Taliban hökuməti ilə gələcək münasibətlər haqqında sual və bu sual qarşısında Azərbaycan Respublikası Prezidenti İlham Əliyevin dedikləri də maraq kəsb edir. Bu cavabla İlham Əliyev Azərbaycanın beynəlxalq münasibətlərdə hüquq prinsiplərinə riayət etməklə aparıcı dövlətlərlə eyni sırada dayandığını bir daha sübut etdi: “Biz hazırda hər hansı bir addımın atılması mərhələsində deyilik. Azərbaycan bilavasitə Əfqanıstana yaxın coğrafiyada yerləşmir. Hesab edirəm ki, ilk olaraq, bu qərarı Əfqanıstanın qonşuları verməlidir. Biz heç vaxt nə siyasi, nə iqtisadi, nə də ki, nəqliyyat sahəsi baxımından Əfqanıstanla sıx bağlı olmamışıq. Bizim Əfqanıstanda mövcudluğumuz orada sülhməramlı əməliyyatlarda iştirakla məhdudlaşıb. Yeri gəlmişkən, Azərbaycan hərbçiləri Kabil hava limanını sonuncu tərk edənlər sırasında olublar. Hərbçilərimiz hava limanını orada baş verən partlayışdan bir gün əvvəl tərk ediblər. Yəni, biz missiyamızı sonuncu günədək ləyaqətlə və maksimum səmərəli dərəcədə icra edirdik. Hazırda Əfqanıstanda yeni hökumətin qurulması və xarici siyasət prioritetlərinin müəyyən edilməsi dövrüdür. Müsbət meyl, müsbət yanaşma və potensial əməkdaşlıq əlamətləri gördüyümüz halda biz, əlbəttə ki, adekvat şəkildə cavab verəcəyik. Azərbaycanın xarici siyasətinin başlıca prinsipi müstəqillikdir. Xarici siyasətimiz tamamilə hər hansı xarici hökmranlıqdan azaddır. İkincisi isə praqmatiklikdir. Biz mövqeyimizi məhz bunun əsasında formalaşdırırıq”.
İranla bağlı verilən suala İlham Əliyevin cavabı hamı üçün çox maraqlı idi. Çünki, Azərbaycan Respublikası Prezidenti bu cavabla iki ölkə arasında davam edən qarşıdurmanın səbəbini açmalı, vəziyyətin hazırda hansı mərhələdə olduğunu göstərməli və qarşıdurmanın aradan qaldırılması üçün öz təkliflərini açıqlamalı idi. İlham Əliyev bu sualların hamısını özünəməxsus ciddiyyətlə əsaslandırdı. O, eyni zamanda İranda Azərbaycan Respublikasına qarşı düşmənçilik mövqeyi tutan qüvvələri sakitləşdirə biləcək ifadələrlə onları öz yerlərində oturmağa çağırdı. Otuz il ermənilərin yanında olduqlarından bir fayda görmədikləri kimi, bundan sonrakı əməkdaşlıqlarından da xeyir götürməyəcəklərini qonşu dövlətin rəsmi şəxslərinin diqqətinə çatdırdı. İranın yeni hakimiyyəti də düşünürəm ki, İlham Əliyevin ona ünvanlanan eyhamlarından lazım olan nəticəni götürəcək. Azərbaycan Respublikası Prezidenti İranla bağlı səsləndirdiyi fikirlərlə qonşu dövlətlərin arasında baş verən qarşıdurma zamanı əsl dövlət başçısının özünü necə aparmalı olması barədə nümunə göstərdi. İlham Əliyevdən iki dəfə artıq hakimiyyətdə olan və özlərini müdrik dövlət xadimi adlandıranlar üçün bu davranış heç kimdən görmədikləri dövlətçilik dərsi idi: “Biz hər hansı digər ölkənin sərhədini qeyri-qanuni olaraq pozmuruq. Beləliklə, mesajımız çox sadə idi - dayandırın bunu! Biz ictimaiyyətə açıqlamadan çox dostcasına bildirdik ki, bunu dayandırsınlar. Çünki bu, düzgün deyil. Biz həmin yollara nəzarət edirik və görürük ki, aldatmağın, “bunun baş vermədiyini” söyləməyin yeri yoxdur. Əfsuslar olsun ki, bu xəbərdarlığa adekvat cavab verilmədi. Sonra biz ikinci addımı atmalı olduq. Biz diplomatik nota hazırladıq, səfiri dəvət etdik və bunu ictimaiyyətə açıqladıq ki, bunu dayandıraq. Amma, əslində, bu, daha pis forma aldı, İrandan Qarabağa gedən yük maşınlarının sayı artdı. Bu addımı biz zərbə, bilərəkdən hörmətsizlik kimi saydıq. Sonra biz tamamilə qanuni hesab edilən başqa tədbirləri gördük və bu, qonşu ölkədə böyük qarışıqlığa, lazımsız hərəkətlərə səbəb oldu. Yersiz bəyanatlar verildi, hədələr edildi, sərhədimizə yaxın hərbi təlimlər keçirildi”.
Və nəhayət, “La Repubblika”nın nümayəndəsinin bir az ehtiyatla, bir az da tərəddüdülə Azərbaycan Respublikası Prezidentinə ünvanladığı son zamanlar az qala bütün xarici kütləvi informasiya vasitələrinin gündəmini zəbt edən “Pandora sənədləri” haqqında sual və bu sualın cavabında İlham Əliyevin dedikləri. İlham Əliyev burada da əvvəlki bəyanatlarında olduğu kimi qətiyyətli və əsaslandırılmış fikirlər ortaya qoydu, Azərbaycan Prezidenti, onun ailəsinə atılan çirkin böhtanın arxasında gizlənən əsl məqsədi açıb göstərdi: “Bilirsiniz, bu cür məsələlər məni çox illərdir müşayiət edir. Siyasi konyunkturadan asılı olaraq, Qərbdə bəzi qüvvələr vaxtaşırı Azərbaycanı gözdən salmaq, onun mövqeyini zəiflətmək üçün bu cür iftiralardan və böhtanlardan istifadə etməyə çalışır. Aydındır ki, bu, jurnalist araşdırması deyil. Məlumdur ki, bunun arxasında kim dayanır. Aydındır ki, nəyə görə Azərbaycanın da adı çıxır. Mən başqaları haqqında bilmirəm. Ola bilsin, bəlkə onlar da elə bir şey ediblər ki, Qərbdə bəzi qüvvələrin xoşuna gəlməyib. Lakin Azərbaycana gəldikdə, əlbəttə ki, İkinci Qarabağ müharibəsində Qələbə bir çoxları üçün sürpriz oldu. Bu, onların xoşuna gəlmədi. Onlar Azərbaycanı zəif, asılı, işğal altında olan və hər zaman münaqişənin həlli üçün yardım istəyən ölkə kimi görmək istəyirlər. İndi isə bir halda ki, Azərbaycan bunu özü etdi və Ermənistanı məğlub etdi, Ermənistana sıx bağlılığı olan Qərbdəki həmin dairələr yenə böyük fəallığa keçiblər. Biz bunu gözləyirdik. Əslində, biz bilirdik ki, Azərbaycana qarşı yeni qarayaxma kampaniyası planlaşdırılır”.
Düşünürəm ki, “Pandora sənədlərində” adı keçən digər dövlət və ictimai xadimlər də İlham Əliyevin bu cəsarətli çıxışından sonra özlərinə qarşı yönələn böhtanların əsl mahiyyətini açıb göstərməkdə tərəddüd etməyəcəklər.
Müsahibənin sonunda Azərbaycan Prezidentinin ifadə etdiyi fikirlər Azərbaycan xalqına, onun başçısına qarşı çirkin niyyətlərdə olan bədniyyətli qüvvələr üçün bir xəbərdarlıq, bir xatırlatma idi. Bu sözlər eyni zamanda millətimizi daha da qürurlandıran, onu gələcəyə inamla baxmağa həvəsləndirən tarixi kəlmələr idi: “Biz Azərbaycanda çox işlər görürük. Əlbəttə ki, bunlar Qərbdə bəzi insanların xoşuna gəlmir. Onlar bizi ittiham etmək istəyirlər. İstəyirlər ki, biz onlara tabe olaq. Bizi iradələrinə tabe etdirmək istəyirlər. Mən isə deyirəm: Yox! Mən Azərbaycanı, onun suverenliyini, müstəqilliyini, seçimini ömrümün sonuna qədər müdafiə edəcəyəm. Bütün həmin çirkin hekayələrin isə mənim və Azərbaycan xalqı üçün heç bir mənası yoxdur”.
Əlimusa İbrahimov