“Türkiyənin regionda siyasi nüfuzunun artması göz qabağındadır”.
Bu sözləri sabiq xarici işlər naziri Tofiq Zülfüqarov Türkiyə Prezidenti Rəcəp Tayyip Ərdoğanın Cənubi Qafqazda yeni geosiyasi vəziyyətlə bağlı açıqlamasını şərh edərkən bildirib.
Politoloq Ednews-a açıqlaması zamanı qeyd edib ki, Azərbaycan mövzusu Türkiyə-Rusiya müttəfiqliyində önəmli rol oynayan faktorlardan biridir.
“Sovet hakimiyyətinin süqutundan sonra belə bir konsepsiya ortaya çıxmışdı ki, yeni müstəqil olan dövlətlər Rusiyanın maraq dairəsi kimi qəbul olunurdu. Bunu açıq demirdilər, amma bu aydın şəkildə sezilirdi. İndi isə görürük ki, post-sovet məkanında baş verən son hadisələr Rusiyanın hegemoniyasını zəiflətməyə başlayıb. Rusiya hazırda normal əlaqələr qurmaq üçün dost ölkə axtarışındadır, çünki Moskva bir çox ölkələr ilə açıq şəkildə münaqişəyə girib. Türkiyənin Cənubi Qafqaz regionunda siyasi nüfuzu isə getdikcə güclənməkdədir. Ankaranın bu regionda öz fəallığını artırması və öz sözünü deyə bilməsi göz qabağındadır. İstər Qarabağ müharibəsindən əvvəl, istərsə müharibədən sonra Türkiyə-Rusiya münasibətlərində vacib faktorlardan biri olan Azərbaycan geosiyasi cəhətdən balanslaşdırılmış bir modelə çevirilib. Hazırda bu model daha da özünü büruzə verir”.
Tofiq Zülfüqarovun fikrincə, Rusiya-Ukrayna müharibəsi rəsmi Moskvanın bir çox bölgələrdə varlığının və siyasi nüfuzunun zəifləməsinə gətirib çıxarıb.
“Rusiya uzun müddət ərzində Suriya, Ermənistan və bəzi ölkələr ilə bağlı propaqanda tipli layihələr həyata keçirirdi. Hazırda rus ordusunun Ukraynada üzləşdiyi ağır vəziyyət Kremli Suriyadan və Ermənistandan öz hərbi qüvvələrini müəyyən miqdarda çıxartmağa vadar edib. Bunun əvəzində isə Rusiya rəhbərliyi həmin ölkələr ilə əlaqələri təhlükəsizlik razılaşmaları əsasında yönləndirməyə çalışır”.
Türkiyə və Rusiyanın Cənubi Qafqazda geosiyasi maraqlar baxımından birgə hərəkət etməsinin mümkünlüyünə toxunan T.Zülfüqarov hesab edir ki, Ankara və Moskva bu regionda ortaq amalı Qərbin siyasi varlığının güclənməsinə imkan verməməkdir. Politoloqun sözlərinə görə, hər iki dövlətin mütəffiqliyində anti-Qərb siyasi mühüm elementlərdən biridir.
“Rusiya və Türkiyənin Cənubi Qafqazla bağlı bir çox məsələlərdə ortaq məxrəcə gəlməsi bəzi dövlətləri narahat edir. Qərb iki dövlət arasında əldə olunan razılaşmanı qəbul edə bilmir. İrana gəldikdə isə Tehran müharibədən sonra bölgədə vəziyyəti gərginləşdərməyə və Azərbaycana təzyiqlər göstərməyə bəzi cəhdlər etdi. Maraqlısı budur ki, həm Türkiyə, həm də Rusiya İran məsələsində eyni addımları atdılar. Xatırlatmaq istəyirəm ki, İran Xarici İşlər naziri Huseyn Abdullahianın Rusiyaya səfərindən sonra Azərbaycan və İran arasında gərginlik azalmağa başladı. Biz Rusiya və Türkiyənin Cənubi Qafqazda siyasi prosesləri tam idarə etdiyini görürük. Məsələn, Azərbaycanın Qarabağ bölgəsində Rusiya sülhməramlı qüvvələri ilə yanaşı müəyyən çərçivədə atəşkəsə nəzarət etmək üçün türk hərbiçiləri də fəaliyyət göstərirlər”.
Qeyd edək ki, Azərbaycana səfəri zamanı Prezident Rəcəp Tayyip Ərdoğan bildirib ki, Qarabağ Zəfəri ilə Qafqazda yeni dönəmə qədəm qoyuldu.
Yunis Abdullayev
