“Zəngəzur dəhlizi yalnız yüklər üçün deyil, həmçinin elektrik enerjisi üçün də mühüm marşrut ola bilər”.
Bu sözləri Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev Bakıda keçirilən 27-ci Enerji forumda bildirib. Dövlət rəhbərinin sözlərinə görə, məsələ ilə bağlı artıq ciddi işlərə başlanılıb, eyni zamanda bu istiqamətdə investisiyaların yatarılmasına yönəlik addımlar atılır.
Ümumiyyətlə, ölkə iqtisadiyyatının şaxələndirilməsində elektrik enerji istehsalının artırılması əhəmiyyətlə rol oynayır. Bildiyimiz kimi, Azərbaycan neft və qazla yanaşı qonşu ölkələrə elektrik enerjisi də ixrac edir.
Azərbaycan Energitika Nazirliyinin 2021 - ci il üzrə təqdim etdiyi hesabatına əsasən, Azərbaycan İrana 257,5 mln. kVt/st, Türkiyəyə 720,6 mln. kVt/st, Rusiyaya 95,2 mln. kVt/st, Gürcüstana isə 600,1 mln. kVt/st elektrik enerjisi ixrac edir. Hesabatda həmçinin qeyd edilir ki, Azərbaycanın idxal etdiyi 151,6 mln. kVt/st elektrik enerjisinin 31,9 mln. kVt/st İranın, 95,1 mln. kVt/st Rusiyanın, 24,6 mln. kVt/st Gürcüstanın payına düşür.
Bununla yanaşı, Azərbaycanda enerji istehsalında artım müşahidə edilir, o cümlədən bu sahədə zəruri və önəmli tədbirlər görülməkdədir.
Dövlət Statistika Komitəsinin 2022-ci il yanvar ayının yekunları üzrə hesabata görə, Azərbaycanda elektrik enerjisinin istehsalı ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 8,1% artaraq 2 milyard 406,5 milyon kVt/saat olub.
Bir məqamıda nəzərə almaq lazımdır ki, xarici şirkətlərlə əməkdaşlıq çərçivəsində işğaldan azad edilən torpaqlarda yeni su, külək və günəş elektrik stansiyalarının tikilməsi planlaşdırılır.
İqtisadçı-ekspert Xalid Kərimli Ednews - a açıqlaması zamanı qeyd edib ki, Qarabağ və Zəngəzur bölgəsində hazırda tikilən elektrik stansiyların və obyektlərin fəaliyyəti qarşıda duran problemləri həll etmək iqtidarında olacaq.
“Azad olunan torpaqlarda enerji təzcihatı ilə bağlı aparılan işlərdə ənənəvi elektrik stansiyalarının qurulması ilə bərabər alternativ enerji mənbələrinə də üstünlük verilir. Kəlbəcər və Laçında dağ çaylarının üzərində su elektrik stansiyaları qurulur, eləcədə Qarabağın bir çox bölgələrində külək və günəş pannelərindən ibarət sahələr salınır. Məsələn, Zəngəzurda yenicə açılan Ağıllı kəndin elektrik təzcihatı günəş enerji sistemi ilə təmin olunub. Qarabağda elektrik stansiyalarının və digər obyektlərin qurulmasında əsas məqsəd həm enerji təzcihatını dayanıqlı etmək, həm də müasir üsullardan istifadə edərək əfraf mühiti çirklənmədən qorumaqdır”.
X.Kərimlinin sözlərinə görə, Cəbrayılda qurulan elektrik qovşağı nəinki Qarabağı və Şərqi Zəngəzuru, hətta Qərbi Zəngəzurdan keçməklə Naxçıvanı elektrik enerjisi ilə təmin edə bilər.
“Cəbrayılda 330 kilovatlıq yarım elektrik stansiyasının qurulması ilə bərabər elektrik qovşağı da yaradılır. Bu elektrik qovşağı təkcə rayonda tikilən yarım elektrik stansiyaların yox, həmçinin İmişlidə və bəzi rayonlarda yarım stansiyların işini daha da təkmilləşdirəcək. Növbəti mərhələdə isə Cəbrayıl elektrik qovşağından Naxçıvana ötürülən elektrik enerjisi Türkiyənin şərq bölgələrinə ixrac edilməsi nəzərdə tutulur. Bununla yanaşı, Qərbi Zəngəzur vasitəsi ilə ötürüləcək elektrik enerjisi Naxçıvanı Türkiyə və İrandan olan asıllığını azaldacaq”.
Sonda X.Kərimli Ermənistanın Azərbaycanın enerji bazarında yer almasının da mümkün olduğunu bildirib.
“Ermənistanla kommunikasiya xəttlərinin açılmasından, o cümlədən sülh müqaviləsinin imzalanmasından sonra bu ölkə ilə istənilən sahədə ticarət əlaqələrinin qurulması mümkün olacaq. Azərbaycan Ermənistana enerji məhsulları da ixrac edə bilər”.
Yunis Abdullayev