Abidənin tikilmə tarixinin 14-cü əsr olduğu güman edilir. Abidə Elxani hökmdarı Hülakü xanın arvadının şərəfinə tikilib, ona görə də bəzi mənbələrdə abidənin adı Quti abidəsi kimi çəkilir. Baş tağın üzərindəki Quti xanımın adına olan yazılar da bu fərziyyənin gerçəkliyini sübut edir.
Mavzoleydən 29 metr aralıda 12-ci əsrin sonu, 13-cü əsrin əvvəlində tikildiyi güman edilən iki minarə var. Yerli əhalinin dediyinə görə həmin minarələrdən biri yanaşı duran qız və oğlan rəmzidir. İsamda insan şəkli çəkmək qadağan olunduğundan, insanlar öz sevdiklərinin şərəfinə abidələr ucaldırdılar.
Bu mavzoley də oxşar tipli digər abidələr kimi alt və üst hissədən ibarətdir ki, alt hissə basdırılan bədən- insanın fiziki varlığı üçün, üst hissə insanın mənəvi varlığı, ruhu üçün nəzərdə tutulub.
Ona görə də alt hissə sadə daş platformadan, üst hissə insan ruhunun aliliyini göstərmək üçün daha mürəkkəb və bəzəkli naxışlardan tikilib. Bu da abidənin insan bədəni və ruhu ilə əlaqəli olduğunu göstərir.
Platformanın üzərindəkı dodekaqondan (12 bucaqlı) yuxarıda 4 portal (tağ giriş) və hər portal arasında 3 yarım silindir var (12 yarım-silindir). Onların çıxıntılı yarım dairəvi quruluşu abidəyə kənardan gözəl görünüş bəxş edir. Həmçinin bu silindirlərin rolu binanı müxtəlif bucaqlardan işıqlandırmaq və ona daha hündür, uca, qalaya bənzər görünüş verməkdir. Dörd tərəfdən girişi təmin edən dörd tağvarı portalların da balaca ölçüdə tikilmə səbəbi binanın ümumi görünüşünü böyük göstərməkdir. Portallar üzəridə nəbati naxışlar olan şərq ornamentləri olan keramikalarla örtülüb.
Binanın fasadı iki fərqli rəngli kərpiclə, naxışlara bənzər əlyazmalarla örtülüb. Əlyazmalar ərəbcə olduğundan binanın bütün örtüyünü əhatə edən nəbati naxışlara bənzəyir.
“La Ilaha Illalah, Muhammadur Rasulullah Sallalahi Ali”
Tarix boyunca Qarabağlar abidəsinə müxtəlif ölkələrdən səyyahlar və tarixçilər səfər ediblər, tarixi hadisələri ortaya çıxarmaq məqsədilə, abidənin hər izini diqqətlə incələyib onda gizlənən mənaları araşdırmağa çalışıblar. Deyilənə görə türk səyyahı Övliya Çələbi də Naxçıvana səfərində yolunu bu abidədən salıb. Portallardan birinin Üüzərində onun bu sözləri oxuduğu güman olunur:
“Ya Maliki Gahar, Hokmdara da divan tutmaq olar”
Türkan Devricova
