Müharibə zamanı yükdaşıyan işləyərkən aldığı güllə yarasının üzündə ləkəsi qalmış Qoçaq Əsgərov xalq mahnılarının məşhur ifaçısı oldu.

Qoçaq Əsgərov əsgər yoldaşı ona deməyənə kimi üzündən axan isti qanı görməyib.

Onlar 1988-1993-cü illərdə gedən Dağlıq Qarabağ müharibəsi dövründə Azərbaycanın Füzuli rayonunda bu əraziləri müdafiə edən hökumət qoşunlarına yardımçı olan kənd polisləri idilər.

O zaman 15 yaşı olan Əsgərovun sol gözündə ağrılar başladı. Gözünün daxilində qəlpə qalmışdı.

"Mən onu çıxarmağa çalışdım, ancaq gözümü də çıxara biləcəyimi anlayaraq ona dəymədim", O, paytaxt Bakıdakı bir kafedə Əl-Cəzirəyə deyir.

Yeniyetmə gözünü itirməsinin onun ölkənin ən tanınmış və hörmətli müğənnilərindən birinə çevriləcək bir yolda ilk epizod olacağından bixəbər idi.

Əsgərov ənənəvi xalq musiqisinin türk və Mərkəzi Asiya forması olan, lirik şeriyyatı və güclü vokal imkanları tələb edən Muğamın ustası hesab olunur.

"Mənim Londonda Royal Albert Hall-dan, Parisdə YUNESKO-nun konsert salonundan Yeni Zelandiyaya qədər müxtəlif yerlərdə ifalarım olub", o telefonunda konsertlərdən olan şəkillərə baxaraq dedi.

O, Yunanıstanda keçirilən xalq musiqisi festivalında Pakistanlı Qavali müğənnilərilə improvizə olunmuş, sadə bir təbəssümlə müşayət olunan ifanın yer aldığı videonun üzərində durur.

Gözünü itirəndən sonra Əsgərov digər yüz minlərlə insanla bərabər qaçaraq Bakıda məcburi köçkün kimi yaşamağa başladı.

Onun Qoçəhmədli kəndi erməni silahlı qüvvələri tərəfindən işğal olunub və hazırda separatçıların əlindədir, yəni 39 yaşlı bir insan 20 ildən çoxdur ki, evinə gedə bilmir.

        "Azərbaycanda çox yaxşı muğam ifaçıları var, amma Əsgərovun səsi qədər gözəl səs çox azdır" - Sənubər Bağırova, ETNOMUSİQİÇİ

Bakıda əvvəlcə qohumlarının evində yaşayır, ancaq sonra şəhərin tarixi bazarında işə başlamaqla öz həyat yolunu tapmağa çalışır.

Orada o, malları şəhərin zəngin sakinləri üçün avtomobillərə daşıyırdı, iş zəif olanda isə muğam ifa edərək başını qatırdı.

Bir gün müştərilərindən birinin diqqətini cəlb etdi.

"O, xüsusi istedadımın olduğunu və heç bir şey etməsəm bunun itəcəyini dedi".

Bu söhbətin olması Əsgərovun içində həvəsin artmasına kifayət etdi.

Bir neçə ay ərzində o Asəf Zeynallı adına Musiqi Kollecinə daxil oldu, sonra musiqi təhsili sahəsində ölkənin aparıcı ali təhsil müəssisəsi sayılan Üzeyir Hacıbəyov adına Bakı Musiqi Akademiyasında təhsil aldı.

Əsgərov təhsilini sinif yoldaşları ilə rəqabətdə geniş vokal diapazonu ilə seçilməklə başa vurdu.

Daha sonra, 2007-ci ildə BBC-dən olan prodüserlərin diqqətini çəkən müğənni ondan Londona gəlməsini və Royal Albert Hall-da çıxış etməyi xahiş edən milli TV-ya yol aldı.

Bu gündən etibarən o beynəlxalq bir ifaçı kimi xalq musiqiçiləri üçün yeni məhsul yaratdı.

Muğam ifaçısı Alim Qasımovun Bakıdakı performansı. [Robert Prezioso / Getty Images]

Etnomusiqiçi və YUNESKO-nun eksperti Sənubər Bağırovanın sözlərinə görə, Qoçağı digərlərindən fərqləndirən onun səsi və muğamı unikal şəkildə interpretasiya etmək qabiliyyətidir.

"Səslər insanın üzünə bənzəyir, bəziləri adi görünür, digərləri isə gözəlliyi və harmoniyası ilə bizi cəlb edir, bizi baxmağa və onlardan zövq almağa məcbur edir", deyə Bağırova bildirdi.

“Azərbaycanda çox yaxşı muğam ifaçıları var, amma Əsgərovun səsi qədər gözəl səs çox azdır”.

"Bu nadir, gözəl bir tembrdir ... və eləcə də geniş diapazondur".

Bağırovanın sözlərinə görə, Əsgərovun mahnıları dünyəvi olsalar da, ehtirası, dramanı və "ruhi vəziyyəti" özündə əks etdirir.

Qloballaşma problemlərinə və Azərbaycanda qərb musiqi formasının tətbiq olunmasına baxmayaraq, muğama ölkənin gəncləri arasında tələbat var.

"Gənc musiqiçilər caz və ya pop musiqisi dinləyə bilər, amma muğamı da dinləyirlər".

Britaniyalı televiziya qrupu Bakıdakı musiqi kollecini çəkmək üçün dəvət olunduqları zaman prodüserlər muğam dərslərində oxuyan gənc tələbələri görəndə şok oldular.

Bağırova kimi, Əsgərov da bu sahənin həmişə yaşayacağını düşünür.

"İnanıram ki, onu indiki dövrdə və keçmişdə olduğu qədər gələcəkdə də sevəcəklər", o deyir.

"Məncə, muğam yalnız insanlar Allahın varlığını qəbul etmədikləri zaman yox olacaq, çünki bu Allahın şərq mədəniyyətinə bəxş etdiyi hədiyyədir".

Şafiq Mandai