Ölkələrin inkişafında xüsusi yerə sahib olan iqtisadiyyatda baş verən dəyişikliklər hər gün insanlar tərəfindən böyük maraqla izlənilir. ABŞ, İngiltərə, Almaniya olmaqla dünya dövlətlərinin əksəriyyətində yaşanan inflyasiya qlobal miqyasda narahatlığa səbəb olub. Mövcud vəziyyətin səbəbi isə hər ölkə üçün müxtəlifdir.
Xatırladaq ki, inflyasiya şəraitinin mərkəzi bankları öz siyasətlərini dəyişdirməyə məcbur etməsindən sonra ABŞ Mərkəz Bankının sədri Jerome Powell “Federal Açıq Bazar Komitəsinin inflyasiyanın hədəfimizə uyğun gəlməsini təmin edəcək vasitələrdən istifadə edəcəyini” bildirib.
İnflyasiya ABŞ-da 7% və Almaniyada 5.3% benzin və qida məhsullarının qiymətləri yüksəldərkən, Belçikada enerji qiymətlərinin 7.6% artmasına səbəb olub. Yaranmış şərait nəinki həmin ölkələrdə yaşayan əhalini, həm də başqa dövlətlərdən olan insanları da narahat etdiyindən bir çox suallar yaradır.
Bəs, inflyasiyanı yaradan əsas səbəblər hansılardır?
Bu suala iqtisadçı Eldəniz Əmirovla cavab tapmağa çalışdıq.
O, Ednews-a açıqlaması zamanı dünyada inflyasiya səviyyəsinin sürətlə artmasını pandemiya şəraiti ilə əlaqələndirib.
“İstər ABŞ, istərsə də Avropa ölkələrində inflyasiyanın artımındakı səbəb təbii olaraq pandemiyadır. Pandemiya dövründə iqtisadi aktivliyi artırmaq məqsədilə ABŞ-ın Federal Ehtiyat Sistemində uçot dərəcəsi 0 dərəcəyə qədər endirilib. Lakin, iqtisadi aktivliyin artması inflyasiya meyllərini sürətləndirib.”
O yaranmış vəziyyətin səbəbini yalnızca uçot dərəcəsinin endirilməsində deyil, həm də dünya iqtisadiyyatına daxil edilmiş 17 trilyon dollar məbləğində vəsaitdə də görür.
“İqtisadi aktivliyi artırmaq üçün qlobal iqtisadiyyata ABŞ da daxil olmaqla dünyanın aparıcı dövlətləri tərəfindən daxil edilən 17 trilyon dollar məbləğində vəsait həmin dövrdə dünya üzrə 83 trilyon dollar həcmində ÜDM-in 21-22%-i təşkil edib. Bu vəsait real sektora yönəlmədiyindən əlavə pul kütləsi dövriyyəyə daxil olub və inflyasiya son 30 ilin ən yüksək səviyyəsinə çatıb.”
Söhbət zamanı o, ABŞ-ın inflyasiyanın yüksəlməsinin qarşısını almaq məqsədilə gördüyü tədbirlərdən də danışıb.
“İnflyasiyanın qarşısını almaq üçün ABŞ-ın Federal Ehtiyat Sistemində tam 8 dəfə toplantının olacağı gözlənilir. Bu toplantılarda yenidən uçot dərəcəsinin qaldırılması planlaşdırılır.”
Deputat Vüqar Bayramov isə düşünür ki, bu gün dünyada ən qlobal problem sayılan ərzaq da daxil olmaqla bir sıra məhsulların qiymətlərin artmasına səbəb birbaşa inflyasiyadır.
“2021-ci il dünya bazarında rekord qiymət artımları ilə yadda qaldı. Davam edəcəyi proqnozlaşdırılan ərzaq məhsullarında 38%, taxılda isə 45% olan qiymət artımına səbəb dünya bazarında pandemiyaya görə tələbin artması, təklifin azalmasıdır.”
O, inflyasiyanın Azərbaycan üçün yaratdığı nəticələr və onların aradan qaldırılması yollarından da söz açıb.
“Əsasən istehlak bazarında müşahidə edilən inflyasiya Azərbaycanın idxal etdiyi məhsulların qiymətlərində öz əksini tapıb. Ölkəni mövcud şəraitə uyğunlaşdırmaq məqsədilə dövlət siyasətinin əsas istiqamətlərindən biri yerli istehsalın artırılması və tələbin daxili istehsal hesabına ödənilməsi olub. Növbəti illərdə ərzaq qıtlığı olacağını nəzərə alaraq Azərbaycan ərzaq məhsullarına olan tələbi yerli mənbələr hesabına ödəməyə çalışacaq”.
Aysel Bədəlova
.jpeg)
.jpg)
