Xəbər verdiyimiz kimi, Macarıstanın xarici işlər naziri Peter Siyarto Budapeştdə səfərdə olan Azərbaycanın iqtisadiyyat naziri Mikayıl Cabbarov ilə birgə mətbuat konfransında Azərbaycan qazının nəqli ilə bağlı mühüm açıqlama verib.
O, qeyd edib ki, Avropanın dörd ölkəsi – Bolqarıstan, Ruminiya, Macarıstan və Slovakiya Avropa İttifaqından Azərbaycan qazının nəqlini təmin etməyi xahiş edib.
Onun sözlərinə görə, Azərbaycanın təbii qazının hasilatının artması Macarıstanın və Mərkəzi Avropanın enerji təhlükəsizliyində mühüm rol oynaya bilər. Lakin Macarıstanın rəmisi qazın nəqli üçün lazımi infrastrukturun qurulması və bura maliyyə yatırılmasının zəruri olduğunu bildirib.
Məsələ ilə bağlı Ednews-a açıqlamasında Neft Araşdırmaları Mərkəzinin sədri İlham Şaban bildirib ki, bir çox Avropa ölkələri Rusiya qazından asıllığı azaltmaq üçün alternativ enerji mənbələri axtarmağa başlayıblar.
Onun sözlərinə görə, Azərbaycan qazı Avropanın enerji təhlükəsizliyi konsepsiyasında xüsusi əhəmiyyətə malikdir.
“Şərqi Avropa ölkələri Rusiya qazından tamamilə asılıdır. Bu da həmin ölkələrdə enerji problemləri, daha doğrusu enerji qıtlığına səbəb olur. Buna görə də həmin ölkələrin hökumətləri öz enerji təhlükəsizliyini sabit saxlamaq üçün alternativ enerji mənbələrini nəzərdən keçirirlər. İlk növbədə dənizi çıxışı olan ölkələrdən maye qazın alınıb Mərkəzi Avropa ölkələrinə daşınması ilə bağlı işlərin görülməsi planlaşdırılır. Lakin eyni zamanda nəzərə alınır ki, mayen qazın daşınması üçün xeyli maliyyə vəsaitin xərclənməsi tələb olunur. Ona görə də onların planlarında boru kəmərlərin tikilməsinə də yer ayrılıb. Hazırda Avropanın gündəmində Əlcəzayir və Azərbaycan qazının boru kəmərləri vasitəsilə nəql olunması aktual məsələ hesab olunur”.
Brüsselin bu məsələyə priotet kimi yanaşmasına gəlincə isə ekspert vurğulayıb ki, Avropa Komissiyasında enerji məsələlərinin nəzərdən keçirilməsi və bununla bağlı yekun qərarların verilməsi uzun müddət vaxt tələb edir.
“Azərbaycan qazına ehtiyac duyan artıq dörd ölkə Avropa Komissiyasına müraciət ediblər. Komissiya da bürokratik nəhəng bir qurumdur. Avropa İttifaqının bu institutunda enerji təhlükəsizliyi ilə bağlı bütün önəmli məsələlər mərhələli şəkildə nizamlanır. İlk növbədə boru kəmərlərinin tikilməsi və onların ləvazimatlarının planlaşdırılması, eləcə də layihələrə maliyyə vəsaitlərinin ayrılmasına diqqət ayrılır. Avropa İttifaqı və təbii qaza ehtiyacı olan ölkələr nə qədər maliyyə sərf etməlidir məsələsi xüsusi yer tutur. Sonrakı mərhələdə isə tenderlər elan olunur, sonra isə tenderlərin qalibləri müəyyən edilir. Bütün bu mərhələlər uzun zaman aparır, bir çox işləri yubadır. Məsələn, Yunanıstan-Bolqarıstan və Trans-Adriatik qaz kəmərinin tikintisində ləngimələrin baş verməsinə şahidi olmuşuq”.
Ekspert əlavə edib ki, Avropa İttifaqı dörd ölkənin təklifini yüksək dəyərləndirərsə, Azərbaycan qazını nəql edən infrastrukturun qurulmasına maliyyə vəsaiti ayıracaq.
Sonda İlham Şaban bildirib ki, Bolqarıstan, Ruminiya və Macarıstanı təbii qaz ilə təminatında Azərbaycanın təbii qaz ehtiyatları var.
“Bu ilin 18 iyulunda Azərbaycan və Avropa Komissiyası arasında mühüm sənəd imzalanıb. Bu sənədə görə, Azərbaycan 2027-ci ildən etibarən Avropa bazarına 10 kub metr əlavə qaz ötürəcək. Avropa İttifaqı həmin qaz həcmləri üzərində düşünməlidir. Ölkəmizin təbii qaz resurs ehtiyatları artmaqdadır. Kommersiya qaz ehtiyatlarımızda da artımlar müşahidə olunur”.
Yunis Abdullayev