Prezident İlham Əliyevin “Azərbaycanda icbari tibbi sığortanın tətbiqinin təmin edilməsi ilə bağlı bir sıra tədbirlər haqqında” 20 dekabr 2018-ci il tarixli 418 №-li Fərmanına əsasən 1 yanvar 2020-ci ildən ölkə üzrə icbari tibbi sığortanın tətbiqinə başlanılacaq. Hal hazırda bu xidmət pilot versiyada Mingəçevir, Ağdaş, Yevlax və Naxçıvan Muxtar Respublikasının Sədərək bölgələrində tətbiq olunur. Ölkənin poliklinikalarında sığorta siyasətinin qeydiyyatı üçün əhalidən pasport məlumatları toplanır. Bəzi klinikalar işçilərini mənzillərə göndərir və sakinlər barədə məlumatları bir dəftərə qeyd edirlər, digər poliklinikalar isə binaların divarlarına vətəndaşlardan şəxsiyyət vəsiqələrinin surətlərini gətirməyi xahiş edən reklam yerləşdirirlər.
Eyni zamanda, azərbaycanlı həkimlər arasında icbari tibbi sığortanın (İTS) tətbiqinin qarşısını almağa yönəlmiş fəal lobbi formalaşır. Sosial şəbəkələrdə və mediada yeniliklə bağlı mənfi rəylər var. Yazırlar ki, ABŞ-da icbari tibbi sığorta yoxdur, icbari tibbi sığortanın tətbiqi həkimləri əlavə gəlirdən məhrum edəcək və tibb işçilərimizin əmək haqqı normal həyat şəraiti üçün yetərli deyil.
“Problem ondadır ki, bu və ya digər şəkildə detallara varmamalı olacağıq, belə ki, həkimlərin, tibb bacılarının və digər işçilərin maaşları artmayacaq, üstəgəl mentalitet də var. Bizdə, özəl klinikalarda həkimlər sığortalı xəstələrə düşmən kimi baxırlar, çünki onlardan qalan qazanc özləri ödəniş edənlərə nisbətən daha az olur (baxmayaraq ki, bu klinika rəhbərliyi tərəfindən qurulmuş hiylədir, lakin bu demək olar ki, hər yerdə belədir). Ona görə dövlət xəstəxanalarında vəziyyət çətin ki, daha yaxşı olsun", deyə həkim Murad Ələsgərov Disput.az-a danışıb.
Modern.az saytı xəbər verir ki, jurnalistlərə verilən məlumata görə, əhali tərəfindən çoxdan gözlənilən yeniliyin tətbiqi daha bir il təxirə salınacaq. Məcburi tibbi sığortanın tətbiqinə hazırlıq müddətinin daha bir il uzadılması ilə bağlı qanuna düzəlişin qəbul ediləcəyi gözlənilir. Beləliklə, “Tibbi sığorta haqqında” 28 dekabr 2018-ci il tarixli qanunun icrası 2021-ci il yanvarın 1-dək təxirə salınacaq.
"Azərbaycan həkimləri icbari tibbi sığorta sisteminə qarşıdırlar" - bubusinesstimes.az saytında dərc olunan məqalənin (03/02/2019) adı belədir. Jurnalist dövlət xəstəxanasında işləyən bir həkimlə danışıb, kimliyi açıqlanmayan şəxs icbari tibbi sığorta sisteminin niyə pis olduğunu söyləməyə razı olub. Həkimin sözlərinə görə, icbari tibbi sığorta sistemi bizdə tətbiq ediləcək formada nə xəstələr, nə də həkimlər üçün yaxşı bir şey vəd etmir.
“Xəstələrdən başlayaq. Hər bir həkimin xəstəyə fərdi yanaşması, müalicə metodları var. İcbari tibbi sığorta sistemi isə xəstələrə standart yanaşmanı tələb edir. Bundan əlavə, ilkin məlumatlara görə, icbari tibbi sığorta siyasətində yalnız ucuz dərmanlar pulsuz olacaq. Məsələn, bu yaxınlarda Azərbaycanda yeni bir dərmanın təqdimatında iştirak etmişdim, amma onun qiyməti ucuz deyil. Beləliklə, onu xəstələrə təyin etmək hüququm olmayacaq, çünki o, icbari tibbi sığorta proqramının pulsuz dərman siyahısına daxil edilməyib. Əgər mən xəstəyə bu dərmanı yazsam, o zaman xəstənin məndən şikayət etmək hüququ olacaq, çünki ona pullu dərman təyin etmişəm və heç kim bunun zərurət olduğunu başa düşməyəcək. Nəticədə bu, əhalinin sağlamlığına mənfi təsir göstərəcək", deyə həkim bildirib.
Bir çox insanlar yanlış olaraq icbari tibbi sığortanın həkimlərin maaşlarının əhəmiyyətli dərəcədə artmasına səbəb olacağına düşünürlər. Bu qismən doğrudur, artım olacaq, amma çox yox.
"İndi 300 manata yaxın pul alıram. İcbari tibbi sığorta tətbiq olunduqdan sonra məbləğ 200 manat artacaq. Şübhəsiz, bu məbləğ də özümü və ailəmi tam təmin etməyə imkan vermir. Bu səbəbdən indi bir çox dövlət sektorunda çalışan həkimlər özəl klinikalarda iş axtarır. İcbari tibbi sığortanın pilot modelinin tətbiq olunduğu bölgələrdə təcrübəli həkimlərin özəl sektora axını müşahidə olunur. Eyni hal Bakıda da olacaq. Bir çox həkimlər, eləcə də mən özəl sektorunda iş axtarırıq. Dövlət sektorunda yalnız gənc və təcrübəsiz həkimlər qalacaq. Bundan əlavə, böyük ixtisarlar olacaq, dövlət artan maaşları ödəməmək üçün həkimləri və digər tibb işçilərini işdən azad edəcək", həkim sonda deyib.
"Xidmət İş" Həmkarlar İttifaqları Konfederasiyasının vitse-prezidenti Cəmaləddin İsmayılov icbari tibbi sığortanın tətbiq olunmasının uğurlu olacağına inanmadığını deyib.
“Pilot bölgələrin həkimləri ilə danışdım və hamısı orada baş verənlərdən narazıdırlar. Həkimlərin üzərinə böyük bir yük düşüb, xəstələrdən ibarət böyük növbə yaranıb. Hesab edirəm ki, əhalinin öz sağlamlığını hansı sığorta agentliyində sığortalaması seçimi barədə düşünmək lazımdır. Seçimin geniş olması üçün prosesə özəl sığorta şirkətləri də cəlb edilməlidir. Cavabsız qalan çoxlu suallar var”, - deyə C.İsmayılov qeyd edib.
Əlavə edək ki, Mingəçevirdə pilot layihənin təcrübəsi icbari tibbi sığorta ilə keyfiyyətcə yeni və yüksək səviyyədə tibbi xidmət göstərilməsi ilə bağlı iddiaların yalan olduğunu göstərdi. Belə ki, 2019-cu ilin iyul ayında bu şəhərdə Mingəçevir sakini İmamverdi İsmayılov yerli xəstəxananın həyətində intihar etdi. O hərarəti 37,7 dərəcəni ötmüş uşağını xilas etməyi xahiş etdikdən sonra iki dəfə özünə qəsdə cəhd edib. Lakin İsmayılovun fikrincə, həkimlər səhlənkarlıq göstəriblər. İcbari Tibbi Sığorta üzrə Dövlət Agentliyinin və Mingəçevir MRX-nın rəhbərliyi intihar edən İmamverdi İsmayılovun ailəsinə və yaxınlarına dərin hüznlə başsağlığı verib.
Kamal ALİ
