Hazırda Azərbaycanda və dünyada ən geniş yayılmış xəstəliklərdən biri xərçəng xəstəliyidir. Hər il dünyada 160 milyona yaxın insan bu xəstəliyə yoluxur. Ölkəmizdə il ərzində təqribən iki minə yaxın insan xərçəng xəstəliyi aşkarlanır. Qadınların böyük əksəriyyətində xərçəng döş qəfəsi nayihəsində, uşaqlarda adətən daxili orqanlarda və qanda, kişilərdə isə daha çox ağ ciyərlərdə yaranır.
Həkimlər xərçəngdən effektiv müalicədə ən vacib iki detalın olduğunu qeyd edirlər:
- Xərçəngin daxili orqanlara yayılmadan aşkarlanması;
- Xəstənin motivasiyası və həyatda qalma arzusu
Azərbaycan səhiyyəsinin hazırkı durumu bu xəstəliyə yoluxan vətəndaşlarımızda ciddi ümidsizlik yaradır. Çoxları bu xəstəliyin müalicəsinin mümkün olmadığını düşünsə də minlərlə azərbaycanlı xərçəng xəstəliyindən tam sağala bilib.
Yuxarıda qeyd edildiyi kimi xəstənin xərçəngə qalib gəlməsi üçün ən vacib detallardan biri onun motivasiyası və həyat eşqinin yüksək olmasıdır. Bu məqalənin yazılma səbəbi də məhz xərçəng xəstəliyinə yoluxan vətəndaşlarımızın həyatı dörd əllə qucaqlaması və ümidlərini heç vaxt itirməməsi üçündür...
Keçək məqalənin səbəbkarına.
Ötən günlərdə telefonuma bir zəng gəldi. Çox hörmət etdiyim bir dostum məndən bir yaxınına yardım etməyimi xahiş etdi. Əlimdən gələn bir işdirsə dərhal yardıma hazıram dedim
Günorta vaxtı dostumun “N” adlı tanışı (adı şəxsi səbəblərə görə açıqlanmır) çalışdığım ofisə gəldi və mən o gün çox mübariz və idealist olan bir qadınla tanış oldum. Bəli, qarşımdakı bir qadın idi, həm də xərçəng xəstəliyə qalib gələn bir qadın...
Ona necə kömək edə biləcəyimi sordum. Mənə bir müddət əvvəl xərçəng xəstəliyinə qalib gəldiyini, lakin hər il yüzlərlə vətəndaşımızın bu xəstəlikdən dünyasını dəyişdiyini bildirdi:
“Mən bu xəstəliyə qalib gəlmişəm. Mən bacarmışamsa hər kəs bacara bilər. Həmcinslərimin bu xəstəliyə təslim olmasını istəmirəm. Bu xəstəliyə yoluxmuş insanlara kömək etmək, onlara əl uzatmaq, onlara motivasiya vermək və bu tipli xeyriyyəçiliklə məşğul olmaq istəyirəm”.
Bu fikirləri eşidəndə qarşımdakının nə qədər vəfalı və xeyirxah bir insan olduğunu düşündüm. Lakin mən ona necə kömək edə bilərdim?
“Mənim məsləhətə ehtiyacım var. Tam ayrı sektorda çalışıram, ixtisasca mühasibəm. Amma mən ona görə xərçəngə qalib gəlməmişəm ki, həyatımı əvvəlki tək, heç nə olmamış kimi davam etdirim. Minlərlə vətəndaşımız xərçəng qarşısında aciz durumdadır, onlara əl tutmak, dəstək olmaq lazımdır. Onlara yardım etmək istəyirəm. Dəyişmək, ətrafımı da dəyişdirmək və insanlara fayda vermək istəyirəm. Hətta gülməli çıxacaq lakin, millət vəkili olmağı belə düşünürəm” – dedikdə mən “N” xanımın mənə niyə müraciət etdiyini anladım. Ona siyasi və sosial sferadakı insitutlarla sıx bağ qurması gərəkdiyini bildirdim və bunun üçün yardım sözü verdim. Lakin mövzu mənim məsləhətlərim deyil, mövzu, xərçəngə qalib gəlmiş bir Azərbaycan qadının düşüncələridir. Qadın ölümlə üz-üzə gəlib, ölümlə vuruşub, həyatda qalıb. Və o, həyatda qalmasını sadə bir həqiqət kimi qəbul etmir. “N” düşünür ki, yaşayırsa, sağlamdırsa, nəfəs alırsa bunun bir səbəbi olmalıdır. O, bu səbəbi tapıb. “N” üçün bu gün həyatda qalma səbəbi digər həmvətənlərinin də xərçənglə mübarizəsinə dəstək olmaqdır.
Bu məqaləni ondan xəbərsiz yazdığımdan adını və soyadını qeyd edə bilmirəm. Lakin düşünürəm ki, belə cəsarətli və düşüncəli qadınlarımızı hər kəs tanımalıdır və onlar xərçənglə mübarizə aparan qadınlarımıza örnək olmalıdır.
Məqalənin sonunda Azərbaycan həkimlərinə də müraciət etmək istəyirəm. Türkiyədə, 1998-ci ildə Dr. Üstün Ezer adlı bir həkim xərçəng xəstəliyinin bir növü olan leykozla mübarizə üçün Leykoz Vəqfini (Losev Vakfı) yaratdı. Ezer həkimin yaratdığı bu vəqf 1998-ci ildən bu günə minlərlə uşağı ölümdən xilas edib. Niyə bir cəsarətli və xeyirxah həkimimiz xərçənglə mübarizə üçün bir xeyriyyə cəmiyyəti yaratmır? Sirr deyil ki, xərçəngdən müalicə üçün böyük maliyyə vəsaiti gərəkdir. Hər il vətəndaşlarımızın əksəriyyəti xərçəngə deyil, əslində pulsuzluğa, yoxsulluğa məğlub olur və dünyasını dəyişir. Azərbaycanda Losev kimi bir xeyriyyə cəmiyyəti yaratsanız, buraya imkanlı vətəndaşlarımızın maddi dəstəyini yönəltsəniz, kasıbların və yoxsulların pulsuz müalicəsini həyata keçirsəniz həqiqətən də Azərbaycan xalqına və səhiyyəsinə böyük töhvə vermiş olarsız.
“N” xərçəngə zəfər çalmış bir qəhrəmandır, o buna nail oldu, siz də bacara bilərsiniz...
Nicat İsmayılov
