Koronavirus: kimlər üçün təhlükəlidir?

Sağlamlıq 14:12 25.03.2020

Kişilər, qadınlar və uşaqlar COVID-19-a eyni tezliklə yoluxurlar, ancaq yoluxmanın nəticələri fərqli olur, çünki burada başlıca rolu yaş, cins və daha öncəki xəstəliklər oynayır.

“EDNews” xəbər verir ki, bu barədə məqaləni “Deutsche Well” dərc edib.

Koronavirusla bağlı iki xəbər var: yaxşı və pis. Pis xəbər ondan ibarətdir ki, koronavirusun yayılması yaxın aylarda daha sürətlənəcək və nəticədə əhalinin 2/3 hissəsi bu virusa yoluxacaq. Buna əmin olan Berlinin “Şarite” klinikasının aparıcı virusoloqu Kristian Drostendir. Onun fikrincə, istilərin başlaması və klassik soyuqdəymə ilə qrip mövsümünün başa çatması COVID-19 ətrafındakı vəziyyəti dəyişməyəcək.

Yaxşı xəbər isə ondan ibarətdir ki, yoluxanların çoxunda xəstəliyin simptomları yüngül keçəcək. Beləliklə, payızda, yəni soyuqdəymə xəstəliklərinin növbəti dalğasında əhalinin əksəriyyətində koronavirusa qarşı antikor (başqa sözlərlə, sonradan qazanılmış immunitet) əmələ gələcək.

Risk qrupuna yaşlı insanlar daxildir

Koronavirusun yayılması, ilk növbədə, yaşlı insanlar üçün təhlükəlidir. Belə ki, 65 yaşdan başlayaraq koronavirusa yoluxmuş insanlar arasında ölüm səviyyəsi həndəsəsi silsilə ilə artır. Misal üçün, Çində yaşı 40-dək olan insanlarda yoluxma faizi 0,2%-dir, ancaq 70-79 yaş aralığındakı insanlarda bu göstərici 8%-ə yüksəlir, 80 yaşdan başlayaraq isə - 14,8%.

Beləliklə, koronavirus pandemiyası dövründə yaşlı insanlar, xüsusilə xronik xəstəliyi olan ahıllar qorunmalıdırlar. Bu risk qrupuna daxil olanlar insanların sıx olduğu yerlərdən uzaq durmalıdırlar.

Karantin altında olan yaşlılara nəvələri ilə zaman keçirmələrinə imkan verilməməlidir. Bundan başqa, onların mağazalara getmələrnə də əngəl olmaq vacibdir. Yaşlıların yaxınları ərzağı və digər məhsulları birbaşa onların evinə çatdırmalıdırlar.

Koronavirus qurbanlarının, demək olar ki, hamısında daha öncə müəyyən xəstəliklər olub. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının (ÜST) təhlilinə görə, ürək və damar patologiyası, şəkərli diabet, ağciyərlərin xronik xəstəliyi, hipertoniya və onkoloji xəstəliklərə məruz qalmış insanlarda ölüm ehtimalı yüksəkdir.

Niyə kişilər qadınlardan daha tez-tez xəstələnirlər?

ÜST-nin məlumatına görə, koronavirus qurbanlarının arasında kişilər çoxluq təşkil edir: fevralında ortasında koronavirusdan ölüm göstəricisi kişilərdə 2,8%, qadınlarda isə 1,7% olub. Qeyd edək ki, analoji vəziyyət 2003-cü ildə Honkonqda atipik pnevmoniyanın partlayışında da müşahidə edilib. Kişilər adi qripə belə qadınlardan daha tez yoluxurlar.

Qadınlar immun sistemi kişilərinki ilə müqayisədə daha davamlıdır. Bu, əsasən, qadınlardakı estrogen hormonunun immun sistemini stimullaşdırması ilə izah edilir və bununla da immunitet xəstəlik törədən orqanizmlərlə daha tez və aqressiv mübarizə aparır. Kişi hormonu olan testosteron isə, əksinə, immun sistemini boğur.

Bundan başqa, molekulyar virusoloq Tomas Pitçmanın fikrincə, genetik faktorları da gözdən qaçırmaq olmaz. Məsələ bundadır ki, “bəzi immunorelevant, məsələn, patogenlərin tanınmasına cavabdeh olan genlər X xromosomunda kodlaşdırılırlar”. Nəzərə alsaq ki, qadınlarda 2, kişilərdə isə 1 X xromosomu mövcuddur, belə bir halda qadınların üstünlüyü var.

Ancaq genetik meyildən savayı, həlledici faktor həyat tərzidir. Kişilər qadınlardan daha çox zərərli yaşayış həyat tərzi sürürlər. Misal üçün, Çində kişilərin 52%-i siqaret çəkir. Siqaret çəkməyən qadınların payı isə 3%-i keçmir. Siqaret çəkməkdən zəifləmiş ağciyərlər respirator infeksiyalara daha həssasdırlar.

Niyə uşaqlar, demək olar ki, koronavirusa yoluxmurlar?

Təəccüblüdür ki, koronavirus pandemiyasında uşaqlar “zəif bənd” deyillər. Koronavirus qurbanlarının arasında hələlik bir uşaq belə yoxdur.

Sözsüz, uşaqlar da koronavirusa yoluxurlar, ancaq onlarda infeksiya ya simptomsuz, ya da çox yüngül formada keçir. Bunun səbəbi hələlik tam olaraq bəlli deyil. Həkimlər güman edir ki, buna səbəb uşaqlarda anadagəlmə “spesifik olmayan sistem”in işə salınması ola bilər. Körpələr ilk spesifik immunu ana südündən alırlar. Ana südü körpənin immunitetini infeksion patologiyalarla mübarizə aparan leykosit kimi antikorlarla təmin edir.

Bu “passiv immunlaşdırma” uşaqların öz immunitetini formalaşdıranacan, yəni 10 yaşadək davam edir. Ancaq bundan sonra belə onların müdafiə sistemi yeni patogenlərlə qarşılaşdıqda “öyrəşmək” qabiliyyətini itirmir.

Qeyd edək ki, koronavirus infeksiyası ötən ilin dekabrında Çinin Uhan şəhərində yayılmağa başlayıb. Hazırda virus 197 ölkə və bölgədə qeydə alınıb.

Dünyada koronavirus infeksiyasına indiyədək yoluxanların sayı 403 868-ə çatıb. Bunların 18 221 nəfəri ölüb.

Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) fevralın 11-də infeksiyanın adını COVID-19 qoyub, martın 11-də isə koronavirusu pandemiya elan edib.(eport)

Rasim Musabəyovdan SƏRT SÖZLƏR: "Fransa qələt edir" - MÜZAKİRƏ-VİDEO

Xəbər xətti

Əfqanıstanda güclü zəlzələ oldu
19:00 28.03.2024
Türkiyənin Rusiya-Ukrayna arasında strategiyası necə olacaq? – İsmayıl Cingözün RƏYİNDƏ – ÖZƏL
19:00 28.03.2024
Əməkdar artist Rahib Əliyev vəfat etdi
18:40 28.03.2024
Taksilərdə videokameralar quraşdırılacaq - BU TARİXDƏN
18:20 28.03.2024
AMADA-nın əməkdaşı WADA-nın vebinarında iştirak edib
18:08 28.03.2024
İki ali məktəbə prorektor təyin edilib
17:55 28.03.2024
Azərbaycanda icbari sığorta üzrə daxilolmalar azalıb
17:50 28.03.2024
Əməkdar artist Rahib Əliyev vəfat edib
Əməkdar artist Rahib Əliyev vəfat edib
17:39 28.03.2024
Azərbaycanda taksilər üçün POS-terminal tələbi qoyulub
17:35 28.03.2024
BAMF-ın daxilində Müstəqil Həmkarlar İttifaqı yaradıldı - QHT sektorunda İLK - FOTOLAR
17:33 28.03.2024
Bayram günlərində baş vermiş qəzalarda ölənlərin sayı AÇIQLANDI
17:23 28.03.2024
Azərbaycanda əlillərə məxsus avtomobillərlə taksi fəaliyyəti göstərmək qadağan edilir
17:10 28.03.2024
Şadlıq saraylarında menyular bahalaşdı - QİYMƏTLƏR
16:59 28.03.2024
CAR lideri Prezident İlham Əliyevi təbrik edib
16:49 28.03.2024
Taksilərə qoyulan rəng tələbinə aydınlıq gətirilib
Taksilərə qoyulan rəng tələbinə aydınlıq gətirilib
16:41 28.03.2024
Qurban Qurbanov Elvin Cəfərquliyevi CƏRİMƏLƏDİ - SƏBƏB
Qurban Qurbanov Elvin Cəfərquliyevi CƏRİMƏLƏDİ - SƏBƏB
16:22 28.03.2024
Bakıda ucuz avtomobillər satışa çıxarılacaq
16:16 28.03.2024
Taksi minik avtomobilləri ağ və ya qırmızı rənglərdə olacaq
16:11 28.03.2024
Peşə ixtisasını təsdiq edən sənədin verilməsi qaydası dəyişdirilib
16:07 28.03.2024
Azərbaycanda bank AMB-nin tələblərini pozub
16:00 28.03.2024
Tunisdə təqsirli bilinən 4 nəfər ölüm cəzasına məhkum edilib
Tunisdə təqsirli bilinən 4 nəfər ölüm cəzasına məhkum edilib
15:53 28.03.2024
Kuleba sülh planını müzakirə etmək üçün Hindistana gəlib
Kuleba sülh planını müzakirə etmək üçün Hindistana gəlib
15:42 28.03.2024
Rasim Musabəyovdan SƏRT SÖZLƏR: "Fransa qələt edir" - MÜZAKİRƏ-VİDEO
15:35 28.03.2024
Azərbaycanda “Avtomobil yolları haqqında” qanun DƏYİŞDİ
15:20 28.03.2024
Rusiya kəşfiyyatı niyə Crocus terror aktı ilə bağlı məlumat ala bilməyib?
Rusiya kəşfiyyatı niyə Crocus terror aktı ilə bağlı məlumat ala bilməyib?
15:14 28.03.2024
"Sazz” İnternet provayderindən ŞİKAYƏTLƏR ÇOXALIR - Qaynar xəttdən CAVAB
15:09 28.03.2024
Azərbaycanda baş məşqçi hakimi döydü
15:08 28.03.2024
Zaxarova: Ermənistan Qərbin alətinə çevrilib
Zaxarova: Ermənistan Qərbin alətinə çevrilib
15:00 28.03.2024
Bakı Kənar Dairəvi yolunda qəza sıxlığa səbəb oldu
Bakı Kənar Dairəvi yolunda qəza sıxlığa səbəb oldu
14:55 28.03.2024
Fransanın nüfuzlu nəşrindən ETİRAF: Artıq Bakıya təzyiq etmək mənasızdır
14:43 28.03.2024
Putinin terror aktından sonra "Crocus"a niyə getməməsinə aydınlıq gətirilib
14:25 28.03.2024
Yaşayış binalarında da parklanma yerləri BAHALAŞDI - Yeni qiymət
14:09 28.03.2024
Simonyan və Paşinyanın haçalanan fikirlərinə erməni ekspertdən ŞƏRH
14:00 28.03.2024
Peskov: “Crocus"un gələcək taleyi Kremlin gündəmində deyil
13:55 28.03.2024
“Lifttəmir”in direktoruna şiddətli töhmət verilib, 2 nəfər vəzifəsindən kənarlaşdırılıb
13:45 28.03.2024
ABŞ-də hərbi helikopter qəzaya uğrayıb
13:40 28.03.2024
Azərbaycan İstanbulda keçiriləcək beynəlxalq qida məhsulları və texnologiyaları sərgisinə qatılacaq
Azərbaycan İstanbulda keçiriləcək beynəlxalq qida məhsulları və texnologiyaları sərgisinə qatılacaq
13:30 28.03.2024
Bakı meriyasında müşavirə keçirilib, “Lifttəmir” İB-nin direktoruna şiddətli töhmət verilib
13:20 28.03.2024
Gənclər Paytaxtında teatr əsaslı təlim düşərgəsinə yekun vurulub
13:12 28.03.2024
Direktor müavini olmaq istəyənlərin NƏZƏRİNƏ
13:02 28.03.2024
Hamısı