Ednews “Şondonq mağarası” haqqında məqaləni təqdim edir:
Mağara 1991-ci ildə Vyetnam cəngəlliyində bir yerli tərəfindən kəşf edilmişdir. Mağaranın içindən gələn mənasız səslər səbəbindən yerli sakinlər uzun müddət bu mağaraya yaxın getməyiblər. 2009-cu ildə detallı araşdırmalardan sonra bu mağaranın dünyanın ən böyük mağarası olduğu anlaşılıb. Əslində mağara o qədər böyükdür ki, içərisinə hətta 40 mərtəbəli göydələn belə sığacağı deyilib. Mağaranın içərisində özünəməxsus yağış meşəsi, yüksək sürətlə axan çay, kiçik dağlar və heyvanlar var.
Buranı “mağaralar toplusu” da adlandırırlar. İçəridə, yerin dərinliklərində bir-biri ilə birləşən kiçik mağaralar var.
Mağaranın tədqiqi nəticəsində hündürlüyünün 240 metr, eninin isə 90 metrə çatdığı müəyyən olunub. Buraya 40 mərtəbəli bina asanlıqla yerləşə bilər. Girişi çox böyük olamadığından burada güclü hava axını müşahidə olunur. İlin yağıntılı dövründə isə mağara büsbütün su ilə dolur. Mağara yetərincə qədimdir. Bunu mağarada formalaşan 70 metrlik stalaqmitlər sübut edir. Belə stalaqmitlərin çox olduğu ərazi "Stalaqmit bağı" adlanır. Mağarada yetərincə bitki örtüyü formalaşıb. Bu səbəbdən də mağaraya həşərat və ilanlardan əlavə quşlar və meymunlar da enir. Mağara 2013-cü ildən başlayaraq adam başına 3 min dollar olmaqla bir qrup turist tərəfindən tədqiq olunmuşdur. Mağaranın öz iqlimi, bitki örtüyü olması onu dünya üzərindəki gizli dünyaya bənzədir. Hətta buranı yer üzündəki cənnət də adlandırırlar.
Mağaranın təxminən 2,3 milyon il yaşı olduğu təxmin edilir; lakin onun ətrafındakı əhəng daşının 400 milyon il olduğunu nəzərə alsaq, mağara nisbətən gənc olaraq qalır. Mağara formaca düz quruluşa malik deyil. Mürəkkəb sistemlərlə əhatə olunmuş bu mağarada dərinləşdikcə deformasiyanın artdığı müşahidə edilir.
Mağarada balıqlar, qırxayaqlar, hörümçəklər və xərçənglər kimi ümumi yeni yeddi növ tapılmışdır. Bu yeni kəşf edilən növlərin hamısı ağ rəngdə idi. Bu canlılar tam qaranlıqda yaşadıqları üçün yaşadıqları mühitə uyğunlaşmaq üçün rəngə ehtiyac duymurlar. Bu qaranlıq mühitdə bəzi balıqların dərisi şəffaf olur, bəzi həşəratlar isə təkamül prosesində gözlərini itiriblər.
Bir sözlə, “Şondonq mağarası” 6,5 km uzunluğunda ekosistemi və iqlimi ilə kiçik bir dünyadır.
Mağaranın böyük bir hissəsi hələ də araşdırılmamışdır. Hələ elmi tarixə düşməyən və kəşf olunmağı gözləyən bir çox heyvan və bitki növləri var.
O qədər böyük və genişdir ki, içərisinə bütün Nyu York şəhərini sığdıra bilərsiniz. Bu mağaranın sonu hələ tapılmayıb və bu maraq hər il bir çox macəraçı və kəşfiyyatçıları bura sürükləyir.
Vəfa Ustayeva
.jpg)
