ATƏT-in Minsk Qrupunun ABŞ-dan olan həmsədri Riçard Hoqland Dağlıq Qarabağda “dayanıqlı razılıq” əldə olunması üçün Madrid prinsiplərinə əsaslanan mühüm elementləri sadalayıb. O bildirib ki, Dağlıq Qarabağ ətrafındakı işğal olunmuş ərazilər Azərbaycanın nəzarətinə qayıtmalı, Ermənistanla Dağlıq Qarabağ ərazisini birləşdirən təhlükəsiz dəhliz mövcud olmalıdır, lakin bu dəhliz bütün Laçın ərazisini əhatə etməməlidir. Səfir həmçinin status məsələsinin gələcək danışıqların predmeti olmasını, sülhməramlı əməliyyatların daxil olduğu beynalxalq təhlükəsizlik zəmanətinin vacibliyini də vurğulayıb.
Amerikalı həmsədrin son açıqlaması ilə bağlı “Baku Network” Ekspert Şurasının rəhbəri, fəlsəfə doktoru Elxan Ələsgərovun müsahibəsini təqdim edirik:
- Amerikalı həmsədr Riçard Hoqlandın son açıqlaması barədə nə deyərdiniz?
- Bu, son dövrlərdə səsləndirilən ilk belə bəyanatdır ki, Madrid prinsipləri açıqlanır. Sadəcə, digər həmsədrlər öz siyasi çıxarlarına görə bu məsələləri üzə vurmurlar. Xüsusilə də Rusiya və Fransanın fəaliyyəti nəzərə çarpmır. Amerikalı həmsədrin son bəyanatı müsbətə doğrudur. Çünki qarşıda BMT-nin Nyu Yorkda keçiriləcək sessiyasında Azərbaycan və Ermənistan xarici işlərinin görüşü nəzərdə tutulur. Bu görüşdən öncə belə bir bəyanatın verilməsi o deməkdir ki, ABŞ öz mövqeyində fəallıq göstərmək istəyir. Bəyanatın Rusiya və Ermənistan prezidentlərinin Soçi görüşündən bir neçə saat öncə səsləndirilməsini Vaşinqtonun Moskva və İrəvana mesajı kimi də qiymətləndirmək olar. Mesaj ondan ibarətdir ki, ABŞ Qarabağ məsələsi istiqamətində öz fəaliyyətini davam etdirəcək. Bəyanat göstərir ki, ABŞ Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin status-kvo şəklində saxlanılmasında maraqlı deyil. Yəni ABŞ Qarabağ məsələsini yerindən tərpətmək istəyir. Fikir verin, hazırda Rusiya-ABŞ qarşıdurması pik nöqtədir, ancaq bu iki dövlət yeganə Qarabağ məsələsində həmfikirdirlər.
- Riçard Hoqlandın bu açıqlamasını ABŞ-ın Dağlıq Qarabağla bağlı mövqeyində dəyişiklik etməsi kimi qəbul etmək olarmı?
- Amerikalı həmsədrin bu fikirləri Ermənistanda təşvişlə qarşılanıb. Hazırda Ermənistan xarici işlər naziri əhalinin fikrini yayındırmaqla məşğuldur. Çünki masada müzakirə edilən məsələlər də məhz bunlardır, lakin İrəvan uzun müddətdir prosesi ləngidir. Bu bəyanat o deməkdir ki, ABŞ-ın mövqeyi nəinki dəyişib, Vaşinqton artıq bu məsələdə ciddi, israrlı tərəfə çevrilməkdədir. ABŞ tərəfindən gündəmə gətirilən elementlər əslində Ermənistana bir mesajdır. Hoqlandın bəyanatından sonra erməni diasporuı da çaşqın vəziyyətdədir. Bu, çox müsbət haldır və bəyanatdan çıxan əsas siyasi nəticə odur ki, ABŞ erməni diasporunun 25 ildə gördüyü bütün işləri sıfra endirdi.
- Sizcə, Madrid prinsiplərinin ABŞ tərəfindən ilk dəfə bu qədər açıq şəkildə gündəmə gətirilməsi danışıqlar prosesini ölü nöqtədən tərpədəcəkmi?
- Əslində, amerikalı həmsədrin bəyanatının arxasında Ermənistana böyük bir təzyiq var. Ermənistan son zamanlar Avropa Birliyi ilə gizlin danışıqlar aparmaqla və Qərbə meyillənməklə Rusiyadan yeni dividentlər qoprmağa çalışır. Lakin ABŞ Ermənistana göstərdi ki, İrəvan bu cür siyasətə davam edərsə, Vaşinqton Qarabağ məsələsində Madrid prinsiplərini masaya yatıracaq və Ermənistan iflasa uğrayacaq. Ermənistan onsuz da iqtisadi baxımdan iflasın astanasındadır və ölkədə siyasi böhran dərinləşir. Belə bir zamanda ABŞ tərəfindən Ermənistanın xarici siyasətinə yeni bir zərbə ölkədə siyasi vəziyyətin dəyişməsinə gətirib çıxaracaq. (Axar.az)