Türkiyənin Azərbaycandakı fövəladə və səlahiyyətli səfiri Erkan Özoral, Fransanın 24 apreli "erməni soyqırımı"nın anım günü elan etməsi məsələsini və Türkiyə siyasətiylə əlaqədar digər önəmli mövzularla bağlı Eurasia Dairy-ə ekskluziv müsahibə verib.
- Fransanın 24 apreli 'Erməni soyqırımı"nın anım günü elan etməsi və bunun Türkiyə-Fransa əlaqələrinə təsirini necə qiymətləndirirsiniz?
- Türkiyə, 1915-ci il hadisələrinin hüquqi, tarixi və elmi ölçüləriylə qanuni bir müzakirə mövzusu olduğunu başda prezident olmaqla, hər səviyyədə Fransa rəsmilərinə dəfələrlə izah edilib. Lakin Prezidentin Fransa Konstitusiya Məhkəməsinin və Avropa İnsan Haqları Məhkəməsinin qərarlarını və tarixi faktları nəzərə almaması faktı bəzi daxili siyasi gözləntilərdən və erməni seçicilərindən səs ala bilmək istəyindən xəbər verir.
Siyasətin tarixi mənafelər əsasında formalaşdırmağa çalışılması təəssüf doğuran bir hadisədir. 500 mindən çox müsəlmanın erməni üsyançıları tərəfindən öldürüldüyü Osmanlı imperiyasının süqutu dövrünün bütün aspektlərini anlamaq üçün obyektiv yanaşma lazımdır. Fransanın öz tarixindəki acı hadisələri və qırğınları görmədən digər ölkələrə qarşı ədalətsiz qərarlar qəbul etməsinə obyektiv yanaşma kimi baxıla bilməz.
- Fransanın bu qərarından sonra Türkdilli ölkələrin xaricdə, xüsusilə də Avropada ümumi diaspora təşkilatlarının yaradılması ideyası gündəmə gəldi. Bu ideyanı necə qiymətləndirirsiniz?
- Ölkə xaricində kifayət qədər türkdilli diaspora nümayəndələri var. Biz Türkdilli Ölkələrin Əməkdaşlıq Şurasının (Türk Şurası) üzvü olan ölkələrin mərkəzi qurumları ilə ölkədə fəaliyyət göstərən müvafiq qurumları arasında əməkdaşlıq və koordinasiyanın təmin edilməsi baxımından birgə diaspor işlərinə böyük əhəmiyyət veririk. Nəhayət, Türkdilli diasporların koordinasiyasını, əməkdaşlığını və ünsiyyətini artırmaq üçün birgə fəaliyyət planı hazırlanmışdır. Birgə Fəaliyyət Planı çərçivəsində önümüzdəki dövrdə müxtəlif təhsil və mədəniyyət proqramlarının təşkil edilməsi planlaşdırılır. Bu tədbirlərin ilki Türkiyə, ikincisinin isə Azərbaycanda təşkil edilməsi nəzərdə tutulur. İnanırıq ki, bütün bu fəaliyyətlər yaxın vaxtlarda əhəmiyyətli nəticələr verəcək və biz Türk Şurası çərçivəsində birgə diaspor fəaliyyətlərinə dəstək verməyə davam edirik.
Türkiyənin Yaxın və Orta Şərq siyasətini və Suriya problemini necə dəyərləndirirsiniz?
Ölkəmizin bölgədəki məsuliyyəti və humanitar xarici siyasət yanaşması çərçivəsində Yaxın Şərq və Suriyadakı prosesləri yaxından təqib edirik. Bu kontekstdə ABŞ-ın Suriya ərazisindəki qoşunlarını çıxarmaq qərarını məmnuniyyətlə qarşıladıq. Hörmətli Prezidentimizin ABŞ prezidenti Trump'la razılaşdırdıqları kimi Türkiyə, ABŞ-ın çəkiləcəyi bölgələrdə terrorla mübarizəni davam etdirmə məsuliyyətini üzərinə götürməyə hazırdır. Qərarın tətbiq mərhələsində iki müttəfiq kimi sıx dialoq və koordinasiyada hərəkət etməyə razıyıq. Bu prosesdə Rusiya və İranla da koordinasiya davam edir. Dövlətimiz milli təhlükəsizliyimizə təhdidlərə qarşı lazımi addımlar atmaqdan çəkinməyəcək.
Regionda Türkiyə-Azərbaycan-Gürcüstan əməkdaşlığının hazırki durumunu və perspektivlərini necə dəyərləndirirsiniz?
Türkiyə çox istiqamətli, çox ölçülü və insan mərkəzli fəal xarici siyasət anlayışı istiqamətində, ikitərəfli formatın kənarına çıxan, çoxformatlı görüşlər təşkil edilməsini təklif edib və həyata keçirib. Bu təklifə dəstək qardaş Azərbaycan tərəfindən verilib. Türkiyə-Azərbaycan-Gürcüstan arasında üçlü formatda keçirilən görüşlər bu formatda təmasların bəlkə də ən uğurlusudur. Xüsusilə, Bakı-Tiflis-Qars dəmir yolu və TANAP kimi enerji və nəqliyyat layihələri sahəsində bu məhsuldarlığın konkret və uğurlu göstəriciləri var. Bölgənin təhlükəsizliyinə və sabitliyinə qatqı vermək üçün, yeni layihələrin yaradılması və mövcud layihələrin davamı da daxil olmaqla, üçtərəfli əməkdaşlıq üçün bütün gələcək imkanlar qiymətləndirilir.
Müsahibəni götürdü: Nicat İsmayılov
