Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllində əsas rol oynayan və danışıqlar prosesini koordinasya edən qurum ATƏT-in Minsk Qrupu olsada, nəticə etibarı ilə bu keçən zaman içində heç bir nailiyyət əldə olunmayıb.
Eurasia Diary Amerikalı politoloq və yazar, eyni zamanda Birləşmiş Ştatların Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinin (MKİ) və Dövlət Departamentinin keçmiş analitiki Pol A. Qobl-dan müsahibə alıb.
- Dağlıq Qarabağ münaqişəsində danışıqları təşviq etmək üçün ATƏT-in Minsk Qrupuna alternativ yeni diplomatic strukturun yaranamsını mümkün görürsünüzmü?
- Mən heç vaxt ATƏT-in Minsk Qrupunun azarkeşi olmamışam ona görə yox ki, onun strukturu qane etmir sadəcə kənar aktorların Bakı və İrəvan üçün qərar verəcəyini dediyinə görə. Onu başqa bənzər strukturla əvəz etmək isə kömək etməyəcək. Mənim düşüncəmə görə yeganə yol Azərbaycan və Ermənistan arasında birbaşa intensiv danışıqlar aparmaqdır. Onlar özləri bunu həll etməlidirlər, başqalarını gözləməməlidirlər.
- 2001-ci ildən etibarən ABŞ Dağlıq Qarabağ münaqişəsinə etinasız yanaşır, bunun səbəbi nədir?
- 11 Sentyabr hücumu ABŞ-ın siyasi gündəmini fundamental olaraq dəyişdi. Gələcək hücumları qorumaq üçün hər hansı hadisə vacib oldu. Bu əsrin ilk onilində Vaşinqton Rusiyanın düz yolda olduğunu düşünürdü. Ukrayna ABŞ üçün siqnal oldu. Təəssüf olsun ki, bizim indiki administrasiyamız Rusiyanı məmnun etməkdə daha çox maraqlıdır. Bu isə o deməkdir ki, ABŞ Rusiyadan müstəqil bu işdə heç bir addım atmayacaq. Moskva əvvəlki kimi Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinin Bakının tam nəzarətinə keçmədiyi təqdirdə həll olunmasını istəmir.
- Hal-hazırda biz ABŞ-ın sülhqurucu təşəbbüslərini görürük misal üçün Yaxın Şərqdə İsrail ilə ərəb dövlətləri arasında münaqişənin həllində. ABŞ Rusiyanın əlindən açar rolunu alaraq Dağlıq Qarabağın ədalətli şəkildə həllinə də maraq göstərəcəkmi?
- ABŞ Rusiyanın burada və ya başqa bir yerdə onun dostu və ya müttəfiqi olmadığını qəbul etməsi lazımdır. Bunun üçün isə yeni administrasiya formalaşmalıdır və ABŞ-ın münasibətini dəyişməlidir. Qorxuram ki, biz Cənubi Qafqaza uzun müddətdir məhəl qoymamışıq və buraya diqqətin artması tez bir zamanda olmayacaq.
- Ermənistan Beyrut partlayışından istifadə edərək Livan ermənilərini Dağlıq Qarabağa köçürür. Bəzi ekspertlər bunun sülh danışıqlarına ciddi hədə kimi görür. Siz bu barədə nə düşünürsünüz?
- Ermənistan işğal edilmiş torpaqlara kənardan əhali yerləşdirməklə beynəlxalq hüququ pozur. Bu doğru addım deyil, beynəlxalq cəmiyyət bunu aydınlaşdırmalıdır. Mən inanıram ki, münaqişənin həllində maraqlı olan tərəflər Minsk Qrupu və İran da daxil olmaqla digər hədəflərə irəliləmənin Ermənistanın bu kursdan imtina etməyəcəyi təqdirdə mümkün olmadığını bəyan etməlidir.
Müsahibəni götürdü: Yunis Abdullayev
Tərcümə edən: Ülvi Əhmədli