Azərbaycan qərb ərazilərini də geri ala bilər özbək tarixçidən açıqlama

Müsahibələr 12:46 26.10.2020

Özbəkistan tarixçisi və publisisti Şuhrat Barlas, Eurasia Diary-yə eksklüziv müsahibəsində Qarabağın azad edilməsindən sonra, azərbaycanlıların 30 il ərzində Azərbaycan Respublikasına dəymiş iqtisadi, siyasi və mənəvi ziyana görə təzminat tələbi əsasında Zəngəzur və digər qərbi Azərbaycan torpaqlarını ala biləcəyini söylədi. 

Zəngilan azad edildikdən sonra erməni hərbi qüvvələri Naxçıvanla aramızda olan sərhədlərinə doğru geri çəkilməyə başladı. Bu məqamda ermənilər sərhəd dibində rus bayrağını qaldıraraq öz sərhədlərini qorumağa çalışdılar. Bunun səbəbi nə ilə izah edilə bilər?

- Əlbəttə əsəs səbəb qorxudur. Zatən bu ermənilərin qəflətə düşərək özlərinə aid heç bir ərazinin bu coğrafiyada mövcud olmadığını bir daha bu görüntü ilə isbatlamış olması deməkdir. Bilirsiniz, bu gün Azırbaycan hazırda öz torpaqlarını işğaldan azad etmək üçün tək başına mübarizə aparmaqdadır. Açıq aydındır ki, Azərbaycan ordusunun tərkib hissəsində ermənilərdən fərqli olaraq heç bir muzdlu əsgər qüvvəsi mövcud deyil. Lakin ermənilər bu gün əlləri çata bilən və ya bilməyən hər nə varsa korkoranə şəkildə istifadə etməkdən çəkinmirlər.

Bir tarixçi olaraq onu da əlavə etmək istərdim ki, ermənilərin tarixən heç bayraqları da mövcud olmayıb. Onlar sadəcə Qafqazdakı niyyətlərini tam açıq bəyan etməyən rusların bir aləti kimi istifadə olunmaqdadır. Bu səbəbdən də onlar qorxu və həyəcandan nə etdiklərini bilməyib dərhal öz idarəçilərinin masqasını düşürmək məcburiyyətində qaldılar. Lakin rusların Qafqazdakı tarixlər boyu Azərbaycan türklərinə olan ikibaşlı münasibətləri də gizlin deyildir. Bunun nəticəsi olaraq azərbaycan həmin tarixi ədalətsizliyin bədəlini bu gün hər kəsin gözü önündə ermənilərə ödətməkdədir.        

Qarabağ müharibəsi bitdikdən sonra XIX və XX əsrin əvvəllərindəki qaranlıq tarixə nəzər salınaraq Azərbaycan və Ermənistanın sərhədləri yenidən müzakirə oluna bilərmi?

- Ümumiyyətlə Azərbaycan dövlətini, eləcə də onun ordusunu sözdə erməni dövləti ilə müqayisə etmək düzgün deyil. Əgər Azərbaycan tərəfi qərar qəbul edib Naxçıvan və ya qədim qərb torpaqlarına doğru hərəkətə keçərsə Zəngəzuru və digər torpaqları bir ay içində geri ala bilər. Bu Azərbaycanın bir dövlət olaraq beynəlxalq hüquq çərçivəsində öz ərazi bütövlüyünü yenidən tələb edə bilmək haqqıdır.

Lakin onu da qeyd edim ki, Ermənistan Qarabağ müharibəsinin sonunda sərhəd anlaşmasını pozarsa Azərbaycan ordusunun İrəvanı belə yerlə yeksan edə bilmək səlahiyyəti meydana gələ bilər. Təbii ki, Rusiyanın da bu məsələdə reaksiyası istisna deyil, lakin bunu artıq zaman göstərə bilər. 

Bilirik ki, Naxçıvan Azerbaycanı Türkiyəyə birləşdirən tək bir sərhəd qapısıdır. Qarabağ azad edildikden sonra Azərbaycan tərəfinin Naxçıvana birleşdirilməsi üçün Azerbaycan, eləcə də Türkiyə tərəfindən nə kimi addımlar atıla bilər?

- Əslində Azərbaycanın Ermenistana qarşı cəbhə açması zaman məsələsidir. Halbu ki, qanun nöqteyi nəzərindən baxdıqda BMT qətnaməsinin 51-ci maddəsinə görə Azərbaycan öz torpaqlarını qorumağa tam haqqi var. Ermənistan hazırda Azərbaycana qarşı müharibə başlatmaqda çox həvəslidir və bunu atəşkəsə rəğmən öz ərazisindən ardıcıl olaraq sivil əhali yaşayan bölgələri raket atəşinə tutmaqla bir daha bəyan etdi.  Belə bir vəziyyətdə təbii ki, Azərbaycan təmkinli davranaraq bütün diqqətini Qarabağa yönəltməli idi və bunu da etdi. Ermənistan tərəfi buna baxmayaraq hələ də sivil əhalini qətl etmək və ölkəyə ciddi ziyan vurmaqla Azərbaycanı müharibəyə təhrik etməkdə israrlıdır. Qeyd etmək istərdim ki, Ermənistanla bağlı olan bu məsələdə KTMT formatı da mövcuddur. Başda Qazaxıstan olmaqla Rusiya, Belarusiya və Qırğızıstan Ermenistanı KTMT üzvülüğünden çixarılma məsələsini gündəmə gətirə bilərlər.

Digər bir qanuni nöqteyi nəzərdən baxdıqda Qarabağ azad edildikden sonra, ermənilər işgal etdikləri torpaqlarda 30 ildən bəri Azərbaycan Respublikasına vurulan iqtisadi, siyasi və mənəvi zərərlərə görə təzminat davası əsasında Zəngəzuru və digər qərb torpaqlarını ala bilər. Bu məsələdə Azərbaycanın beynalxalq huquqşunasları xüsusi səylər göstərməlidir. Türkiyə isə bu məsələnin siyasi tərəfində, yəni masada aparıcı bir rol oynaya bilər. Çunki, bu gün artıq Azərbaycan öz tarixi torpaqlarını tələb etmək məsələsində güclü siyasi iradəyə, hərbi salahiyyətə və iqtisadi imkanlara malikdir. Təbii ki, siyasi güc olaraq Türkiyənin də rolu istisna edilmədən bunu zaman çərçivəsində Azərbaycan istədiyi an gerçəkləşdirə bilər.

Elnur Ənvəroğlu

Köln şəhərindən qürurverici görüntülər: Azərbaycan və Türkiyə bayraqları.... - VİDEO

Xəbər xətti

MAQATE dəstək verəcək: İraqda nüvə proqramı üçün yol xəritəsi formalaşıb
MAQATE dəstək verəcək: İraqda nüvə proqramı üçün yol xəritəsi formalaşıb
11:00 19.03.2024
Mikayıl Cabbarovdan İlaxır çərşənbə ilə bağlı maraqlı paylaşım
10:58 19.03.2024
Bakıda yağışlı hava qəzaya səbəb oldu - VİDEO
10:50 19.03.2024
İsrail və Həmasdan gözlənilməz atəşkəs addımı!
İsrail və Həmasdan gözlənilməz atəşkəs addımı!
10:45 19.03.2024
Köln şəhərindən qürurverici görüntülər: Azərbaycan və Türkiyə bayraqları.... - VİDEO
Köln şəhərindən qürurverici görüntülər: Azərbaycan və Türkiyə bayraqları.... - VİDEO
10:38 19.03.2024
Xankəndidə xeyli silah-sursat tapılıb
10:35 19.03.2024
Rusiyada ən yüksək maaş harada və hansı sektordadır?
Rusiyada ən yüksək maaş harada və hansı sektordadır?
10:30 19.03.2024
FHN əhaliyə müraciət edib
10:22 19.03.2024
Almaniyada kitabxanalar təşvişə düşdü: Kitablarda zəhər tapıldı
Almaniyada kitabxanalar təşvişə düşdü: Kitablarda zəhər tapıldı
10:15 19.03.2024
Bu ərazilərə qar yağıb - FAKTİKİ HAVA
10:06 19.03.2024
Azərbaycanda sosial problemlər həllini niyə tapmır? - Natiq Cəfərli və Tural Abbaslı ilə MÜZAKİRƏ
10:00 19.03.2024
Rusiyanın Ukrayna bufer zona yaratmaq planı
Rusiyanın Ukrayna bufer zona yaratmaq planı
09:51 19.03.2024
Bakıda qadın dəm qazından boğularaq ölüb
09:40 19.03.2024
Bayram günlərində təcili tibbi yardım stansiyaları gücləndirilmiş iş rejimində çalışacaq
09:33 19.03.2024
Sabunçu rayonunda marketin anbarında yanğın olub
09:31 19.03.2024
Pakistanda zəlzələ baş verib
Pakistanda zəlzələ baş verib
09:27 19.03.2024
Sabahdan Novruz tətili başlayır
09:19 19.03.2024
Səhiyyə Nazirliyi viruslarla bağlı əhaliyə müraciət etdi
09:16 19.03.2024
Mehriban Əliyeva İlaxır çərşənbə ilə bağlı paylaşım edib
09:10 19.03.2024
Bakı Şəhər Dövlət Yol Polisi İdarəsi mövcud hava şəraiti ilə bağlı hərəkət iştirakçılarına müraciət edib.
Bakı Şəhər Dövlət Yol Polisi İdarəsi mövcud hava şəraiti ilə bağlı hərəkət iştirakçılarına müraciət edib.
09:00 19.03.2024
Rusiya bu təklifimizə "hə" desə... - ABŞ
06:58 19.03.2024
Sabah Avroparlamentdə Aİ-nin genişlənməsi müzakirə ediləcək
05:00 19.03.2024
Goranboyda mağazadan oğurluq olub
04:48 19.03.2024
Ramazan ayının 9-cu günü: Dua, imsak və iftar vaxtı...
03:30 19.03.2024
Göyçayda kənd yolu əsaslı təmir olunub
02:29 19.03.2024
Aİ-dən BƏYANAT: Rusiyadakı seçkilər ciddi məhdudiyyətlər şəraitində keçirilib
01:00 19.03.2024
Şimali Koreya Rusiyaya 7 min konteyner silah göndərdi
00:11 19.03.2024
Gəncədə iki nəfər mübahisə zəminində bıçaqlanıb
23:45 18.03.2024
Avropa Sülh Mexanizminin maliyyə tavanı 17 milyard avrodan çox olacaq
23:24 18.03.2024
Attraksionlara nəzarət gücləndirildi
23:00 18.03.2024
İstanbul NS-də həkim səhlənkarlığı: qadın öldü
22:38 18.03.2024
Pakistan Əfqanıstanla sərhəd bölgələrində antiterror əməliyyatları keçirib
22:22 18.03.2024
"Neftçi" - "Spartak" matçının biletləri satışda
22:00 18.03.2024
NATO ilə Azərbaycan arasında yeni çərçivə sənədinin razılaşdırılması üzərində iş aparılır
21:47 18.03.2024
Ciddi əlavə təsirləri aşkarlanan dərmanlar haqqında bildirişlərin göndərilmə vaxtı uzadılır
21:39 18.03.2024
"Qarabağ"ın baş məşqçisi cəzalandırılıb
21:22 18.03.2024
Xüsusi təyinatlı təhsil müəssisələrində Çanaqqala zəfərinin 109-cu ildönümü qeyd edilib
21:00 18.03.2024
Bakı Dəmiryol Vağzalında dəmiryolçular üçün göz müayinəsi aksiyası təşkil edilib
20:44 18.03.2024
Dərman vasitələrinə farmakonəzarət üzrə məlumat və hesabat sənədləri türk dilində təqdim ediləcək
20:22 18.03.2024
Müdafiə naziri Novruz bayramı münasibətilə Azərbaycan Ordusunun şəxsi heyətini təbrik edib
19:57 18.03.2024
Hamısı