Rusiyanın xarici işlər naziri Sergey Lavrov “Primakov qiraətləri” forumunda çıxışında yenidən Qarabağın “statusu” məsələsinə toxunub. Onun sözlərinə görə, Dağlıq Qarabağın statusu ilə bağlı yekun razılığa gəlinməlidir. O, bildirib ki, gələcəkdə ATƏT-in Minsk Qrupunun iştirakı ilə status məsələsinə qayıdılmalıdır. İndiki mərhələdə isə Minsk Qrupu daha çox inamın möhkəmləndirilməsi, humanitar məsələlər, azərbaycanlılar və ermənilərin yenidən birgə yanaşı, birlikdə, təhlükəsizlikdə və iqtisadi rifah vəziyyətində yaşamasına kömək etməlidir.
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin “artıq Dağlıq Qarabağ problemi həll olunub, heç bir statusdan söhbət gedə bilməz” deyə bəyanat verməsinə baxmayaraq, Rusiya XİN başçısının yenidən statusdan söz açması təəccüb doğurur. Anlaşılan odur ki, rəsmi Moskva hələ də öz oyunun oynayır və gələcəkdə də olsa, status məsələsini qaldıra biləcəyi ilə bağlı mesaj verir.
Belə çıxır ki, Rusiya status məsələsi ilə Azərbaycana təzyiq göstərmək və sonadək bundan kart-blanş kimi istifadə etmək niyyətindədir. Eyi zamanda, Lavrov “indiki mərhələdə status problemi qaldırılmamalıdır” deməklə hazırda hansısa gizli oyun oynayır.
Lavrovun bəyanatı ilə bağlı Eurasia Diary-yə danışan jurnalist Elçin Alıoğlu status məsələsinin Qərb dövlətlərinə verilmiş mesaj olduğunu bildirib: “Lavrov Qarabağın statusunun nə vaxt müzakirə olunacağını deməyib. Artıq “Dağlıq Qarabağ” söz birləşməsi yoxdur, nə “dağlıq” Qarabağ var, nə də “aran” Qarabağ. Sadəcə, işğaldan azad edilmiş Azərbaycan ərazisi olan Qarabağ var. Qarabağda çox kiçik ərazi-inzibati vahidləri var ki, onlar hələlik Rusiya sülhməramlılarının fəaliyyət-nəzarət dairəsindədir. Ona görə də, bütün hallarda Qarabağın statusu tarixə qovuşmuş bir anlamdır. Lavrov da bildirib ki, Qarabağın statusundan danışmaq çox tezdir. Bu saat gündəmdə əsas üç məsələ var. Birincisi: sərhədlərin delimitasiya və demarkasiyasının başa çatdırılması. Bu proses başa çatmadan nəqliyyat kommunikasiyalarının, infrastrukturun bərpası, yolların açılması və digər məsələlərin həlli mümkünsüzdür. İkincisi: Qarabağda yaşayan ermənilərin Azərbaycan vətəndaşlığını qəbul edərək, Azərbaycan qanunları altında yaşaması. Qarabağdakı ermənilərin bu mənada iki seçimi var. Ya öz separatçı mövqelərini davam etdirərək, yaxın 4.5 il ərzində könüllü sürətdə blokada şəraitində yaşamaq, yaxud Azərbaycan vətəndaşları olduqlarını anlayaraq, Azərbaycanın qanunvericiliyinə tabe olub Azərbaycan vətəndaşı kimi yaşamaq”.
“Lavrovun bəyanatı əslində Qərbə qarşı hesablanmış açıqlamadır. Çünki Qərbin, xüsusilə də ABŞ Dövlət Departamentinin sözçülərinin son açıqlamaları Rusiyada gözlənilən qıcığı yarada bilib. Rusiya haqlı olaraq bildirir ki, Qarabağda savaşın başa çatmasında o, önəmli rol oynayıb. Əlbəttə ki, buna Türkiyə ilə birlikdə nail olub. Qarabağ münaqişəsindən geosiyasi dividentlər əldə edən ABŞ və Avropa Birliyi isə bu savaşın başa çatmasında əsas rol oynayan Rusiyanı və Türkiyəni bölgədən sıxışdırıb çıxarmağa çalışır. Rusiya Cənubi Qafqazdakı geostrateji təsir imkanlarını heç bir halda itirmək istəmir. Qərb isə tam əksinə, Rusiyanı bu roldan məhrum etməyə, ATƏT-in Minsk Qrupu formatında danışıqları davam etdirməyə, müxtəlif beynəlxalq təşkilatlar vasitəsilə həm Azərbaycana, həm də Ermənistana təzyiqlər göstərərək, prosesi əvvəlki məcraya qaytarmağa çalışır. Rusiya da buna təbii olaraq etiraz edir. Lavrovun sözügedən diplomatik qıcığı gerçəkdə Qərb dairələrinə qarşı yönəlib. Rusiya Qarabağdakı ermənilərə hər hansı statusun verilməsini qəti şəkildə istəmir. Çünki Zəngəzur dəhlizi bilavasitə Rusiyanın maraq dairəsində olan layihədir. Rusiya Azərbaycanın bölgədə logistik infrastruktur və beynəlxalq layihələr mərkəzi olduğunu yaxşı bilir” – deyə o, qeyd edib.
Alıoğlunun sözlərinə görə, Azərbaycanın gözlənilən layihələri daha da inkişaf etdirməsində, Rusiya ilə əlaqələri intensivləşdirməsində maraqlı olan rəsmi Moskva təbii ki, Bakını özünün strateji tərəfdaşı və müttəfiqi qismində görür: “Ona görə də, Azərbaycanın qətiyyətlə rədd etdiyi bir məsələni süni şəkildə gündəmə gətirmək məntiqlə, Rusiyanın marağında ola bilməz. Rusiya iki milyonluq Ermənistana görə on milyonluq Azərbaycanı itirmək istəməz”.
Şəlalə Göytürk
