Əfqanıstandan qaçan ABŞ, KTMT və müəmmalı gələcək Talibanın güclənməsi region üçün təhdid yaradır

Müsahibələr 16:31 28.06.2021

ABŞ hərbi qüvvələrinin Əfqanıstandan tamamilə çıxarılması xəbəri Taliban qüvvələrini hərəkətə gətirib. Hökumətə meydan oxuyan Taliban qüvvələri Əl-Qaidə terror təşkilatı ilə yenidən birləşib və ölkə daxilində sabitliyi pozmağa başlayıb. Hərbi əməliyyatları genişləndirən Taliban, sürətlə irəliləyərək, ölkənin bəzi şəhərlərini tutub. İş o yerə çatıb ki, taliblər ölkənin şimal şəhərlərini ələ keçirərək, Tacikistanla sərhədə çıxıblar. Taliblər, qonşuları, KTMT-nin tərkibinə daxil olan Tacikistan, eləcə də Özbəkistanı hədələməkdən belə çəkinmirlər.  

Maraqlısı budur ki, bir il öncə Taliban və Əl-Qaidə ilə birgə Dohada razılaşma imzalayan ABŞ yenidən Talibana qarşı əməliyyatlar həyata keçirib. Ən son əməliyyat havadan zərbə nəticəsində terrorçu qüvvələriun zərərsizləşdirilməsi olub. İndi ortaya sual çıxır: bu il 11 sentyabr tarixinə qədər ordunun Əfqanıstandan çıxmasını planlaşdıran ABŞ administrasiyası geri dönəcəkmi? 

Orta Şərq Araşdırmalar mərkəzinin rəhbəri, politoloq Sədrəddin Soltan məslə ilə bağlı Eurasia Diary-yə müsahibə verib.  

Kim daha şanslıdır - Seçkini maraqlı edəcək Əhmədinejad, yoxsa şovinist  Laricani? - ŞƏRH

- Son günlər Taliban qruplaşması Əfqanıstanda güclənməyə başlayıb və terror dalğası ölkənin uc nöqtələrinə, o cümlədən KTMT-yə daxil olan ölkələrin sərhədlərinə qədər uzanıb. Taliban Tacikistan, Özbəkistan kimi ölkələri təhdid edib. Bunun sonu nə ilə nəticələnə bilər?

- Qeyd edim ki, Tacikistan və Özbəkistanda bir zamanlar Əfqanıstandan sızan silahlı qüvvələrin fəaliyyəti olub və bunun nəticəsində hər iki ölkədə insan itkisi baş verib. Bu qruplaşmaların adı rəsmən Taliban olmasa da, əslən Əfqanıstana və Taliban ideologiyasına aid olması açıq-aydın idi. Bu gün həmin qüvvələrinin kökündən məhv edilməsi ehtimalı çox azdır. Hələ bir neçə il öncə Tacikistan Daxili İşlər nazirinin müavini və xüsusi təyinatlı polis dəstəsinin başçısı Gülməmmədov İŞİD terrorçu qruplaşmasının sıralarına qatıldı və həmin sıralarda məhv edildi. Yəni, vəziyyət bu həddə çatmışdı. Bundan əlavə, sonradan İŞİD-in tərkibində tacik və özbək vətəndaşlarının da olduğu bildirildi. Bu da onu deməyə əsas verir ki, Tacikistan və Özbəkistanda Talibanın ideoloji və siyasi düşüncəsinə uyğun qruplar var və həmin şəxslər hər iki ölkə üçün problem yarada bilər. O üzdən də Talibanın bu gün Özbəkistan və Tacikistan sərhədlərində bir neçə sərhəd məntəqələrini ələ keçirməsi bu ölkələrdə həmin terrorçu qruplaşmaların fəallaşmasına səbəb ola bilər. 

Bunu açıq görmək mümkündür ki, Taliban təhlükəsi sərhədlərə yaxınlaşdıqca Rusiyanın mövqeyi həmin ölkələrin sərhədlərində artıq mökəmlənməyə başlayır. Onu da qeyd edim ki, Talibanın hərəkətə keçməsi, eyni zamanda üçüncü tərəfin, yəni ABŞ, Rusiya və NATO-nun regionda rolunun artmasına səbəb olur. 

Son olaraq qeyd edə bilərəm ki, hazırda Tacikistan və Özbəkistan sərhədlərində Talibanla bağlı gərginliyin artması, ümumiyyətlə Mərkəzi Asiya ölkələri üçün problem yarada bilər.  

- Əfqanıstandan çıxan ABŞ qoşunları yenidən hərəkətə keçib və  bir çox şəhərlərdə Taliban qüvvələri havadan məhv edilib. ABŞ Əfqanıstanı sürətlə ələ keçirən Talibanla mücadilə üçün yenidən qayıdacaqmı? 

- Bəli, Əfqanıstanda hazırda ABŞ qüvvələri yenidən fəallaşmağa başlayıb. Düzdür, ABŞ rəsmi olaraq bəyan edib ki, hərbi qüvvələrinin yarısını Əfqanıstandan çıxarıb və bəzi hərbi qurğuları da Əfqanıstan hökumətinin nəzarətinə buraxıb. Lakin mövcud vəziyyət hesab edirəm ABŞ qüvvələrinin ölkədə yenidən cəmləşmə və fəaliyyətə başlamasına səbəb ola bilər. Baxmayaraq ki, ABŞ prezidenti Baydenlə Əşrəf Qani arasında görüş keçirilərkən hər iki tərəf hərbi qüvvələrin ölkədən tamamən çıxarılacağına dair razılıq əldə etmişdilər. Hətta ABŞ prezidenti Cosef Bayden əfqan xalqının öz taleyini özü həll edə biləcəyini Əfqanıstan prezidentinə bildirib. Buna baxmayaraq, tərəflər fors-major anında hərbi yardımın istisnasız olduğunu da vurğulayıb. O üzdən də ABŞ öz varlığını Taliban tərəfdarı olan qüvvələr, o cümlədən Rusiyaya hiss etdirmək üçün Taliban məntəqələrini bombalayıb.  

Ümumiyyətlə proseslərə nəzər saldıqda onu demək olar ki, ABŞ-ın Əfqanıstanı tamamilə tərk etməsi inandırıcı deyil. Bunu Pentaqon rəsmiləri də bəyan ediblər ki, Əfqanıstanda 650-yə yaxın hərbi kontingentin saxlanılması nəzərdə tutulub.  

- Ümumiyyətlə Talibanın bu qarşıdurmada əsas tələbi nədir, bütün bu qarşıdurma sonda hansı nəticəni verəcək?   

- Məlumdur ki, Taliban hakimiyyəti ələ keçirmək və dövləti öz ideologiyasına uyğun idarə etmək istəyir. Taliban özünü üzdə islam yönlü təşkilat hesab etsə də, daxildə faşist düşüncəli terrorçu bir qruplaşmadır. Bu xüsusiyyət onun digər etnik azlıqlara, xüsusən də türklərə və türk-dilli xalqlara qarşı barışmaz mövqedə olması ilə təzahür edir. 

Əfqanıstana gəldikdə isə burada milli məsələ ön planda durur. Hesab edirəm Talibanın hakimiyyəti tamamilə ələ keçirməsi Əfqanıstan üçün bir faciə ilə nəticələnə bilər. Buna baxmayaraq bu qarşıdurmalar Əfqanıstanda yeni siyasi hadisələr və tələblər meydana çıxaracaq. 

Elnur Ənvəroğlu

Hikmət Hacıyev: "Azərbaycan Mərkəzi Asiya ilə Avropanı birləşdirən təbii əlaqədir" - VİDEO

Xəbər xətti

Oğurluqda ittiham olundu, özünü güllə ilə vurdu - Maraqlı faktlar
12:30 29.03.2024
Cənubi Koreyada uşaq sahibi olan cütlüklərə 75 min dollar ödəniləcək
Cənubi Koreyada uşaq sahibi olan cütlüklərə 75 min dollar ödəniləcək
12:20 29.03.2024
“Crocus”da xəsarət alanların sayı 382 nəfərə ÇATDI
12:18 29.03.2024
AzTV Arayikin müsahibəsini niyə yayımlamadı? – RƏSMİ AÇIQLAMA
AzTV Arayikin müsahibəsini niyə yayımlamadı? – RƏSMİ AÇIQLAMA
12:15 29.03.2024
İndi dünya daha yavaş dönür
12:10 29.03.2024
“Pulu olmayan bələdiyyə necə fəaliyyət göstərsin?!” – Fazil Mustafa
12:05 29.03.2024
Aİ-nın Cənubi Qafqazda səfəri sülh prosesinə necə təsir edəcək? – Amerikalı Ekspert Açıqlayır – ÖZƏL
12:00 29.03.2024
Netanyahu Mossad rəhbərinin sülh təklifini RƏDD EDİB
11:55 29.03.2024
Şuşa şəhərində yeni məscidin təməli qoyulub
11:52 29.03.2024
Rusiya “Yars” raketi ilə təlimlərə çıxıb
Rusiya “Yars” raketi ilə təlimlərə çıxıb
11:50 29.03.2024
Lavrov Aİ-nın müşahidə missiyasını qınayıb
Lavrov Aİ-nın müşahidə missiyasını qınayıb
11:45 29.03.2024
Sosial xarakterli fövqəladə mühit rejimində qaydalarına riayət edilməməsinə görə cərimələr müəyyənləşir
11:42 29.03.2024
Hakim vəzifəsinə namizədlər üçün 30 yaş tələbi ləğv edilir
Hakim vəzifəsinə namizədlər üçün 30 yaş tələbi ləğv edilir
11:40 29.03.2024
Sanksiyalar Rusiyaya mane olur, ödənişləri almaq üçün mübarizə aparır
Sanksiyalar Rusiyaya mane olur, ödənişləri almaq üçün mübarizə aparır
11:38 29.03.2024
ABŞ yeni ittifaq yaradır... - ANALİTİKA
11:33 29.03.2024
Azərbaycanda bu maşınlar kəskin UCUZLAŞDI - Satmaq istəyənlər isə 3 dəfə artdı
11:28 29.03.2024
ABŞ və Aİ Ermənistanı niyə silahlandırır? – SƏBƏB VƏ MƏQSƏD
11:22 29.03.2024
Bakı-Sumqayıt şosesində yaranan sıxlığın SƏBƏBİ bilindi
11:17 29.03.2024
Rusiyalı səfir: ABŞ-la münasibətlər düzəlməyəcək
Rusiyalı səfir: ABŞ-la münasibətlər düzəlməyəcək
11:15 29.03.2024
Milli Məclisin iclası başlayıb
11:05 29.03.2024
Hikmət Hacıyev: "Azərbaycan Mərkəzi Asiya ilə Avropanı birləşdirən təbii əlaqədir" - VİDEO
11:00 29.03.2024
Amerikalı cütlüklər İsrail əleyhinə kampaniya BAŞLATDILAR
10:56 29.03.2024
Ermənistan hökuməti "RTR-Planeta" telekanalında yayımlanan Solovyovun verilişinə qadağa tətbiq edib
Ermənistan hökuməti "RTR-Planeta" telekanalında yayımlanan Solovyovun verilişinə qadağa tətbiq edib
10:52 29.03.2024
Ankarada ZƏLZƏLƏ oldu
10:45 29.03.2024
Ermənistan İctimai Televiziyası: Bu kəndlər Azərbaycana qaytarılacaq
Ermənistan İctimai Televiziyası: Bu kəndlər Azərbaycana qaytarılacaq
10:40 29.03.2024
Buraxılış imtahanlarının cavabları nə zaman açıqlanacaq? – RƏSMİ AÇIQLAMA
10:36 29.03.2024
Ombudsman 31 Mart – Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü ilə əlaqədar bəyanat yayıb
10:32 29.03.2024
Əhalinin ən çox xərci nəyə çıxır? - ARAŞDIRMA - VİDEO
10:24 29.03.2024
Xankəndidə silah-sursat aşkarlandı
10:15 29.03.2024
Lavrov Ermənistan rəhbərliyini ittiham etdi
Lavrov Ermənistan rəhbərliyini ittiham etdi
10:10 29.03.2024
Avropa İttifaqının Cənubi Qafqaz səfərinin GİZLİNLƏRİ – Fikrət Sadıqov AÇIQLAYIR
10:01 29.03.2024
Xırdalanda 12 ədəd qumbara tapıldı - VİDEO
09:51 29.03.2024
Azərbaycanda ilk sosial televiziya fəaliyyətə BAŞLAYIR
09:47 29.03.2024
Azərbaycanda professor vəfat etdi
09:36 29.03.2024
Tanınmış jurnalist İdrak Camalbəyli Ukraynada vəfat etdi
Tanınmış jurnalist İdrak Camalbəyli Ukraynada vəfat etdi
09:25 29.03.2024
Azərbaycan nefti BAHALAŞDI
09:21 29.03.2024
Pensiya və müavinət alanlara ŞAD XƏBƏR - VİDEO
09:10 29.03.2024
Daha 35 ailə Füzuliyə yola salındı
09:00 29.03.2024
Dani Alveş ziyafət təşkil etdi
06:40 29.03.2024
Bişkekdə fövqəladə vəziyyət elan edildi
05:30 29.03.2024
Hamısı