Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı və Beynəlxalq münasibətlər və parlamentlərarası əlaqələr komitəsinin üzvü Elman Nəsirov Ednews ilə Azərbaycan-Ermənistan münasibətlərinin normallaşmasına doğru aparan proseslər, habelə Ermənistanın son vaxtlar nümayiş etdirdiyi sülh təşəbbüsləri ilə bağlı fikirlərini bölüşüb.
Elman Nəsirovla olan özəl müsahibəni təqdim edirik;
- Elman müəllim, Ermənistan tərəfi Azərbaycanla sülh danışıqların aparılması üçün yaxın zamanda işçi qrupunu yaradacağa barədə məlumat yayıb. Azərbaycanın da belə təşəbbüsə əl atacağını hesab etmək olarmı?
- Əvvəla onu qeyd edim ki, post-müharibə dövrünün problemlərinin tənzimlənməsi istiqamətində Azərbaycan dövləti və onun Ali Baş komandanı öz qətiyyətli və prinsipal mövqeyini bildirib. Bizim mövqeyimiz regionda uzun müddətli və əbədi sülhün təmin olunmasıdır. Biz Ermənistanla dayanıqlı əməkdaşlığın qurulmasının tərəfdarıyıq. Bunun üçün ilk növbədə iki dövlət arasında qarşılıqlı etimad yaranmalıdır. Xüsusilə qeyd edim ki, Ermənistan Azərbaycanla birlikdə ilkin olaraq bir sıra problemlərin həll edilməsi üzərində çalışmalıdır. İki dövlət arasında sərhədlərin müəyyən edilməsi, nəqliyyat kommunikasiyaların açılması və Zəngəzur dəhlizinin reallaşması sülh danışıqlarının aparılması və sülh müqaviləsinin imzalanması üçün şərait yaradan priotetlərdir. Təbii ki, sülh danışıqları bir tərəfin arzusu ilə baş verə bilməz. Bu təşəbbüsə hər iki tərəf əl atmalıdır. Son günlər Ermənistandan müsbət siqnalların gəlməsi danışıqların aparılması üçün ürəkaçan haldır. Ermənistan tərəfi işçi qrupunun formallaşması anonsunu verib. Bu təqdirəlayiq addımdır və Azərbaycan da buna müsbət anoloji cavab verib. Hər iki dövlətin sülh danışıqlarına başlamazdan əvvəl öz nümayindələrindən ibarət işçi qrupu yarada bilər.
- Ermənistan bir tərəfdən Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün tanıdığını, digər tərəfdən Qarabağ ermənilərinin statusu prinsiplə məsələ olduğunu bəyan edir. Azərbaycan isə ərazi bütövlüyünün və suverenliyinin hörmət edilməsini sülh müqaviləsi üçün əsas şərt hesab edir. Belə olan şəraitdə hər iki dövlət arasında sülh danışıqlarının keçirilməsi nə dərəcədə mümkündür?
- Prinsipial olaraq sülh danışıqları hər halda mümkündür. Azərbaycan Ermənistana münasibətlərin normallaşması üçün 5 maddədən ibarət sənəd təqdim edib. Həmin şərtlər arasında birinci yerdə hər iki dövlətin bir-birinin ərazi bütövlüyünün, suverenliyini və beynəlxalq sərhədlərinin toxunulmazlığı şərti durur. Qarabağ ermənilərinin status məsələsi gəldikdə isə, bununla bağlı söz-söhbətlərin heç bir əsası yoxdur. Ermənilərin ATƏT-in Minsk Qrupuna müraciət etməsi də mənasızdır. Minsk qrupu bundan sonra heç bir müsbət təşəbbüs irəli sürə bilməz, ona görə ki, bu qurumun həmsədr ölkələri – Rusiya, Fransa və ABŞ artıq bir-birilə açıq şəkildə düşməndirlər. Bir həmsədr ölkənin dövlət başçısı Cosef Bayden digər həmsədr ölkənin prezidenti Vladimir Putini hərbi cinayətkar adlandırır. Belə olan vəziyyətdə Minsk Qrupunun həmsədr ölkələri toplaşa bilərmi? Onların fəaliyyəti bundan sonra müsbət nəticə verə bilərmi? Məncə yox. Minsk qrupu artıq özü haqda ölüm hökmünü çıxarıb.
- Ermənistan sonda status məsələsindən əl çəkib Qarabağın Azərbaycanın qanuni ərazisi olduğunu açıq şəkildə etiraf edəcəkmi?
- Ermənistan birmənalı şəkildə bu addımı atmağa məcbur olacaq. Bu regionun sabitliyi və dayanıqlı inkişafı üçün fundamental məsələdir. Əgər Ermənistan Qarabağı Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün tərkib hissəsi kimi tanımaqdan imtina edərsə, bu son proseslər ətrafında gedən bütün müzakirələri və danışıqları alt-üst edəcək. Ona görə də bu istiqamətdə razılaşma mütləq olacaq.
- Hər iki dövlət arasında sülh müqaviləsinin imzalanması Qarabağda ermənilər və azərbaycanlıların birgə yaşayışana nə kimi təsir göstərəcək ? Həmçinin, bu müqavilə Qarabağda qondarma rejimin tərkisilah olunmasına, Xankəndində və Xocalıda Azərbaycanın icra orqanlarının yenidən əsasının qoyulmasına gətirib çıxara bilərmi?
- Sülh müqaviləsinin imzalanması artıq Ermənistan tərəfindən Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün tanınması deməkdir. Belə olan vəziyyətdə Qarabağda qanunsuz erməni silahlarının mövcudluğu qeyri-mümkündür. Bununla bərabər, sülh müqaviləsi nəticəsində ərazimizdə qondarma rejim tərkisilah olunacaq. Qarabağ ermənilərinə gəlincə isə onların Azərbaycan ərazisində yaşaması könüllü olacaq. Kim yaşamaq istəmirsə, Ermənistanda və başqa ölkələrdə yurd-yuva sala bilər. Təbii ki, Qarabağda yaşamaq istəyən ermənilər Azərbaycan vətəndaşlığını qəbul etməli, Azərbaycan konstitusiyasına və qanunlarına hörmət etməlidir. Ondan sonra hər iki xalqın birgə yaşayışı mümkündür. Düşmənçiliyə də birdəfəlik son qoyulacaq”.
Yunis Abdullayev
