Türkiyənin prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan İŞİD-in İraqın Mosul şəhərindən tamamilə çıxarılması üçün Mosul Əməliyyatının 19 oktyabrda başladılacağını açıqlayıb. Kərkük Qəzetinin Baş Redaktoru Şəmsəddin Küzeci Türkiyə və İraq rəhbərləri arasında gedən söz müharibəsi və Mosulda baş verəcək hadisələrlə bağlı "Eurasia Diary"yə ətraflı məlumat verib.
Hazırda İraqda nələr baş verir? Ərdoğan Mosul Əməliyyatının 19 oktyabrda başlayacağını açıqlayıb. Mosul Əməliyyatının tarixi bəllidirmi? Ərdoğanın 19 Oktyabr tarixinə işarə etməsinin səbəbi nədir?
İraqda hazırda İŞİD əleyhinə əməliyyatlar aparılır. Baş nazir İbadi İranın hər dediyinə tabe olaraq, onların çəkdiyi yol xəritəsi ilə gedir. Ancaq ABŞ, Rusiya və Türkiyənin regiona marağı bütün planları alt-üst edir. Görünür, Mosul əməliyyatı yaxın aylarda başlayacaq. Ancaq Bağdad ilə Ankara arasında münaqişə əməliyyatı günü-gündən gecikdirir. Bundan başqa, ABŞ-da noyabr ayında keçiriləcək Prezident seçkisi, bəlkə də, əməliyyatın bu il içərisində aparılmasına mane ola bilər. Belə ki, ABŞ və müttəfiq qüvvələri Yaxın Şərqdə heç vaxt qış ayında müharibə aparmazlar. 1-ci və 2-ci Körfəz müharibələri fevral və mart aylarında aparılıb. Məncə, Mosul Əməliyyatı da yeni ildə başlayacaq.
Əməliyyatın çox mərhələli olması gözlənilir. Bəs, İŞİD Mosuldan çıxacaqmı? Bu əməliyyat nə qədər davam edəcək?
Əlbəttə, İŞİD Mosuldan çıxar və Suriyanın şimalına yerləşər. Orada dəhliz məsləsi gündəmdədir. Əslində, Suriya və İraq İŞİD-dən sonra bölünəcək. İŞİD-dən sonra İraqda daxili müharibənin izləri görünür. Şiələr və Haşdi Şabi İŞİD-lə əməkdaşlıq edənlərə qarşıdırlar və onlar Sünni təbəqəyə qarşı kin və nifrət bəsləyirlər. Bu da bir məzhəb davasıdır və toqquşmalara yol aça bilər. Mosul Əməliyyatının müddəti və bölgənin hissələrə bölünməsi bəlkə aylar, illərlə gedə bilər. Yəni, Yaxın Şərq yenidən formalaşacaqdır. Regionda bir Kürd dövlətinin yaranması məsələsi qaçılmazdır.
Kürd dövləti qarşısında Kərkük məsələsi var. ABŞ, Kərkükü nə Kürdlərə, nə Türkiyəyə, nə də İrana verər. Müstəqil xüsusi status vermək niyyətindədir.
Əməliyyata Haşdi Şabininin qüvvələrinin iştirak etməyə icazə verilməyəcəyi deyilir. Bunun nə qədər ziyanı və xeyri var?
Mosul Əməliyyatında Haşdi Şabiye iştirak etməyə icazə verilmir. Amma İŞİD-ə qarşı başqa bölgələrdə Rumadi, Tuzhurmatu və Diyala kimi bölgələrdə o, faydalı ola bilər,aktiv və fəal rol oynayacaqdır. Mosulda isə iştirak etməsinin faydası yoxdur.
İraqın son dövrdə Türkiyəylə Mosul məsələsində yaşadığı çətinliklərlə bağlı fikirləriniz nədir? Qarşılıqlı diplomatik sözdəşmələr iki dövlətin münasibətlərini hansı nöqtəyə aparır?
İraq höküməti Türkiyənin siyasətini başa düşmür. Halbuki, Türkiyə İraqa qarşı hər zaman xoşməramlı siyasət yürüdüb. Ancaq qarşılıqlı bəyanatlar vəziyyəti daha da gərginləşdirib. Türkiyə Mosul və Telafer xalqına dəstək olmaq istəyir. Regionda mövcudluğu həm Bərzani, həm də Mosul xalqı tərəfindən dəstəklənir və Bağdadın razılığı ilə hərbi bazasını açıb.
Yaxın günlərdə həm Türkiyə, həm də Bağdad tərəfindən vəziyyət dəyişəcək. Bağdad - Ankara gərginliyi Sünniləri sevindirir. Ancaq İran regionda sakit və fəal siyasət yürüdür. Bu da bütün balansların alt-üst olduğunu göstərir.
Müsahibəni götürdü: Mirəli Mirhəşimli
Tərcümə:Vüsalə Əlövsətqızı