İlqar Vəlizadə: “Türkiyə daha cəsarətli və aktiv siyasət yürüdə biləcək”
Elxan Şahinoğlu: “Türkiyə regional liderliyi tamamilə ələ alacaq”
Xəbər verdiyimiz kimi, Türkiyə və Rusiya S-400 raket kompeksinin Türkiyəyə satılmasında tam razılığa gəliblər və Türkiyənin S-400-lərə yiyələnməsinə artıq saatlar qalıb.
Türkiyənin ABŞ təzyiqlərinə rəğmən S-400 raket sistemlərinə yiyələnməsi bu sistemlərin Türkiyə üçün nə qədər strateji əhəmiyyətə malik olmasının bariz nümunəsidir.
Bəs S-400 raket sisteminə sahib olmaq Türkiyəyə hansı üstünlükləri qazandıracaq?
Eurasia Diary mövzu ilə bağlı azərbaycanlı ekspertlərin fikirlərini öyrənib.
Politoloq İlqar Vəlizadənin sözlərinə görə Türkiyənin S-400 raketlərinə böyük ehtiyacı var idi.
“Çünki son illərdə Yaxın və Orta şərq regionunda silahlanma yarışı olduqca intensivləşmişdi. Səudiyyə Ərəbistanı, İran, Misir və s. ölkələr gündən-günə öz hərbi arsenalını daha da gücləndirib. Ona görə də Türkiyənin bu rəqabətdə geri qalmaması üçün bu raket sistemlərinə sahib olması çox vacib bir nüans idi” – deyən politoloq həmçinin qeyd edib ki, Türkiyənin ətrafı münaqişə ocaqları ilə doludur:
“Diqqət yetirsək Yaxın və Orta Şərq regionu, xüsusən də “Ərəb baharı”ndan sonra münaqişələr və terrorizm mərkəzinə çevrilib. Türkiyə ilə sərhəddə yerləşən Suriyada faktiki olaraq vətəndaş müharibəsi bitməyib. İraqda hələ də siyasi sabitlik təmin edilməməklə birlikdə, ölkənin şimalında PKK terror qruplaşmasının mövcudluğu davam edir. Eyni zamanda Türkiyə üçün yeganə təhlükə Yaxın Orta Şərqdən gəlmir, həmçinin Şərqi Aralıq dənizi getdikcə Türkiyə üçün problemli regiona çevrilməkdədir. Türkiyənin sərhəddində yerləşən İranın ABŞ-la gərgin münasibəti və hər an müharibə ehtimalının mövcud olması Türkiyə üçün bir təhlükəsizlik problemi sayıla bilər. Bütün bunları nəzərdən keçirdikdə Türkiyənin sərhədlərindən gələ biləcək təhlükələrə qarşı özünü qoruması üçün S-400 raketlərinə sahib olması zəruri idi”.
İlqar Vəlizadəyə görə S-400 raketləri Türkiyə üçün sadəcə hərbi deyil, eyni zamanda geosiasi əhəmiyyətə malikdir.
“Belə ki, Türkiyə bu sistemlərə sahib olmaqla regiondakı qüvvələr balansında hazırda özünün xeyrinə olan status-kvonu qoruyub saxlaya biləcək. Həmçinin Türkiyə bu sistemə yiyələndikdən sonra geosiyasi hədəflərinə nail olmaq üçün daha cəsarətli və aktiv siyasət yürüdə biləcək”, - deyə ekspert bildirib.
Politoloq Elxan Şahinoğlu da öz növbəsində S-400-ün Türkiyə üçün hərbi və siyasi əhəmiyyətinə toxunub. Politoloqun sözlərinə görə Türkiyə ilk NATO dövləti olacaq ki, həm NATO-nun, həm də Rusiyanın istehsal etdiyi hərbi qurğulara sahib olacaq:
“Bu fakt Türkiyənin bu məsələdə əslində çox uğurlu siyasət yürütdüyünü gözlər önünə sərir”
E.Şahinoğlu qeyd edib ki, Türkiyənin S-400 raketlərini Rusiyadan alması ABŞ maraqlarına ziddir.
“Ona görə də ABŞ bacardığı qədər bu işi əngəlləmək üçün müəyyən cəhdlər və təzyiqlər edir və edəcək. Lakin belə hesab edirəm ki, ABŞ-ın təzyiqləri çox uzun müddət davam edə bilməz. Çünki Tramp da yaxşı bilir ki, Türkiyə ilk olaraq “Patriot” sistemlərini almaq üçün ABŞ-a müraciət etmişdi. Lakin Obama höküməti bu sistemləri Türkiyəyə satmaqdan imtina elədi. Bunu G 20 zirvəsində Ərdoğanla görüşündə Tramp da bir daha xatırlatdı və günahı Obamanın boynuna atdı. Ona görə də belə hesab edirəm ki, ABŞ-dan müəyyən təzyiqlər olsa da artıq S-400 məsələsi bitib və ABŞ bu məsələnin üzərində daha çox durmayacaq”, - deyə ekspert bildirib.
Elxan Şahinoğlu hesab edir ki, S-400 raketinə sahib olmaq Türkiyənin xüsusən də Yaxın və Orta Şərq regionunda və Şərqi Aralıq dənizindəki mövqelərinin güclənməsinə şərait yaradacaq:
“Türkiyə bu raket sistemlərinə sahib olmaqla regionda öz təhlükəsizliyini daha inamla müdafiə edəcək. Və bu Türkiyənin regiondakı siyasi proseslərə təsirini artırması və regional liderliyi tamamilə ələ alması mənasına gəlir”.
Nicat İSMAYILOV