Xəbər verdiyimiz kimi, iyulun 17-də İraqın şimalında Kürd Muxtariyyatının paytaxtı Ərbil şəhərində bir restoranda terroçularun silahlı hücumu nəticəsində Türkiyə Baş Konsulluğunun əməkdaşı Osman Köse və daha iki iraqlı qətlə yetirilib.
Hadisənin baş vermə tarixi və terror aktının məhz türk diplomatına qarşı törədilməsi bir çox suallar doğurur.
Belə ki, diplomata qarşı terror aktı Türkiyənin Şimali İraqda PKK qüvvələrəinə qarşı həyata keçirdiyi “Pəncə 2” əməliyyatına başlamasını elan etdikdən bir neçə gün sonra baş verib. Həmçinin son aylarda rəsmi Ankara ilə Şimali İraq Kürd Muxtariyyatı arasındakı əlaqələrdə irəliləmə müşahidə edilib. Türkiyə bu aylarda həm rəsmi Bağdad, həm də Ərbil hökuməti ilə sıx əməkdaşlıq edərək PKK-lı terroristlərin düşərgələrini aşkar etmiş və “Pəncə 1” əməliyyatına başladıqdan sonra isə PKK-ya çox ağır zərbələr endirmişdi. “Pəncə 2” əməliyyatına start verildikdən bir neçə gün sonra Ərbildə türk diplomatların öldürülməsi Ərbil höküməti ilə Türkiyənin arasını pozmaq, Türkiyəyə təhdid mesajı vermək və s. məqsədlərlə bağlı ola bilər.
Eurasia Diary xəbər verir ki, mövzu türk ictimaiyyətində geniş müzakirə edilib. Bu barədə ətraflı şərh verənlərdən biri də Türkiyə Silahlı Qüvvələrinin Baş Qərargahının sabiq kəşfiyyat rəisi İsmail Haqqı Təkin olub.
“İndepen” agentliyinə verdiyi açıqlamasında general, diplomata qarşı yönəlmiş bu hücumların bir intiqam əməliyyatı ola biləcəyini qeyd edib:
““Pəncə 1” və “Pəncə 2” əməliyyatları zamanı Ərbil hökuməti ilə türk hökuməti paralel fəaliyyət göstərib. Və bu əməliyyatlarda PKK ağır zərbə alıb. İndi Ərbildə diplomatlar güllənirsə, bunun arxasında duran məqam təhdiddir. Məncə, PKK hər iki hökuməti də təhdid edir və öz miqyasında intiqam almağa çalışır. Lakin bu məsələnin bəzi ictimai xadimlərin qeyd etdiyi kimi “S-400” məsələsi ilə bağlı olduğunu düşünmürəm”.
Türkiyənin sabiq diplomatı Yalım Eralp isə türk diplomatlarına qarşı həyata keçirilən hücumu şərh edərkən erməni terror təşkilatı olan və 1970-80-ci illərdə silsilə şəkildə türk diplomatlarına qarşı sui-qəsdlər tərtib edən ASALA örnəyini qeyd edib.
“Uzun illər ölkə xaricində fəaliyyət göstərmiş diplomat kimi qeyd edə bilərəm ki, xaricdə, xüsusən də İraq kimi təhlükəsizlik problemi olan ölkədə diplomatların mühafizəsi çox çətin bir məsələdir. Yadınızdadırsa 80-cı illərdə ASALA ardıcıl surətdə diplomatlarımıza qarşı bu cür hücumlar təşkil edirdi. ASALA-nın məqsədi populyarlıq qazanmaq və “intiqam” idi. Yenə hadisələrin arxasında PKK izinin olduğu qeyd edilir. Lakin bu dəqiq araşdırılmalı və müəyyənləşdirilməlidir. Eyni zamanda İraqda və Yaxın Orta Şərqdə həmçinin digər regionlarda xidmət edən diplomatlarımızın təhlükəsizliyinə xüsusi diqqət yetirmək lazımdır. Bu hadisələrin davamı gələ bilər”, - deyə keçmiş səfir bildirib.
Türk professor Əhməd Qasım Xan isə hadisəni şərh edərkən Türkiyənin xarici siyasətdə üzləşdiyi problemlərə diqqət çəkib və bu minvalla terror aktının arxasında saədəcə PKK-nın deyil, müxtəlif beynəlxalq aktorların da ola biləcəyini bildirib:
“Türkiyə bir tərəfdən Şimali İraqda PKK-ya qarşı hərbi əməliyyatlar həyata keçirir, bir tərəfdən ABŞ-la diplomatik krizis yaşayır və Rusiyadan S-400 zenit kompleksi alır, bir tərəfdən də Şərqi Aralıq dənizində Türkiyəyə qarşı bir regional konvensiya qurulur. Belə zamanlarda sizinlə problemi olan dövlətlər sizə birbaşa müdaxilə etməz, müəyyən maşalardan istifadə edər və sizin diqqətinizi başqa istiqamətə yönəltməyə çalışar. Bütün bunları nəzərə aldığımız zaman bu hadisənin sadəcə PKK-nın intiqam almağa yönəlmiş fəaliyyəti kimi nəzərdən keçirmək doğru deyil. Bəziləri Türkiyəni təhdid edir, Türkiyəyə mesaj verir, çünki Türkiyə artıq onların maraqları əsasında xarici siyasət yürütmür”.
Nicat İsmayılov
