İyunun 16-da Rusiya-Azərbaycan sərhəddində baş vermiş hadisə Azərbaycan cəmiyyətində kəskin reaksiya doğurdu. Rusiyada yaşayan Azərbaycan vətəndaşlarının 3 ay davam edən etirazlarından sonra tələblərinin yerinə yetirilməməsi bir yana, OMON tərəfindən bu şəkildə təhqir olunması və bu da azmış kimi həbs edilməsi sadə vətəndaşların hiddətinə səbəb oldu. Mövzuyla bağlı hüquqşünas ekspert Səməd Vəkilov EDNews.net-ə açıqlama verib.
“Dağıstan sərhəddində baş verən hadisələr kompleks yanaşma tələb edir. Ümumiyyətlə, pandemiya ilə mübarizə müxtəlif ölkələrdə müxtəlif şəkildə qurulub. Lakin burada əsas məsələ həmin fəaliyyətin koordinasiya olunmasıdır. Məsələn, Türkiyədə bununla əlaqədar Elmi qurum və Səhiyyə Nazirliyi işləyir. Ancaq məlumatlara əsasən demək olar ki, Türkiyə Prezidenti hər hansı qayda və məhdudiyyətlər barədə özü şəxsən elan verir. Elmi qurum heç bir məlumat yaymır və ümumiyyətlə mətbuatla heç bir əlaqəsi yoxdur. Məlumatları ancaq Səhiyyə Nazirliyi yayır. Azərbaycanda isə bu məsələlərlə Səhiyyə Nazirliyi deyil, tibbi müəssisələrin çoxunun tabe olduğu TƏBİB və dövlət qurumlarıın bir çoxunun təmsil olunduğu Operativ Qərargah məşğul olur”, -deyə S. Vəkilov bildirib.
O Operativ Qərargahın koordinasiya olunması məsələsinə informasiyanın yayılması, vətəndaşların məlumatlandırılması baxımdan tənqidi yanaşmanın lazım gəldiyini söyləyib: “Operativ Qərargah vaxtında və operativ məlumat vermir. Xüsusilə, xaricdə yaşayan vətəndaşlarımızla bağlı lazımi tədbir görülməyib. Nəticədə, Dağıstandakı çox arzuolunmaz, çox təhqiramiz, milli qürurumuza toxunan bir hadisə ilə qarşılaşdıq. Təbii ki, bu Operativ Qərargahın və Rusiyada fəaliyyət göstərən Azərbaycan Səfiri Polad Bülbüloğlunun öz hüquq və vəzifələrini düzgün icra etməməsindən irəli gələn bir mənfi hala çevrildi”, hüquqşünas deyib.
Dağıstan sərhəddində 1000 nəfərə yaxın Azərbaycan vətəndaşının 3 aydan artıq müddətdə acınacaqlı vəziyyətdə qalmasını xüsusi qeyd edən S.Vəkilov hal-hazırda yüz nəfərədək azərbaycanlının 10 günlük inzibati xəta törətməkdə günahlandırılaraq cərimə tətbiq olunduğunu qeyd edib: “İndiki dövrdə onlar barəsində inzibati pozuntu müəyyən etmək qanuna ziddir. Əslində bu insanlar heç bir qanunu pozmayıblar. Onlar öz vətəndaşı olduqları ölkəyə qayıtmaq istəyiblər. Onlar yaşadıqları ölkədə heç bir miqrasiya qanununu pozmayıblar, buna görə Azərbaycan vətəndaşlarının Dağıstan sərhəddində saxlanması sırf diplomatik yolla həll olunmalı idi. Dünyada pandemiya kimi fors major hal yaranıb və Azərbaycan Respublikası vətəndaşları heç bir qanunu pozmayıb”, ekspert bildirib.
“Bundan əlavə, Azərbaycan elan etdi ki, min nəfəri yerləşdirmək imkanı yoxdur və onlar müəyyən müddət orada qalmalıdırlar, lakin bu müəyyən müddət də bəlli deyil. Bu məsələ Operativ Qəraragah, Xarici İşlər Nazirliyi, Azərbaycanın Rusiyadakı Səfirliyinin yarıtmaz fəaliyyətinin nəticəsidir. Bu şəxslər Rusiya sərhəddini keçdikdən sonra onlara vurulmuş mənəvi zərərlə bağlı iddia da qaldıra bilərlər. Onların bu cür təhqir olunması isə Azərbaycan xalqının milli qüruruna toxunan bir məsələdir.
Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyinin ölkəyə gəlməklə bağlı müraciət etmək üçün saytı da var. Lakin Azərbaycan Respublikasının fəaliyyətdə olan Qərargahı, Xarici İşlər Nazirliyi ora şəxsən nümayəndə göndərib ordakı insanların adlı siyahısını, Azərbaycanda yaşadıqları regionları müəyyənləşdirə bilərdilər. Sərhəddən keçdikdən sonra xüsusi ambulansda apara bilərdilər. Bundan başqa, orda qalan insanların hamısı Bakı şəhərində yaşamır, hamısı sərt karantinin tətbiq olunduğu regionlarda yaşamırlar. Eləsi var ki, karantin tətbiq olunmayan regionlarda yaşayır. Onları həmin regionların hesabına orada yerləşdirmək olardı. Rayonlarda elə bir acınacaqlı durum yoxdur. Operativ Qərargah karantin rejimini epidemiyanın daha çox yayıldığı böyük şəhərlərə tətbiq edir. Həmin şəxs əgər Xaçmazda yaşayırsa və Xaçmazda karantin yoxdursa Xaçmaz İcra hakimiyyəti Xaçmaz Rayon Xəstəxanası üç nəfər rayon sakinini gətirib öz ərazisində yerləşdirə bilərdi. Onlar sərhəddə yığılan kimi bu tədbirlər görülsəydi belə acınacaqlı durum yaranmazdı”, - S.Vəkilov əlavə edib.
Operativ Qərargah həmin şəxslərin ölkə ərazisinə daxil olmasına ona görə məhdudiyyət qoydu ki, onlarda tibbi prosedur həyata keçirsin və onlarda olan xəstəliklər digər vətəndaşlarımıza yayılmasın. Lakin yüzlərlə insan bir yerdə belə formada saxlanır və bu insanların həyatı təhlükə altında qalır. Nəticə etibarilə Konstitusiya ilə onlara verilmiş hüuqları tapdalanır. Sağlamlıq və yaşamaq hüquqları dövlət tərəfindən təminat altına alınsa da Operativ Qərargah, Səfirlik və TƏBİB başda olmaqla həmin vətəndaşlarımızın hüquqları pozulub. Həmin şəxslərin bu formada psixoloji gərginliklə ölkə ərazisinə daxil olması gələcəkdə digər fəsadlara səbəb ola bilər, ekspert söyləyib.
Hüquqşünas hesab edir ki,həmin vətəndaşlarımızın diplomatik danışıqlar vasitəsilə onlara verilmiş 10 günlük cərimələrin ləğv edilməsilə bağlı XİN və Rusiyadakı Səfirlik hərəkətə keçməlidir: “Biz bunu arzulayırıq, lakin görünən odur ki, nə Xarici İşlər Naziri Elmar Məmmədyarov nə də Rusiyadakı Səfirimiz Polad Bülbüloğlunu Azərbaycan Respublikasının vətəndaşlarının hüquqları və Azərbaycan xalqının milli qüruru maraqlandırmır”, -deyə S.Vəkilov bildirib.
Gülnar Səlimova