Tariximizdə qara və qanlı hərflərlə iz qoyan 20 Yanvar hadisələrinin üzərindən 32 il keçir. 32 il sonra ilk dəfə 4-cü sinif dərsliklərində bu hadisələr təhrif olunmuş bir şəkildə, sovet qoşunları və Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin silahlı dəstələri arasında baş verən toqquşmalar kimi təqdim olunur. 32 il sonra hələ də xalqına xəyanət etmiş Əlikram Hümbətov 20 Yanvar qəhrəmanı kimi cəmiyyətə təqdim edilir. 32 il sonra və ölümündən sonra ilk dəfə sovet qoşunlarını Bakıya çağırmış Əbdürrəhman Vəzirov müdafiə edilir. 32 il sonra hələ də 20 yanvara aparan “erməni poqromları” müzakirə mövzusudur.
Beləliklə, 32 il sonra, 32 il əvvəl yaşanan və bu gün haqqında danışılan 20 Yanvar hadisələri və gündəmdə olan siyasi mövzularla bağlı İstiqlal Partiyasının qurucusu Etibar Məmmədov EDNews-a eksklüziv müsahibə verib:
- Etibar bəy, Azərbaycanda 4-cü sinif “Rus Dili” dərsliyində 20 Yanvar hadisələrindən bəhs edən mətndə SSRİ qoşunları ilə Azərbaycan Xalq Cəbhəsi əsgərləri arasında toqquşamaların yaşandığı və nəticədə dinc əhalinin xəsarət aldığı qeyd edilib. Həqiqətənmi sovet qoşunları dinc vətəndaşlara qarşı yox, AXC-nin silahlı dəstələrinə atəş açıb?
- Bu Sovet qoşunlarına qarşı müqavimət hərakatı olub, burada silahlı müqavimətdən söhbət gedə bilməz. Şübhəsiz ki, 20 Yanvarda Bakıda və regionlarda xalq dinc şəkildə şəhərlərinin sovet qoşunları tərəfindən işğalına, yaradılmış fövqəladə vəziyyət rejiminə etiraz edib. Həmçinin Qarabağda erməni seperatçılarının təxribatlarının qarşısını almadığına görə sovet hökumətini ittiham edib. Bu işğalçılara qarşı ayrı-ayrı yerlərdə, müxtəlif şəxslər tərəfindən individual mübarizə də aparılıb. Ölüm halları da olub, kimlərdəsə silahın olması da istisna edilə bilməz. Lakin AXC-nin o dövrdə heç bir silahlı dəstəsi və silahlı müqavimət planı mövcud olmayıb.
- Bəs Lənkəranda Əlikram Hümbətov və dəstəsinin şəhərə daxil olan Sovet qoşunlarına qarşı meşələrə çəkilərək döyüş aparması? Bu silahlı müqavimət deyildimi?
- Lənkəranda o hadisəni törədən Əlikram Hümbətov artıq AXC-nin üzvü deyildi. O, Sosial-Demokrat Partiyasının rəhbərliyində idi. Yanvar ayının 10-11-də onlar faktiki olaraq hakimiyyəti ələ keçirib və elan etdilər ki, Lənkəranda artıq sovet hakimiyyəti yoxdur, burada xalq hakimiyyəti qurulur. Bu da sonradan repressiv tədbirlərə səbəb oldu. Yəni, SSRİ rəhbərliyinin əsas hədəfi Bakı idi, Lənkərana müdaxilə qeyd edilən amillərə görə formalaşdı.
- Belə hesab edilir ki, sovet qoşunlarının Bakıya girmə səbəbi 13 yanvarda şəhərdə ermənilərə qarşı törədilən “poqrom”lar idi. Həqiqətənmi Bakıda ermənilərə qarşı zorakılıq, qətl və yağmalama hadisələri baş vermişdi? AXC-nin dəstələri bu parqomların təşkilində iştirak edibmi?
- “Erməni poqromları”nın baş vermrəsi birbaşa o zamanki, sovet hakimiyyəti tərəfindən idarə olunan Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin pravakatorları tərəfindən hazırlanıb və həyata keçirilib. Onların xüsusi dəstələri ermənilərə qarşı törədilmiş cinayətlərdə, qətl və soyğunlarda iştirak ediblər. AXC-nin bu hadisələrdə iştirakına gəldikdə isə indiyədək bu barədə heç bir sübut göstərilməyib. Ancaq özlərini dırnaqarası ziyalı və beynəlmiləlçi adlandıran şəxslərin bu boş iddiaları səsləndirib.
- Həqiqətən də bəzi pravakatorlar bu işi görüb, şəhərdə asayişi pozub, milli qarşıdurmanı yaradıblarsa, Əbdürrəhman Vəzirovun sovet qoşunlarını Bakıya çağırması millətə qarşı xəyanətdir, yoxsa sadəcə səriştəsizlik?
- Onu və bu işdə əli olanları mən də, xalq da, tarix də xəyanətdə ittiham edir. Çünki bu ölkənin taleyi bu insana (Vəzirova) tapşırılıb, o ölkəyə rəhbərliyi öz üzərinə götürüb, lakin daşıdığı məsuliyyəti qavramayıb, səriştəsizlik və məsuliyyətsizlik göstərib. Çox təəssüflər olsun ki, o ölənə qədər öz səhvini, məsuliyyətini etiraf etmədi. Və o ümumiyyətlə millilikdən, millətdən uzaq, milli köklərini itirmiş və başqa millətə xidmət edən biri idi.
Nicat İsmayılov
