“1988-ci ildə Qarabağda ermənilərin azərbaycanlılara qarşı etnik nifrəti, habelə hər iki xalq arasında qarşıdurma artıq pik həddə çatmışdı. O zamanlar Xankəndində ermənilərin nümayişlərinin səbəbi Dağlıq Qarabağın Azərbaycandan qopardılıb Ermənistana birləşdirilməsi tələbi idi. Mitinqlərdə ermənilər “Miatsum Hayastan”, yəni Ermənistana birləşmək və digər millətçi şüarlar səsləndirirdilər”.

Bu sözləri Ednews-a ermənilərin 1988-ci ilin fevralın 13-də Xankəndində başlatdıqları və məqsədləri azərbaycanlıları oradan məcburən çıxarmaq olan hadisə şahidi, Azərbaycan Vətən Müharibəsi Veteranları İctimai Birliyinin Xankəndi şəhər və Xocalı rayon şöbəsinin sədri Ramiz Ağayev bildirib.

O hadisələrin canlı şahidi olan R.Ağayev bildirib ki, yerli azərbaycanlılar bu hadisələrə səssiz qalmayıb erməni millətçilərinə sərt reaksiya verirdilər. Onun sözlərinə görə, hadisələrin fonunda ermənilər və azərbaycanlılar arasında mübahisələr başladı, bu da yumruq davası və bir-birini daşqalaq etməsinə qədər gedib çıxdı

 “Şəhərdə erməni millətçiləri azərbaycanlıları gördükləri yerdə tutub döyürdülər. Bizlərə qarşı təhqirlər və söyüşlər yağdırırdılar”.

Söhbət zamanı Ramiz Ağayev qeyd edib ki, 1980-ci illərdə ermənilər azərbaycanlılara qarşı açıq şəkildə nifrət bəsləyirdilər. İş yerlərində, parklarda və məktəblərdə azərbaycanlılara “Tork” deyərək təhqir edirdilər.

“80-ci illərdə Xankəndində Peşə məktəbində təhsil alırdım. Təhsil müəssəsində qrupların əksəriyyəti ermənilərdən ibarət idi. Yalnız bir azərbaycanlı qruppası var idi. Təhsil alarkən ermənilərin irqi və milli diskriminasiyası ilə üzləşirdik. Onlar tərəfindən incidilirdik. Bunlara baxmayaraq, biz azərbaycanlılar heç vaxt sınmırdıq. Özümüzü dik və mərd aparırdıq. Hətta üzüm tarlalarında da erməni və azərbaycanlı gənclər arasında dava-dalaş olurdu. Yenə də qorxu hissi keçirmirdik”.

Ramiz Ağayev Xankəndində nümayişlərin həm daxildən, həm də Ermənistandan idarə edildiyini qeyd edərək, ermənilərin 9 May Qələbə günündə belə milli ayrı-seçkilik nümayiş etdirdiyinə şahidi olub.

“1988-ci ilin fevral ayından başlayan nümayişlərə bir şəxs rəhbərlik edirdi. Adı dəqiq yadımda deyil. Amma deyilənə görə, həmin adam və onun arvadı evində Robert Köçəryanın dəstəsi tərəfindən öldürülüb. Məqsəd nümayişlərdə rəhbərliyi ələ almaq idi. Sonra isə ortalığa Serj Sarkisyan və Zori Balayan çıxdı. Nümayişlərdə Ermənistandan gələn adamlar da görünürdü”.

Kremlin qərarı ilə Xankəndində yerləşdirilən SSRİ Daxili Qoşunlarının ermənilərin tərəfində olduğunu deyən R.Ağayev rus əsgərlərinin azərbaycanlılara məxsus evlərə zorla soxulduğunu və axtarış apardığını da dilə gətirib.

“Rus əsgərləri, hətta evdə bıçaq gördükdə, onu götürüb özləri ilə aparırdılar. Azərbaycanlıların əllərindən qanuni silahları alırdılar”.

Müharibə veteranı 1988-ci ilin sentyabrında Xankəndində erməni millətçilərinin azərbaycanlıların yaşadığı evlərə hücum edib yandırdığını və qarət etdiyini bildirib. Nəticədə isə bütün azərbaycanlılar öz torpaqlarından didərgin düşərək şəhəri məcbur tərk edilər.

“Evimə qayıdanda gördüm ki, ermənilər oranı qarət ediblər. Evimin içərisini dağıdıblar. Ermənilər bütün evələrə od salırdılar. Biz azərbaycanlılar məcbur şəkildə şəhəri tərk edib Xocalı, Şuşa, Ağdam və Bakıda məskunlaşdıq”.

Sonda Ramiz Ağayev 44 günlük müharibədə Azərbaycan ordusunun şanlı qələbəsinə görə, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevə təşəkkürünü bildirib.

“Otuz il ərzində Qarabağın həsrəti ilə yaşadıq. Allaha çox şükür ki, Ali Baş Komandamızın əmri və qəhrəman ordumuzun iradəsi ilə torpaqlarımız erməni tapdağından azad edildi. Biz bu günləri səbirsizlliklə gözləyirdik. Düzdür, hazırda Xankəndi, Xocalı və Ağdərə sülhməramlıların nəzarəti altındadır. Amma nə vaxtsa doğma yurdum-Xankəndinə qayıdıb yaşayacağıma ümid edirəm. Hətta ermənilər qalsalar belə, orda yurd-yuva salacağam”.

Yunis Abdullayev