Sentyabrın 1- də Britaniya parlamentində ölkənin yeni Baş naziri təyin olunacaq.
Hazırda ölkədə baş nazir postu uğrunda Mühafizəkar partiyasından, hazırki Xarici İşlər naziri Liz Trass və Conson hökümətində vaxtı ilə xəzinə məsələlərinə məsul olan şəxs Rişi Sunak arasında mübarizə gedir.
Hər iki namizədin təşviqat kampaniyasında daxili iqtisadi və sosial məsələlər əsas yer tutsa da, beynəlxalq münasibətlər, xüsusilə Ukrayna müharibəsi, Rusiya və Çin ilə xarici siyasətin yeni istiqamətləri də xüsusi əhəmiyyət daşıyır.
Mühafizəkar cərəyanın bir çox üzvlərinin iddialarına görə, hər iki namizəd Rusiya və Çin məsələsində hələ ciddi mövqe ortalığa qoymayıb. Bununla bərabər, Rişa Sunak və Liz Trass bir-birini Moskva və Pekinə qarşı yumşaq mövqe sərgilməkdə günahlandırır.
Britaniyanın nüfuzlu mətbuat agentliyi – “Guardian”-ın məlumatına görə, Rişi Sunak öz seçki tədbirlərinin birində deyib ki, Liz Trass Çinin Britaniyada çirkli oyunlarına və ambisiyalarına göz yumur.
Britaniyanın informasiya agentliklərində Sunakın Çin məsələsində çox açıq və sərt mövqe sərgiləməsi ilə bağlı xəbərləri görmək mümkündür. Onun təşviqat kampaniyasında Çin ilə bağlı daha da kəskin siyasi tədbirləri barəsində məlumat veriləcəyi gözlənilir. Bəzi xəbər agentlikləri qeyd edir ki, Sunakın baş nazir seçildiyi təqdirdə Çinin Britaniyada bütün “Konfusi” institutları bağlanacaq.
Bir çoxları hesab edir ki, dünyanın bir çox yerlərində fəaliyyət göstərən “Konfusi” institutları Çinin qlobal səviyyədə yumşaq gücünün möhkəmlənməsinə xidmət edir.
Sunakın sözlərinə görə, Çin qərbin texnologiyasını oğurlamaqla və Britaniya universitetlərində öz təsirini gizli şəkildə artırmaqla məşğuldur.
“Pekin Rusiyanın neftini almaqla Moskvanın Ukraynada işğalına dəstək verir, eləcə də Tayvan daxil olmaqla qonşularına təxribatlar törədir “, – deyə Sunak bildirib.
Baş nazir postuna hind əsilli namizəd onu da qeyd edib ki, Liz Trass ölkədə Konfusi institularının təsirinin artmasına imkan yaradıb, çünki o, təhsil məsələləri üzrə sabiq məsul katib olarkən 2014 - ci ildə London Kollecinin Təhsil fakültəsi ilə Çinin Təhsil Nazirliyi arasında xüsusi memorandumun imzalanmasında xüsusi rol oynayıb.
Sunak eyni zamanda Çin-Britaniya münasibətlərində insan haqqlarına xüsusi diqqət yetirələciyini, habelə Rusiya üzərində tətbiq edilən ağır sanksiyaları davam etdirəcəyini də qeyd edib.
Bütün bu ittihamlara baxmayaraq, Liz Trass da öz növbəsində Rişi Sunakın Çin və Rusiya siyasətini pisləyib.
Trassın xarici siyasət ilə bağlı son bəyanatlarını nəzərdən keçirərkən, daha doğrusu, onun da Çinə qarşı mövqeyi Sunakdan heç də fərqlənmir.
“Guardian” -nın daha bir məlumatında yazılır ki, bu yaxınlarda Tayvan ətrafında gərginlik yaşanan zaman Xarici İşlər naziri Liz Trassın tapşırığına əsasən Çinin Britaniyadakı səfiri departamentə çağırılıb və onunla Pekinin regionda son addımları ətrafında müzakirələr aparılıb.
O, bəyanatında Çinin regionda son addımlarının sülhə və sabitliyə təhlükə törətdiyini və bunun qəbul edilməz olduğunu, hətta ölkəsinin Tayvan məsələsində ABŞ və tərəfdaşları ilə həmrəy olduğunu bildirib.
Pekinə qarşı sərt siyasi mövqedə başqa bir məqamı da nəzərə almaq lazımdır. Britaniyanın Times informasiya agentliyinin məlumatına görə, Trass Çini Britaniyanın təhlükəsizliyinə milli təhdid hesab edib. Xarici işlər naziri baş nazir olacağı təqdirdə ölkəsinin Çinlə bağlı xarici siyasətini yenidən formalaşdıracağına söz verib. O, həmçinin bildirib ki, növbəti onillikdə Britaniyanın diplomatiya və müdafiə sahəsində hansı priotetlərin olacağını planlaşdırır.
“Times” xəbər agentliyi qeyd edib ki, Trass Çinlə diplomatik münasibətlərə yanaşmasında iqtisadi əməkdaşlıqdan daha çox milli təhlükəsizliyə üstünlük verir, eləcə də Hon-Konq və Uyğur məsələsində demokratiya və insan hüquqlarını da diqqətdən çıxarmır.
Trass kampaniyasıdan “Times” xəbər agentliyinə onu da bildirib ki, Liz xarici işlər naziri olduqdan sonra Londonun Pekinə münasibəti daha da sərtləşdirib və baş nazir kimi də sərt mövqe tutmağa davam edəcək. O, Çinin iqtisadi hegominayasına qarşı mübarizə aparır, o cümlədən inkişaf etməkdə olan və kasıb ölkələrə sərmayelər yatırmaqla “Yeddilik” qrup və digər müttəfiqləri ilə birlikdə Çinin “Bir Kəmər, Bir yol təşəbbüsünün təsirini azaltmağa məqsəd qoyub.
Liz Trass Rusiyanın təcavüzünə məruz qalan Ukraynaya daha da ciddi dəstək göstərəcəyini, hətta Rusiya ilə genişmiqyaslı toqquşmalar baş verdiyi təqdirdə nüvə silahından istifadə etməyə hazır olduğuna da bildirib.
